Arbiy komissarlıq bekley: Rusiye ordusına celp etilgen Qırım sakinleri neni bilmek kerek

2018 Rusiye ordusına eki biñden ziyade Qırım sakini celp etilecek dep haber ete Qırım ükümetiniñ saytı. Qırım vitse-premyeri İgor Mihayliçenkonıñ sözlerine köre, Rusiye yarımadanı bu okrugqa qoşqanı içün Qırım, Cenübiy arbiy okrug boyunca celp etilüvi planlaştırılğan asker sayısı ceetinden dördünci yerde tura.

Qırım KHV malümatına köre, 2014 senesinden itibaren Rusiye ordusında 10 biñge yaqın Qırım sakini hızmet etken. Qırım Muhtar Cumhuriyeti prokuraturası Rusiyeniñ areketlerini qanunsız olğanını ayta ve yarımada sakinlerini celpname alğanı aqqında Ukrainanıñ uquqqorçalav organlarına haber etmesini rica ete.

Rusiye Devlet duması birinci muzakeresinde askerlikke celp etilgenlerni celpname almağan taqdirde, arbiy komissarlıqlarğa barmağa mecbur etken qanun leyhası qabul etti. Vesiqağa binaen, kelmeyüv ya da celpnameni almaqnı red etüv – arbiy hızmetten qaçuv dep esaplanacaq. Celpnameler yalıñız sırarışlı mektip olaraq teslim etilecek. Onı askerlikke celp etilecek şahıstan ğayrı, yetişken çağdaki aile azası ya da «onı temsil etken vekil» teslim alabile.

«Sankt-Peterburg askerlerinıñ anaları» adlı uquqimaye teşkilâtınıñ uquqçısı Aleksandr Peredruk, arbiy komissarlıqlar öz işini cinaiy cevapkârlıqnen beraber vatandaşlar üzerine keçirmege qarar bergen dep saya.

– Bu qanun leyhasındaki eñ esas noqta şu – askerlikke celp etilecek şahıs, iç bir vesiqa almağan olsa bile arbiy kommisarlıqqa barmağa mecbur. Yani celpname aluv mesuliyeti bütünley onıñ üzerine yüklene, albuki devlet bunı nege esaslanıp yapqanı malüm degil. Neticede insanlar arbiy komissarlıqqa barmaq kerek olğanından haberi olmaycaq ve böyleliknen, Cinayet kodeksiniñ 328 maddesine binaen bir art niyeti olmadan cinayet işlegen sayılacaq. Aslında, bu eki yıllıq apis cezası demektir, ancaq ilk qanun bozuvda – 200 biñ rublelik cöreme ya da şartlı apis cezası tayin etile. Men bellesem, askerlikten qaçuv içün daa ziyade şiddetli mesuliyet kirsetmek manasız: mudafaa Nazirligi iç bir problema olmağani içün, er yıl askerlikke celp esnası erte bitkeni aqqında esabat bere. Aynı zamanda Devlet duması, askerlikten qaçqanlar sayısı çoq olğanı aqqında ayta.

Aleksandr Peredruk alternatif hızmet keçmek içün arbiy hızmetke çağırıluvdan altı ay evel arbiy komissarlıqqa, arbiy hızmet keçmek içün itiqadı kelişiksiz olğanı aqqında bir ariza yazmaq kerek olğanını hatırlata. Adliyeciniñ sözlerine binaen, bunı isbat etmege acet yoq ve problema çıqmamaq kerek.

– Aynı zamanda, eger Qırım sakini Ukraina ordusında hızmet etken olsa bile, bu onıñ Rusiye ordusında hızmet etüvden azat etilecek degen manağa kelmey. Bu mesele faqat eki devlet arasında kerek añlaşmalar yapılsa mümkün olur. Afsus ki, Ukraina ile bu printsip çalışmaz.

Qırım uquqimaye gruppasınıñ mütehassısı Oleksandr Sedov, Ukraina aliy oquv yurtlarınıñ Qırımdan kelgen talebelerine celpnamelernen alâqalı qanun leyhası işbu maddesi tesir etebile dep qayd ete.

– Qırım sakinleri bizge Rusiyeniñ askerlikke celp etüvi hususında muracaat eteler, celpnamelerni yollaylar. Celp etüvnen bağlı malümatnı işğalci ükümetniñ özü de gizlemey, onıñ içün elimizde malümt da bar. Daa evel, askerlik yapmamaq içün, esapqa turmamaq mümkün edi, faqat yañı qanun leyhasına köre askerlikke celp etilecek 18 ile 27 yaş arasındaki vatandaşlar, tibbiy komissiya keçmek içün arbiy komissarlıqqa barmağa mecbur. Şunıñ içün biz ya alternatif hızmetke kirmekni ya da Qırımnı terk etip Ukrainanaıñ qıta qısmına ketmekni tevsiye etecekmiz. Eñ ciddiy havf teşkil etken tarafı şunda ki, qanun leyhası qabul etilgen taqdirde, cinaiy mesuliyet yarımadanı terk etken ve, meselâ, Ukraina aliy oquv yurtlarında oquğanlarğa tesir etebile. Qırımğa qaytıp kelgeninde Rusiye ordusında hızmet etmekten qaçqanı sebebinden olarğa nisbeten artıq memuriy degil de, cinaiy iş açıla bile. İşte, böyleliknen tazyıq arta em de pek küçlü derecede.

(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)