Mart 22-de Rusiye mahsus hizmetleriniñ hadimleri qırımtatar faaliyetçisi Nariman Memedeminovnıñ evine sürip kirdi. Onıñ apayı Lemara, telükesizlik hadimleriniñ başta aqayını yerge yıqqanlarını ve ondan soñ tintüvge izinlerini köstergenlerini hatırlay. Faaliyetçini Aqmescitke sorğuğa alıp kettiler ve «terrorizmge davet» içün cinaiy iş açtılar. Mahkeme onı eki ayğa tevqif etti.
«Qırım birdemligi» faaliyetçisiniñ taqip etilmesi içün 2013 senesinden başlap 2015 senesine qadar YouTube’de alıp barğan kanal sebep oldı. Anda o, İslâm ve «Hizb ut-Tahrir»niñ faaliyeti aqqında ikâye ete edi. Advokat Emil Kurbedinov, Rusiye telükesizlik hadimlerinde Nariman Memedeminovnı taqip etmege aqları yoq, çünki Rusiyede yasaq etilgen teşkilât aqqında material derc etilgende Qırım daa ilhaq etilmegen edi, dep iddia ete.
«Qırım birdemligi»niñ faaliyetçisi Server Mustafayev Nariman Memedeminovnıñ tevqif etilmesiniñ sebepleri aqqında fikir yürsete.
Rusiye prokuraturasınıñ açıq bir maqsadı bar – er türlü narazılıqlar ve ğadapqa yol bermemekServer Mustafayev
– Narimannıñ tevqif etilgeniniñ kerçek sebebi, onıñ pervasızlığı, öz halqınen birdemligidir. O, ne musulman, ne de qırımtatar olaraq susıp turamaz edi. Oña daa evel, sözde izin alınmayıp yapılğan tedbirde iştirak etkeni içün endi 10 biñ ruble miqdarında cöreme tayin etilgen edi. – Biz onı onar rublelik maden aqçalarınen ödegen edik. Rusiye prokuraturasınıñ 2018 senesi içün açıq bir maqsadı bar – er türlü narazılıqlar, er türlü ğadapqa yol bermemek. Diger faaliyetçilerniñ evleri tintilgende Nariman telefonğa çıqara edi. Lâkin bildirüvge terrorizm dep qıymet kesemeyler. Ğaliba, telükesizlik hadimleri videoroliklerniñ mundericesi terrorizmge davet ete, dep sayalar. Ve bundan soñ, mahkemede, gizli şaatlar onıñ bundan başqa daa bir şeyler azırlağanını ikâye eterler. Qırımda insannı qabaatlamaq ve 5-10 yılğa ya da ömürlik oturtmaq – bir şey degil
Qırım uquqçısı Lilâ Gemeci, Nariman Memedeminov kibi vatandaş jurnalistleriniñ Rusiye akimiyeti içün havflı olğanlarını tüşüne.
Rusiye telükesizlik hadimleri içün Qırımda repressiyalarnıñ aydınlatılmaması, tintüvlerniñ sesi çıqmadan keçmesi muimLilâ Gemeci
– Teessüf ki, büyük ihtimal ile bu adise, apis muddeti ile yekünlenecek. Bunı Qırımda Ruslan Zeytullayevniñ işi, «Yalta altılığı»nıñ işi ve buña oşağan diger misaller tasdiqlaylar. Rusiyedeki mahkemelerniñ ameliyatında insanlar esassız qabaatlavlar içün kerçek, uzun muddetler ile cezalandırılalar. Narimannıñ adisesinde başqa bir azatlıqtan marum etüv tedbirini, misal içün ev apisini saylap almaq mumkün edi, lâkin onı tevqif ettiler. Buña köre, faaliyetçige kerçek bir muddet bermek mumkünler. Bunıñ tek bir musbet noqtası bar: böyle adaletsiz qabaatlavlardan soñ halq uyana. Rusiye telükesizlik hadimleri içün Qırımda repressiyalarnıñ aydınlatılmaması, tintüvlerniñ sesi çıqmadan keçmesi muim. Nariman kibi vatandaş jurnalistleriniñ işleri sayesinde dünya toplulığı bu cinayetler aqqında haber ala.
Ukrainadaki İnsan aqları boyunca informatsiya merkeziniñ reisi Tatyana Peçonçik, Nariman Memedeminovnıñ taqdiri, büyük ölçüde onıñ dünyağa bildirilmesi ile alâqalı, dep hulâsa çıqara.
Şahsiy sanktsiyalarnıñ qullanmasına sebepniñ olması içün bu adisege mumkün olğanı qadar çoq diqqat çekmek kerekTatyana Peçonçik
– Vatandaş jurnalistleri Qırımda büyük rol oynay. Onı professional jurnalistler bile beceremeyler. Olar muim malümatnı yetiştirgen şu strimerlerniñ tamam özleridir. Böyle yaqalanuvlar olğanda, birinci bir qaç künde seslenmek pek muimdir. Bu sebepten biz, Narimanğa qol tutuv bildirüvini yaptıq ve Ukraina ukümetini, halqara teşkilâtlarını buña seslenmege davet etemiz. Bu qanunsız taqip etüv ile bağlı olğanlarğa qarşı daa soñra şahsiy sanktsiyalarnıñ qullanmasına sebepniñ olması ve qıtadaki QMC Prokuraturası Qırımda vekâletlerni yaman maqsatnen qullanuv vaqiaları boyunca cinaiy işni baqıp başlaması içün bu adisege mumkün olğanı qadar çoq diqqat çekmek kerek.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
