Vaqıtınca işğal etilgen topraqlar boyunca ukrain nazirligi Qırımğa dair nasıl plan azırladı? Nasıl adımlar atılacaq? Qırımnen bağlı angi qanun leyhaları şimdi eñ kerekli?
Bu ve diger suallerge Qırım.Aqiqat Radiosınıñ efirinde vaqıtınca işğal etilgen topraqlar boyunca nazirniñ birinci muavini Yusuf Kurkçi ve Ukrain mustaqil siyasiy tedqiqatlar merkeziniñ demokratik ceryanlarğa destek programmasınıñ reberi Yüliya Tişçenko cevap berdiler.
– Azırlanılğan plannıñ esas mebdeleri nedir, Yusuf bey?
Kurkçi: Onıñ maqsadı – ukrain devletini işğal etilgen topraqlardaki vatandaşlarğa yaqınlaştırmaqtır. Akimiyet organlarınıñ bütün ğayretlerini öz vekâletleri çerçivesinde tertipledik, ve vazifelerni, mesuliyetli kişilerni, kerçekleştirüv müddetlerini yazıp alğan vesiqa tizdik. Bunıñ sayesinde vatandaşlarımıznıñ imkânları artmalı – vesiqalarnı azıramaq ve memuriy sıñırnı keçmek meselelerinden başlap, elektron şekilde tibbiy yardım körmek, uzaqtan tasil almaqqa qadar ve saire. Meselâ, bir qırımlı Hersonda ekimge evelden yazılıp, öz vaqıtında kele bilir.
– Qırımdan bizge telefon açqan diñleyicimiz bar. Buyurıñız.
Radio diñleyicisi: Lütfen, aytarsıñızmı, Ukraina öz elçihanesini Aqmescitte ya da Aqyarda açacaq olmaymı?
Kurkçi: Men hatırlatayım da, Qırım ve Aqyar – Ukraina topraqlarıdır. Devlet öz topraqlarında bir de bir diplomatik vekâlethaneler açmaz. Ancaq ukrain yurisdiktsiyası astında başqa devletlerniñ elçilikleri, konsullıqları açılmaq mümkün.
– Qırım sakinerini qıtada tam olaraq neler meraqlandırğanını siz qaydan bilesiñiz?
Vazifemiz – qırımlılarnıñ bu yerde olmalarını mümkün olğanı qadar qolaylaştırmaqtırYusuf Kurkçi
Kurkçi: Memuriy sıñırnı keçken adamlarnıñ maqsatlarını talil etemiz. Soñki tedqiqatımıznıñ neticeleri MinTOT saytında derc etilgen. Körine ki, qırımlılarnıñ büyük qısımı qıtağa vesiqalarnı azırlamaq içün kele. Soñra tasil, sağlıq kete, soy-sopnı ziyaret etmek ise – ancaq dörtünci yerde. Vazifemiz – qırımlılarnıñ bu yerde olmalarını, bürokratik ceetten, mümkün olğanı qadar qolaylaştırmaqtır. Memuriy hızmetlerni olar keçit noqtasına eñ yaqın yerde körmeliler. Elbet, Memuriy hızmetler Merkezlerini açmaq niyetlerimiz aqqında aytam.
– Ukrain akimiyetiniñ Qırımğa dair yañı planı aqqında siz ne dersiñiz, Yüliya hanım?
Tişçenko: Teklif etilgen plannı strategiya olaraq adlamaz edim, çünki MinTOT öz salâhiyetine köre çalıştı. Anda tasil, sağlıq saqlav ile, siyasiy mabuslarğa destek bermeknen bağlı esas içtimaiy-gumanitar körünişler qayd etilgen. Bilgenim qadar, plannıñ azırlanılmasına cemaat teşkilâtları celp etilgen edi, olarnıñ teklifleri bir-de-bir şekilde vesiqada akis etilgendir. Şübesiz, ukrain akimiyetiniñ strukturaları arasında pek doğru koordinatsiya etüv, paranen temin etilüv ve ilâve olacaq qanun çerçiveleri kerek olacaq. Meselâ, biz siyasiy mabuslarğa yardım etsek, olarnı nasıl tesbit etmelimiz? Yuqarı Rada cevap bermeli.
– İşğal etilgen topraqlarnıñ reintegratsiyası aqqında ise tüşünmege bügün vaqıt daa keledimi?
Tişçenko: Ebet, lâkin, başqa devletlerniñ tecribesine köre, bunen ayrı nazirlik degil de, akimiyet sistemesinıñ tik sızığı oğraşmalı. Çeşit saalarda, çeşit strukturalarda siyasiy irade olmalı. Meselâ, yol qurucılığı – bu da reintegratsiya mevzusı. Şimdilik o Ukrainada pek tar surette baqıla.
Kurkçi: Qayd etmelim ki, Memuriy hızmetler Merkezleri leyhasını bizler İnfraterkip nazirligi ile sıqı işbirlikte bulunıp azırlay edik. Para ayırılğanda, leyhanı tamam o amelge keçirecek. Bu hususta ayrı nazirliklernen bizim işbirligimiz güzel tizilgen, biz neticeni közlemektemiz.
(MetinniVladislav Lentsev azırladı)
