Mahsus Qırım.Aqiqat içün
Avstriyada ve bütün dünyada anşlüsnıñ – Avstriyanıñ natsist Almanyağa qoşulğanınıñ 80-yıllığı qayd etildi. Qaarli merasimler ötkerildi, doğru sözler aytıldı.
Bu arada 80 yıl evel er şey tamamile farqlı keçe. Almaniya Avstriyanı qoşıp almaq içün on yıllar boyunca azırlıq köre – akimiyet başına natsistlerniñ kelüvinen mesele daa ziayde tezleşe. Avstriyanıñ özünde bile anşlüsnıñ tarafdarı olğan siyasetçiler aza degil edi. Avstriya ordusı işğalcini öz topraqlarına raatlıqnen keçirip yibere. Avstriya sakinleri reyhkantsler Adolf Hitlerniñ arabasına çiçekler atalar – bu tarzda yapılğan qarşılav fürerni sarhoşlata ve o, işğal etilgen devletni, iç bir federatsiya ya da devletler Birligi aqqında tüşünmeden, tezliknen qoşıp ala.
Hitlerniñ Avstriyanı tek taraflı olaraq qabul etüvnen bağlı qararı, onı ziyade costura, asla cezalandırılmaycağında işandırıp, yañı topraqlarnı zapt etmege itey
İşğalci referendum keçire ve anda iştirak etken Avstriya sakinleriniñ ekseriyeti anşlüsqa qol tuta. Dünyada bu qarar añlayışnen qarşılana. Almaniyanen Avstriyanı birleştirilüvi Birinci cian muarebesi bitkeninden berli eki devletniñ siyasiy ğayesi olıp kelgenini hatırlatalar. Birleşüv yalıñız işbu muarebe ğalebe qazanğan küçlerniñ muhalifliginden dolayı olmağan. Al-azırda ise, almanlar bu qadar yıldan berli ıntılğan adalet tiklene. Eger insaniyet yañı cenk başlanğanını istemese, o zaman tiklengen bu adaletke ve Avropanıñ siyasiy haritasında yekâne Almaniyanıñ peyda oluvına añlayış köstermek kerek.
Albuki, er şey tamaile farqlı olğan edi. Hitlerniñ Avstriyanı tek taraflı olaraq qabul etüvinen bağlı qararı, onı ziyade costura, asla cezalandırılmaycağına işandırıp, yañı topraqlarnı zapt etmege itey. Birinci cian muarebesinden soñ, muzakere masasında ve devletlerniñ suverenitetinen alâqalı mürekkep meselelerniñ çezilüvini garantiya etken dünya tertibi mahv etile. Ondan soñ Sudetler, Poloniya ve Ekinci dünya cenki kele.
Avstriya anşlüsı artından on yıllar keçken soñ, tahminen aynı stsenariyge köre ve «tarihiy adalet añlayışınen», Qırımnıñ anşlüsı başlana
İnsaniyet bundan bir ders almağanı hucur bir şey. Avstriya anşlüsı artından on yıllar keçken soñ, tahminen aynı stsenariyge köre ve «tarihiy adalet añlayışınen», Qırımnıñ anşlüsı başlana. Keliñiz samimiy olayıq – 80 yıl evel avstriyalılarnıñ ekseriyeti anşlüske qol tutqan edi. Almanlarnıñ ekseriyeti kibi. Biriniñ ve diger ekseriyetniñ o zamandaki halqara uquqnen asla işleri yoq edi. Özleriniñ «bağlanmaq» isteginiñ neticesini olar tasavur bile etip olamay ediler, amma olarğa qarşı olğanlarnı ümitsiz marginal dep saya ediler. Neticede olar özlerini ve millionlarnen insanlarnı qayğığa batırdılar. Ve hususan bu ğaygı, anşlüsnıñ kerçek unsurı olmalı. Em Avstriyada, em de Qırımda.
«Fikir» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtaiy nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mümkün