Mahsus Qırım.Aqiqat içün
Rusiye prezidentiniñ saylavına qalğan vaqıt azalğan sayın, Qırımda Rusiyeniñ memuriy ve propagandistik maşinası da daa sert çalışıp başlay. «Ğalipler taqımı» tebaaları içün yüksek bir atlama çubuğını qoya – qomşu Rusiyedekine köre daa yüksek iştirak etüv seviyesini köstermek.
Tayin etilgen maqsatqa irişmek içün er çeşit usullar ve şu cümleden mecbur etüv usulı qullanıla. Öz cemaatı arasında sayğılı olğan ekimler, ocalar, memurlar, cemiyetçiler… – er kesniñ miyleri şişirtile.
Mediada, ükümet saylavına kelmek teşviqatına atta kilse ve Musulmanlarnıñ diniy idaresi celp etilgeni aqqında malümat peyda oldı.
Baş muhalif Aleksey Navalnıyge saylavda iştirak etmege izin berilmegen içün «ğalipler taqımı»nıñ vazifesi qolaylaştı – olarğa endi yüksek iştirak seviyesini temin etmek yeterlidir.
Qırım şeerlerinde «Qırım baari. Kelecekni quramız» foto sergisi açıldı. Onıñ maqsadı – «Rusiyeniñ» Qırımında yaşamaq ne qadar yahşı olğanını köstermektir. Men bu sergige bardım. Anda meraqlı bir şey yoq eken – qurulmaqta olğan ava limanı ve «Tavrida trassası»nıñ resimleri. Sergide adamlar aman-aman yoq. Er şey soñ derecede sade, lâkin qocaman bir tesir iddiası ile, aqiqatta ise – boş şey. İnformatsiya nazirliginde icadiy fikirlevge saip olmağan, tanışlıqnen işke alınğan adamlar çalışqanı birden körüne. Asıl da tesir etmegen, formal bir ekspozitsiyanı meydanğa ketirdiler. Lâkin, fikrimce, oña az para masraf etmediler.
Adamlarğa saylav hayalını bile qaldırmaylar
Umumen, saylav aldı kampaniyasınıñ eñ qızğın vaqtı. Lâkin qırımtatarlar, evelden de olğanı kibi, özlerini Rusiye vatandaşları dep saymaylar – bu sebepten, Qırım musulmanlarınıñ diniy idaresi ğayret kösterse de, bu ceryan bizimki degil. Bunı teşviqatçılarğa baqqanda bile añlamaq mumkün: olar, eñ eyi taqdirde olardan yüz çevireceklerini bilip, qırımtatarlarğa büyük muqaytlıqnen muracaat eteler. Bu sebepten biz sadece mecburen bu ceryannı çetten seyir etemiz.
Qırımtatarlar, teşviqatçılar olarnen laf etkende, slavân ealisine qarşı özlerini tutqanlarına köre, başqa türlü tutalar, deyler. Anda olar azbarlarğa ve atta evlerge ruhsetsiz kire. Bunda taaciplenecek şey yoq, taqım iştirakni temin etmek kerek dedi – ve bu sebepten teşviqatçılar ğayret köstere. Amma, qorqam ki, bu usulnen olar qararnı qaçıra bile. Rejimge sadıq olğan adamlarğa bile bir şeyni zornen yaptırsañ, böyle sayğısız usullar qarşılıq doğura. Çünki adamlarğa saylav hayalını bile qaldırmaylar.
Saylav aldındaki tedbirlerde iştirak etmekni red etken studentlerge tazyıq etilgeni aqqında malümat bar. Bazılar dayanamayıp, istemeden razı ola. Lâkin pek çoq kişi artıq başqa biriniñ qoqlası olmaq istemey ve bütün siyasiy ceryanlardan uzaqlaşalar.
Pek çoq kişi artıq başqa biriniñ qoqlası olmaq istemey
Tanış ocalar maña Qırım mekteplerindeki zıddiyetli bir vaziyet aqqında ikâye ettiler. Mında saylavdan evel ocalarğa para mukâfatı berildi. Tehnikiy personal ise quru aylıq ile qaldı. Bu sebepten can ağıruvlar ve kerginlik peyda oldı. Ola bilir ki, Kreml teşviqatçıları Qırım ocalarınıñ yüreklerini özlerine celp etti, lâkin tehnikiy personalnıñ ailelerini özlerinden uzaqlaştırdılar.
Saylav aldı ştabları ve ükümet teşviqatçılarınıñ böyle arsızca ve qaba işi, olarnıñ rehberleri içün kerek olğan neticeni bermemek de mumkün. Qırımtatarlardan bir şey qazanmaycaqları belli, lâkin böyle arsız kampaniyadan slavânlarda bile sürekli bir qozğaluv peyda olmaq mumkün. Çünki Qırımda Ukraina ükümeti vaqtında aqiqiy ve adaletli bir saylav aldı reqabeti bar edi. Er bir saylavcı özüniñ emiyetini is ete edi. Türlü siyasiy küçlerden olğan teşviqatçılar onıñ meyilini qazanmağa tırışa, oña emiyet bere, onı inandıra ediler. Şimdi ise saylav kampaniyası «Aydıñız saylavğa! Biznen olmağanlar, bizge qarşıdır!» printsipi boyunca alıp barıla.
Zarema Seitablayeva, Qırım sakini, bloger (telükesizlik maqsadı ile muellifniñ adı ve soyadı deñiştirildi)
«Bloglar» rubrikasında bildirilgen fikirler muelliflerniñ öz noqtai-nazarlarını ifade etip, muarririyetniñ noqtai-nazarını ifade etmemek de mumkünler