Degermenciler ailesi: azatlıq ve tuvğan Qırım sevgisi içün eki tevqif

Soñki üç yıl zarfında bir qırımtatar qorantası olğan Degermencilerde eki tevqif yapıldı. Baba ve oğul Qırımda Rusiye adliyesiniñ bastırıqlarını kördi, olarnıñ yaqınları küreş içinde yaşamağa alıştı, lâkin tuvğan Qırımdan kimse qaçmay.

Baba

Bir afta evel Aliyeniñ aqayı muvaqqat izolâtorda nevbetteki astma tutuvından soñ ayat ve ölüm arasında edi. Onı reanimatsiyağa alıp kettiler. Bekir 57 yaşında. O astma hastası. Şimdi sağlıği telükeli alda, lâkin yaqınlarını oña yibermeyler.

Apayı Aliye Degermenci: «Yanında üç kişiden ibaret qaravul taqımı bulunğanı içün meni anda, tabiiy ki, kimse yibermeycek. Tahqiqatçı, yalıñız muvaqqat izolâtorda yapılacaq körüşüvge ruhset bere bilecegini söyledi. Tıbbiy muessisede ise böyle körüşüvni bermek içün onda iç bir esas yoq», – dey.

​

Bekir Degermenci – qırımtatar milliy areketiniñ faaliyetçisi. Rusiye telükesizlik hadimleri onı ve diger faaliyetçilerni, aqsız yerde para talap etüvde qabaatlap, 2017 senesi noyabrniñ 23-nde yaqaladılar. Yaqalav kününde Bekirni, hususan havflı cinayetçini kibi, polis avtomobiline qadar altı telükesizlik hadimi alıp ketti.

Yerli KHV bu malümatnı: «FSB Simferopolde (Aqmescitte – QA) Rusiyede yasaq etilgen Qırımtatar Milliy Meclisi ekstremistik teşklâtınıñ azalarını yaqaladı. Olar, Türkiye vatandaşından aqsız yerde 7 biñ dollar talap etkenlerinde qabaatlanalar», – dep taqdim ettiler.

Faaliyetçilerniñ añlatqanına köre, mezkür paralarnı türk, yaşlı qadın, qırımtatar milliy areketiniñ veteranı Veciye Kaşkadan borcğa alıp, qaytarılmasından vazgeçti. Bekir arqadaşlarınen birlikte, borclunen bir qaç kere körüşip, paralarnıñ qaytarılmasını talap ete edi. Olar, veteranğa yardım etecek edik, çünki Veciye özü bunı rica etti, deyler. Veciye Kaşka, telükesizlik hadimleriniñ operatsiyası esnasında, endi acele yardım maşinasında bulunıp, yürek tutuvından öldi. Bekir öz versiyasını muvaqqat izolâtorda bulunğanda yazıp, tarif etti.

Bekirniñ qızı Mavile Degermenci onıñ mektübini: «Bir kişige yardım etip, diger kişige zarar ketirmek aqılımda bile yoq edi. Öyle olıp çıqa, sanki dört qart adam, qorquzıp ve şantaj etip, öz menfaatları içün ondan para istedi. Bu bir saçmadır», – dep oquy.

​Oğul

​Qırım Yuqarı Radası yanındaki miting 2014 senesi fevralniñ 26-sında oldı. Artıq tarihiy olğan bu vaqiadan bir yıl keçken soñ Bekirniñ oğlu Mustafanı tevqif ettiler. O, em de Ali Asanov ve Ahtem Çiygoz Qırım parlamentı yanında kütleviy qarışıqlıqlar teşkil etkenlerinde qabaatlandılar.

Bekir özü tevqif etilmezden evel matbuatqa: «Halq çoq edi. Er kes özünkisini qıçıra edi. Biz Ukraina içün qıçırdıq – olar Rusiye içün qıçırdı. Er şey oldı. Soñ men yaramadım. Meni qalabalıqta sıqıp bastırdılar. Oğlum meni qalabalıqtan çıqardı», – dep ikâye ete edi.

Onıñ oğlu Mustafa 28 yaşında. Rusiyeniñ qabaatlavlarından evel satış temsilcisi olıp çalıştı. Ondan soñ 11 ay tahqiqat izolâtorında keçirdi. Tevqif muddeti bir qaç kere uzatıldı. Lâkin o, anasınen babasına bir kere bile şikâyet etmedi.

Aliye Degermenci daa 2015 senesinde oğlu aqqında: «O, ne qadar mahkemesi olsa da, er vaqıt er bir mahkemede külümsirey. Evelâ, o, mende şeker hastalığı olıp, maña siñirlenmege olmağanını bile. Babamız bronhial astma boyunca saqat. Ve o, bir vaqıt özü aqqında tüşünmey, bizge yahşı olsun, dep tüşüne», – dep ikâye ete edi.

Tahqiqatçılar fevral 26 künündeki qarışıqlıqlarnıñ teşkilâtçısı olaraq Ahtem Çiygoznı kösterdiler. O, şimdi endi azat. Mustafa Degermencige oña qarşı ifade bermege ve öz qabaatını tanımağa teklif ete ediler. Ahtem Çiygoz, Mustafa Degermenciniñ nasıl bir seçim qarşısında olğanını ve tevqif etilgenlerden episiniñ onıñ kibi yapmağanını, özü de bile.

Azat etilgen Qırımtatar Milliy Meclisi reisi muavini Ahtem Çiygoz Qırım.Aqiqatqa: «Bazılar, özüni qurtarmaq içün, qaba bir ifade ile, sata edi, alçaqça davrandı, yalancı ifadelerni imzalap, şübheli bir azatlıqnı qazandılar. Mustafa Degermenci ile Ali Asanov ise, bu alçaqlıq, bu yalan dep, iftiralarnı imzalamaycaqlarını söylediler», – dep bildirdi.

2016 senesiniñ aprelinde Mustafanı ev apisine yiberdiler. Evde bayram yapıldı, onı bütün Qırımdan kelgen faaliyetçiler qarşıladı. Mustafa Degermenci, quvançını gizlemeyip, ev qurmaq planları aqqında aytıp başladı.

Babası Bekir, onı iç bir cinaiy işniñ açılması Qırımdan ketmege mecbur etmez, dedi.

2015 senesiniñ dekabrinde Bekir: «Meni qorquzmaq qıyın. Menden neni almaq mümkün, ayatımnımı? Can qurban, ayatım kerek olsa, kelsin, alsınlar. Bu güzel sözler degil. Men yahşısı ölerim, lâkin meni kimse mecbur etmez. Adamlar aytqanı kibi, nafile beklemesinler», – dedi.

Al-azırda Degermenciler qorantasınıñ eki erkegi tevqif etilgen aldalar. Ana ve ömür arqadaşı Aliye, tıpqı onıñ oğlu ve aqayı kibi, iç bir zorluqnıñ qorantalarını Qırımnı taşlap ketmege mecbur etmeycegine inana.