Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Bir tecavuznen bir-birine bağlı olğanlar: ne içün Donbassnıñ reintegratsyası aqqında qanun leyhasında Qırım peyda oldı


Aqmescitte silâlanğan Rusiye askerleri, 2014 senesi mart 2 künü. İllüstratsion fotoresim
Aqmescitte silâlanğan Rusiye askerleri, 2014 senesi mart 2 künü. İllüstratsion fotoresim

Noyabrniñ 15-nde Ukraina Yuqarı Radası yanındaki milliy telükesizlik ve mudafaa meseleleri boyunca komitetniñ meclisinde Donbassnıñ reintegratsiyası aqqında qanun leyhasına Rusiye tarafından Qırımnıñ ilhaqı ile alâqalı tüzetüvler kirsetildi.

«Petro Poroşenko bloku»ndan halq deputatı İvan Vinnyknıñ aytqanına köre, 2014 senesi fevral 20 künü yarımadanıñ ilhaqı başlanğan kün olaraq tayin etildi.

Hatırlatmaq isteymiz ki, oktâbrniñ 6-nda Ukraina parlamenti, prezident Petro Poroşenko tarafından teklif etilgen Donbassnıñ reintegratsiyası aqqında qanun leyhası birinci oqulışta qabul etildi. Vesiqanıñ maqsadı, Ukraina Silâlı quvetleriniñ ülkeniñ şarqtaki areketlerini qanun ile esaslandırmaqtır. Bundan soñki rey berüv dekabr ayında keçmek kerek.

​Ukraina Yuqarı Radası yanındaki milliy telükesizlik ve mudafaa meseleleri boyunca komitetniñ kâtibi İvan Vinnyk, yañı qanun leyhası cümleden Rusiyeniñ basqınından zarar körgen ukrainlerniñ aq-uquqlarını qorçalavğa yönetilgen, dep qayd ete.

Şimdi endi biz ilhaq ve işğal vaqiasını qanun leyhasınıñ kiriş sözünde ve metniniñ ondan soñki yerlerinde qayd etemiz
İvan Vinnyk

– Men oña daa doğrusu reintegratsiya aqqında degil de, deokkupatsiya aqqında qanun leyhası der edim. Onda, bu topraqlar başta azat etilip, tek ondan soñ infrastrukturanı yañartmaq ve o yerlerde Ukraina qanunları boyunca saylavlar keçirmek kerek, dep yazılğan. Buña reintegratsiya demek mümkün, amma ilk nevbette biz deokkupatsiya aqqında aytamız. Şimdi endi biz ilhaq ve işğal vaqiasını qanun leyhasınıñ kiriş sözünde ve metniniñ ondan soñki, Rusiyeniñ basqını ve insan aqlarınıñ bozuluvı aqqında aytılğan yerlerinde qayd etemiz. Ondan ğayrı bu vesiqa ile biz yarımadada ne içündir ale daa mevcüt dep sayılğan «serbest iqtisadiy zona»nıñ mevcüdiyetini lâğu etemiz. Rusiyeniñ tecavuzı neticesinde malını ğayıp etkenler başta Ukrainanıñ mahkemelerinde mahkeme ücreti tölemeden davalar aça bile ve ondan soñ artıq halqara maqamlarına muracaat ete bileler.

İvan Vinnyk
İvan Vinnyk

Qırımtatar Milliy Meclisi reisi Refat Çubarov daa oktâbr ayında Ukraina Yuqarı Radası minberinden qanun leyhasına Qırım meselesini kirsetmek kerek dep qatiyen söyledi:

Qırımnı diger işğal etilgen topraqlardan ayırmaq mümkün degil
Refat Çubarov

«Endiden soñ Ukrainanıñ topraq bütünligi ve devlet bağımsızlığınıñ temin etilüvi aqqında söz yürütilgende Qırımnı diger işğal etilgen topraqlardan ayırmaq mümkün degil. Ve illâ bu qanun leyhası sayesinde bizde niayet özümiz içün, dünya içün, ortaqlarımız ve duşmanlarımız içün umumiy bir formulanı işlep çıqarmağa imkân bar. Bizler vesiqanıñ em adına, em de metnine Qırımnen Aqyarnı kirsetmek kerekmiz».

Refat Çubarov
Refat Çubarov

İvan Vinnyk, Ukraina Qırımnı arbiy-diplomatik yolunen azat etecek, dep saya.

Ukraina barışıqsever millet, amma onda özüne sayğı bar. Biz öz toprağımıznıñ bizden ebediyen basıp alınmasına yol bermeycekmiz
İgor Vinnyk

– Qırımnıñ qanun leyhasına kirsetilmesine qarşı çıqqanlar olmadı, iş gruppası bu mesele boyunca bir sözge keldi. Yarımadanıñ azat etüv usullarına kelgende, bizler, siyasetçiler olaraq, tafsilâtlarğa dalıp olamaymız, lâkin deokkupatsiya arbiy-diplomatik yolunen yapılacaq. Ukraina barışıqsever millet, amma onda özüne sayğı bar. Biz öz toprağımıznıñ bizden ebediyen basıp alınmasına yol bermeycekmiz. Küçlü, zemaneviy ordunıñ qurulışı, dünyada ukrain diplomatlarınıñ itibarını arttıracaq, ondan soñ ise, göñülli olaraq ya da mecburen olsun, deokkupatsiya meselesini al etmek mümkün olacaqtır.

Ukraina halq deputatı Svitlana Zalişçuk, qanun leyhasından Minsk añlaşmaları aqqında ükümlerniñ ne içün alıp taşlanğanını añlata.

Svitlana Zalişçuk
Svitlana Zalişçuk
İleride tasdiq etilecek qanunğa Minsk añlaşmalarını kirsetmeyip, biz özümizge manevr içün yer qaldıramız
Svitlana Zalişçuk

– Olarnı Qırımğa deñişterdiler, demek yañlıştır. Qırım da, Donbass da aynı şekilde silâlı istilâ neticesinde işğal etilgen sayılalar. İleride tasdiq etilecek qanunğa Minsk añlaşmalarını kirsetmeyip, biz özümizge manevr içün yer qaldıramız. Bugün qarşı taraf ameliyatta bu añlaşmalarnı blok etip, üç yıl devamında eda etmey. Ukraina bu çatışmanıñ çezilüvinde serbest olmaq ve Qırım ile Donbasstaki vaqialarğa öz körüşini saqlamaq kerek. Elbette, deokkupatsiya esnasında baş rolni halqara cemiyet oynaycaqtır. Lâkin yaqında Avropa Birligi, bizim Assotsiatsiya aqqında añlaşmamıznıñ ömürge keçirilmesine qıymet kesken esabatnı taqdim etti ve, teessüf ki, bu vesiqada Qırım işğal etilgen olaraq kösterilse de, Donbasstaki vaqialar Rusiyeniñ basqını olaraq degil de, «Rusiyeniñ bozğuncı areketleri neticesinde meydanğa kelgen şarqtaki çatışma» olaraq qayd etildi. Bunıñ içün Ukrainağa bu vaqialarğa öz baqışını saqlamaq, pek emiyetlidir.

(Materialnıñ metin versiyası üzerinde Vladislav Lentsev çalıştı)​

XS
SM
MD
LG