Rusiye işğal etken Qırım ekologiyasına bayağı bir zarar ketirdi, dep bildirdi oktâbrniñ 31-nde qırımtatar halqınıñ lideri Mustafa Cemilev, Qırmdaki insan aqlarınen bağlı BMT (OON) Telükesizlik Şurasınıñ leyhasınen bağlı brifingte.
«Rusiye öz areketinen bütün añlaşmalarnı bozdı. Qırımnıñ ekologiyasına zarar ketirildi. Topraq altı suvlarınıñ seviyesi tüştü, onıñ ğayrıdan tiklenmesi içün milliard dollarlar kerek», – dedi Cemilev.
Qırımtatar halqınıñ lideri ayrıca, Ukraina Qırımnı keri qaytarmaq içün er şey yapacağını qayd etti.
«Bizler diplomatiya yolunı saylâdıq, çünki bizler içün insan ayatı daa da muim. Leyha qararı azırlanğanda Rusiyeni aqaretlemeycek terminologiya qullanmaq mümkün edi. Ekinci yol ise – er şeyni olğanı kibi aytmaq . İşte, biz bu yol saylâdıq», – dep yekünledi o.
2017 senesi aprelniñ 19-nda BMT (OON) Halqara mahkemesi işğal altındaki Qırım sakinleriniñ aqlarını imaye etmek maqsadınen, «Ukraina Rusiyege qarşı» davası boyunca muvaqqat qarar qabul etmege razı olğan edi. Mahkeme, ukrainalılarnıñ aqlarına tüzetmesi imkâsız olğan zarar berilgenine dair misaller olğanınen bağlı qarar qabul etken edi.
İşğal altındaki Qırımda BMT (OON) közeticileri insan aqları ve halqara insaniy aqlarnıñ bozulmasınen alâqalı keniş yelpaze misallerini qayd etmekte. Söz yaşama, şahşiy toqunmamazlıq ve azatlıq, ayrıca ictimaiy-iqtisadiy aqlarınıñ bozulması aqqında yürsetilmekte.
Ukraina prezidenti Petro Poroşenko, sentâbrniñ 20-nde New-Yorkta keçken BMT (OON) General Assambleyasınıñ umumiy muzakereleriniñ 72-nci toplaşuvında, İşğal alştındaki Qırımda Rusiye akimiyeti tarafından başlatılğan repressiya siyaseti aqqında ikâye etip, halqara cemaatçılıqnı Kremlniñ bu areketlerine kelişken cevap bermesine çağırğan edi.
Ukraina Yuqarı Radası Rusiye tarafından Qırımnıñ vaqtınca işğaliniñ resmiy başlanğıç kününi 2014 senesi fevral ayınıñ 20-si olaraq qabul etti. 2015 senesi oktâbrniñ 7-nde Ukraina prezidenti Petro Poroşenko bunıñnen bağlı qanunnı imzaladı. Halqara teşkilâtlar Qırımnıñ istilâsı qanunsız olğanını tanıdı ve Rusiyeniñ areketlerini tenqit etti. Ğarp memleketleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalar kirsetti. Rusiye yarımada işğalini inkâr etip, onı «tarihiy adaletniñ tiklenmesi» dep adlandıra.
