Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Qırımda küç hadimleri tarafından «Kavkaz stesenariyi» tatbiq etilgenine şaat olamız – Cepparov


Abdureşit Cepparov
Abdureşit Cepparov

Qırımlı uquq qoruyıcı Abdureşit Cepparovnıñ oğlu ve torunınıñ hırsızlanğanından berli üç yıl keçti. O zamandan berli olar aqqında iç bir türlü malümat yoq. Uquq qoruyıcı yarımadada insanlarnıñ hırsızlanması, siyasiy taqip ve Qırımdaki vaziyetniñ «Kavkaz stsenariysinen» aynı olğanı aqqında Qırım.Aqiqatqa bergen intervyusında ikâye ete.

–Bu mevzunı hatırlamaq, siziñ içün hoş olmağanını añlayım, ammaoğluñıznen torunıñız aqqında er angi bir malümat barmı?

– Sentâbrniñ 27-nde oğlum Cepparov İslâm ve torunım İslâmov Cevdet hırsızlanğanından berli üç yıl keçti. O künden berli olarnıñ taqdiri aqqında iç bir şey belli degil.

– İşbu vaqiya sizniñ qırımlı uquq qoruyıcılar sırasına kirmeñizge bir sebep oldımı?

– Yalıñız bu vaqia degil. Eki kün keçken soñ – sentâbrniñ 29-nda- Saqta Edem Asanov, ondan soñ, oktâbrniñ 3-nde, Eskender Abselâmov hırsızlanğan edi. O yılnen, o küz mevsimi buña oşağan vaqialarnen zengin. İşte, o zamandan irtibaren bizim insan aqları boyunca Qırım kontakt gruppamız faaliyet kösterip başladı. Oktâbrniñ 14-nde bizler Sergey Aksönovnen Qırımda insanlarnıñ ğayıp oluvı mevzusına bağışlanğanilk körüşüvizni keçirdik.

– Bu mevzu Moskva seviyesinde köterilgen edimi?

– Aynı kün Moskvada er yıl yapılğan insan aqları Şurası Rusiye prezidentinen körüşe. Bu körüşüvde uquq qoruyıcı Nikolay Svanidze Vladimir Putinge Qırımda insanlar hırsızlanğanda olıp keçken vaqialar aqqındaki maruzasını taqdim etken edi. O, o zamanda yüz bergen faktlar aqqında bildire. Putin bundan haberi olmağanı ve böyle şeyler olmamaq kerekligi aqqında ayta.

– Siz oña inanağan ediñizmi?

– Bu sözlerden soñ bizler biraz sakinleşip, artıq kerçektende böyle vaqialar olmaz dep işanğan edik. Lâkin 2015 senesi avgust ayında Arislanov Muhtar, ayrıca Keriçniñ eki sakini: Ganiyev Ruslan ve Terehov Arlen de hırsızlanğan ediler. Ondan soñ pek rezonanslı olğan İbragimov Ervinniñ hırsızlığı oldı. İşte o zaman, bizler Rusiye prezidentiniñ kimse hızsızlanmamalı degen sözlerini er kes eşitmegeninden emin oldıq.

– Bügüngece Qırımda qaç kişi hırsızlandı dep bilinmkete?

Taqiqatçılar bizlerni sakinleştirmege areket etip, çoq qasevetlenmeñiz, Kavkazda vaziyet daa da beter deyler

– Hızsızlanğanlarnıñ sayısı artıq yigirmige yetti. Çetten baqqan birisi içün pek az olıp körünir, ancaq taqiqatçılar bile bizlerni sakinleştirmege areket etip, çoq qasevetlenmeñiz, Kavkazda vaziyet daa da beter, çünki anda böyle işler daa ziyade ve ğayıp olğan insan sayısı daa da çoq deyler.

– Qırımdaki vaqialar «Kavkaz stsenariyi»ne beñzer şekilde devam etebileceginen razısıñızmı?

– Qırım.Aqiqatta çıqqan bir maqalede, rusiyeli bir jurnalist «bizim Qırımda «Kavkaz stsenariyi» azırlana ya da amelge keçirile, dep aytqan edi. Biz añlağanımızğa köre, «Kavkaz stsenariyi» pek kölemli bir adise. Buña baqacaq olsaq, dağlarğa çıqıp rusiyeli küç hadimlerine qarşı cenk yapılması da közde tutula, dep añlamaq da mümkün. Bizim alda ise, böyle bir şey yoq.

– Bunıñ sebebi ne?

Qırımda qırımtatarları olar evelden beklegen ve beklmekte olğan qarşılıqnı köstermey. İtimal, bizni de, işte bu qurtarmaqtadır

– Qırımtatarları Qırımda milliy areketiniñ barışıq üzerinde qurulğan doktrinasını bozmay. Qırımda bizler olar evelden beklegen ve beklemekte olğan qarşılıqnı köstermeymiz. İtimal, bizni de, işte bu qurtarmaqtadır. Albuki, er türlü areketlernen bizlerni agressiv qarşılıq köstererek, bunı yapmağa zorlasalar da, biz özümizni tutmağa areket etemiz. Bundan dolayı, men Qırımda «Kavkaz stsenariy»niñ tekrarlanmasına içün bir sebep körmeyim.

– Ya diger köstergiçlerge köre ise?

– Hırsızlanğan ve ğayıp olğanlarğa köre ise – bu başqa bir mesele. Belki birisi, Kavkazğa nazaran bu miqdar pek az olıp körünir, amma Kavkazda hoş olmağan esnasqa tüşken eali sayısı, qırımtatarlarından on qat ziyade ve netice itibarınen oratağa musaviy bir raqam çıqa.Ebet, bu taraftan baqqanda, «Kavkaz stsenariyi»ne: insanlarnıñ tutıp alınması, hırsızlanması, eskence yapılması, öldürilmesi olaraq beñzerligi bar. İnsanlarnı öldüreler demem içün de sebep bar – iç olmağanda Reşat Ametov vaqiqasını hatırlayıq.

Öyleliknen bizler Qırımda küç hadimleri tarafından tatbiq etilgen «Kavkaz stsenariyi»ni közetmektemiz.

İşte aynı zamanda er kes, Kavkaz cumhuriyetlerinen bütün şimaliy Kavkaz – Rusiyeniñ öz territoriyası olğanı içün, Rusiyen yolbaşçılarınıñ mantığına köre, anda istegenimizni yaparmız, o bizim işimiz deyler. Qırımnıñ vaziyeti ise farqlı, mında territoriyanıñ statusınen alâqlaı meseleler pek çoq, onıñ içün bizler – halqara cemaatçılıq ve institutlarınıñ diqqatı altında bulunmaqtamız, ve bu sebepten mında tam manada «Kavkaz stsenariyi» tatbiq etmek qolay degil.

XS
SM
MD
LG