Mahsus Qırım.Aqiqat içün
Qırımnıñ işğali tek ilk baqışta keleceknen bağlı bir ikâye edi. Asılında bu keçmişke qaytuvnen alâqalı bir ikâye olıp çıqtı. Er kes hayal etken bir şey edi, lâkin Sovetler Birliginiñ mumiyası tabuttan turıp çıqacağını kimse asla ümit etmegen edi.
1991 yılnı qabul etip olamağan insanlar yarınki künge degil de, tünevinkisine baqa ediler. Olarnıñ zaman maşnası olarnı uydurılğan SSCBne alıp ketmek kerek edi. Uydurılğan soyu, çünki olarnıñ yalıñız gençligi ve küçünen bağlı olğan hatırlavlarını qaldırıp, afızaları rejimniñ bütün eksiklerini temizlep alğan. İşte tamam o arada, Kreml resmiy olaraq işğal esnasını bitire ve olar tantana etip başlay.
Bu iç bir şekilde demir perde artında bulunğanındamillionlarnen turist kelgen ve hususiy statusqa saip region olğan sovetlerniñ yetmişinci yılları degil edi. Bu tam manasınen doqsanıncı yıllar edi.
Kerçek ondan soñ, Qırım perestroykadan soñ onı idare etkenlerniñ ellerine teslim etildi. Yanukoviçniñ koruğını meydanğa ketirgen, topraq ve bücetni «paylâştırğan» soylârınıñ eline teslim etildi. Olar Ukrainadan alınğan bütün devlet mükâfatları üzerinde Rusiye orden ve medalleri taqılması içün teşik teşip başladı. Künlük kerçek ayat Rusiye dağıtkan beyannamelerde vaad etilgenge nisbeten pek deñişip başlay.
Artıq bizler, Qırımnıñ «yolbaşçısı» olğan Sergey Aksönov Aqmescit yolbaşçısı vazifesine doqsancı yıllardan kelgen şahısnı tayin etklenini köremiz. «Doqsanıncı yıllardaki» bandit klanlarınıñ mimarlarından biri olğannı tayin ete. Ebet, «tayin ete», albuki ilk başta «raqipler arasında saylâv» protsedurası yapılacaq edi. Atta Aksönov bu qoltuqta ana topraqtan tayinlenecek öz adamını körmege istegen Moskvağa bile qarşı çıqtı.
Qırımda üç yıl evelsi keçmişke qaytmağa istegen insanlar, kerçekten de anda barıp tüşti. Afsus ki, o istegenleri kibi olıp çıqmadı
İşte bu ikâyeniñ episi yalıñız, onı Ramzan Kadırovnıñ kibi birisiniñ şureti raat bıraqmağan Sergey Aksönov aqqında degil edi. Bu ikâye yalıñız, Qırım memurı Çeçenistan yolbaşçısına oşamağa istegeni aqqında degil edi. Bu ikâye yalıñız federal merkez oña kadrlar tıqıştırma teşebbüsinden qurtulmağa istegen ve öz nezareti altındaki regionda özüni suveren is etmege istegeni aqqında degil edi.
O bir de, Qırımnıñ ne yerge qaytıp barğanı aqqındaki bir ikâye olıp çıqtı. Bu iç bir şekilde demir perde artında bulunğanda millionlarnen turist kelgen ve hususiy statusqa saip region olğan sovetlerniñ yetmişinci yılları degil edi. Bu tam manada doqsanıncı yıllar olıp çıqtı.
Tamam Sergey Aksönovnıñ özü meydanğa türtip çıqqan doqsanıncı yıllar olıp çıqtı. Hususan bu yıllar içinde, soñki yigirmi yıl devamında yarımada idaresi başında bulunğanlar suv üstüne köterilip çıqtı. Olar, kriminal hronika ve qabarcılıqqa qarşı küreş karamanı olğan soylârı. 2014 senesi Rusiye bayrağı qarşısında yemin etken soylârı.
Qırımda üç yıl evelsi keçmişke qaytmağa istegen insanlar, kerçekten de anda barıp tüşti. Afsus ki, istegenleri kibi olıp çıqmadı. Zaten, bazen «kökten yağğan taşlar» nutq şekline çevirilmey.
«Fikir» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtaiy nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mümkün