Yarımadanıñ bütün rayonlarına baqqanda umumiy musulman sayısınıñ ekseriyeti Qarasuvbazar rayonında yaşay. Qarasuvbazarnıñ özünde bile musulmanlarnıñ beşte ekisi yaşamaqta. Şeerniñ dört mektebinden biri tamamile qırımtatar mektebidir. Meselâ, 3-nci mektepte olğanı kibi, diger mekteplerdeki qırımtatar sayısı da yüksek. Yıl sayın Qarasuvbazar ve rayondaki musulman sayısı faiz olaraq ep artmaqta.
Bu sebepten şeerde eki cami çalışmaqta ve iş adamı Resül Velilâyev qurğan cami de şu cumledendir. Bu cami şeer merkezinde yerleşse de, yaqın etrafta mesken evler pek çoq degil. Bir tarafında esasen - tükan ve memıriyet binaları yerleşken merkeziy soqaq keçse, deger tarafında – keniş şeer bağçası bar. Lâkin Qarasuvbazar şeer memuriyeti muezzinniñ saba ve aqşam çağırğan ezanınen oğraşıp başlamağa qarar bergen. Bu ezan yerli hristiyanlarğa keder ete eken emiş!
Muezzin – cami hızmetçisi olaraq, musulmanlarnı ibadet yani namazğa çağırmaqtan mesul birisi. «Azana» fiili arapçadan «cemaat içinde qıçırmaq» manasını bildire. Amma Qarasuvbazar akimiyeti, artıq qarasuvbazarlı muezzin, hristiyanlarnı uyandırmamaq içün,saba ve aqşam ezanını yarı sesnen çağırmaq kerek olacaq eken.
Böyle bir qarar avgustnıñ 18-nde keçirilgen «Qarasuvbazar merkezindeki cami sesi»nen bağlı hususiy toplaşuvda qabul etildi.Toplaşuvda Qırım müftisiniñ yardımcısı, Qırım Reskomnats reisi, Qarasuvbazar rayon memuriyeti yolbaşçısınıñ yardımcısı, SES temsilcisi iştirak etti. Toplaşuv neticesi olaraq, saba ve aqşam ezanı çağırılğan maalde küçlendiricilerniñ sesi endirilecegine qarar berildi.
Qarasuvbazar Cuma camisiniñ imamı – genç bir oğlan olaraq, yerli akimiyet qararına uymağa mecbur. Yerli musulmanlar ise, artıq namazğa vaqtında uyanmaq içün muezzin sesine degil de, qurulğan çalar saat sesine uymağa mecbur qalacaqlar. Dindar musulman içün bunıñ ne olğanını – musulman olmağanlar añlamaz.
Qırımda zaten kergin olğan dinlerara munasebetni daa ziyade kerginleştirmeniñ ne manası bar?
Bu nedir – musulmanlarğa zarar bererek, samimiyetnen musulman olmağan şeer sakinlerini qayğırmaqmı ya da zemaneviy Qırımnıñ kerçek ayatında yapılğan ve qırım musulmanlarına nisbeten büyük mıqyaslı bir basqınıñ devamımı?
Alelem, Qarasuvbazarnñ yerli memuriyeti içün musulmanlarnñ çañ sesleri eksiltilmesinen bağlı ricası mantıqsız olıp körüngen olur edi. Ve kerçekten de, olar bu mesele muzakere etmge istemez ediler. Ancaq mesele muezzinge kelip toqunğanında – vaziyet bütünley tersine aylâna.
Qarasuvbazar akimiyeti bügünkü real ayatta bu mesele, qorqmadan bu sözni aytırım ya -siyasiy olğanını tüşünmey, añlaşıla. Qırımda zaten kergin olğan dinlerara munasbetni daa ziyade kerginleştirmeniñ ne manası bar? Yalıñız yerli cemaatnı degil de, Qırımnıñ biñlerce musulmanınıñ diniy duyğularını aşalama ne mana bar? Ey, kerçek, toplaşuvda Qırım müftiyatınıñ temsilcisi de bar edi. Lâkin problema şudır ki, soñki eki-üç yıl içinde Qırım müftiyatınıñ reytingi Qırım musulmanlarınıñ közünde pek tez tüşmekte. Sebebi de belli – müftiyat öz dindaşlarınıñ degil de, akimiyet tarafını tutmaqta. İşte bizim vaqiada da bunı zaten açıq aydın köstermekte.
Artıq bunı, bügün meşur olğan başqa bir sözlernen ifade etecek olsaq, ortağa böyler bir şey çıqar, yani: «Qırım akimiyetiniñ insafu yoq, lâkin siz, musulmanlar, dayanıñız!».
Zarema Seitablayeva, qırımlı, bloger (telüke sebebinden muellifniñ adı ve soyadı deñiştirilgendir)
«Bloglar» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtaiy nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mümkün.