Qırım bir daa qaranlıqqa ğarq oldı. Bir qaç kün devamında Kezlevde 14 kere qazaen çıraqlar kesildi. Avgustnıñ 6-nda gece saatlarında Sudaq ve Eski Qırım etrafındaki mesken yerleriniñ elektrikleri kesildi, bunıñ artından elektrikler Gurzuf ve Kurortnoyede, ayrıca Aqyar ve Aqmescitte de kesildi.
Qırımnın rusiyeli akimiyeti, çıraqlarnıñ ardı sıra kesilmesini, yarımadada eki dane TES qurulğance bu muvaqqat bir çare olğanı aqqında bildirmekte.«Krımenergo» yerli sakinler ve musafirlerni pek çoq elektrik masraf etmemelerini, konditsionerlerni azca qullanmalarını rica ete. Qomşu Rusiyeden ise yarımadağa dört dane mobil gazturbinli elektrik stantsiayası yollanacağı vade etile.
Qırımlı radiodiñleyciler söndirüvlerden ğayrı kerginlik sıq-sıq atlağanı aqqında ikâye ete.
«Artıq üç aftadan berli Kefede çıraqlar sönmey edi, lâkin tünevin aqşam o kene de bir buçuq saatqa söndürildi. Sözde, daa evel söndirüv grafikleri derc etilgeninde, olarğa uyup söndürmey turğanlar.Añlağanıma köre, bütün Qırımnıñ alı aynı. Amma bu arada kerginlik ne içündir pek yüksek – 250 volt civarında».
«Menim evimdeki kerginlik 140-120 volt arasında ep sıçrap turdı. Men qayd etken eñ asgariy köstergiç – 78 volt edi. Bütün rayonımız aynı alda».
«Aqmeçitte 10-20 daqqağa, bir buçuq saatqa söndüreler, artıq qısmet işi. Köylerde ise ekseriy allarda bütünley kesik ya da kerginlik pek alçaq. Qışta bizim buz dolabımız bozuldı, yaqın künlerde ise, isitme qazanı da. Usta kelip kerginlikni ölçep baqsa – kerginlik 168 volt eken. Bütün evimizni bağlamaq içün stabilizator almağa mecbur qaldıq. Hızmet köstergen şirket elektrikler qazaen kesilgen maallerde telefon açılğanında cevap bermeyler».
Ukraina energetik strategiyalar Fondunıñ emreisi Dmitriy Maruniç Qırımda çıraqlarnıñ kesilüvini ağlarnıñ eskirmesi sebebinden olmaqtadır dep qayd ete.
– Kvartira ve evlerdeki kerginlik bütün energiya sistemalarında olğanı kibi aynı seviyede degil – zirve saatlarında tüşmesi mümkün, amma muayyen evniñ ağları eskirgeni sebebinden de olması mümkün. Aynı zamanda sıcaqlar yüksek olğan vaqıtta elektrik ağlarnıñ taşıma qabiliyeti de tüşe. Qırımnıñ rusiyeli akimiyeti, 2012 senesi yarımadanıñ sakinleri elektrik qullanuv rekordını aşıp, 1,25 gigawatt qullanğanlarını qayd etmekte.O zaman yalıñız 20 megawattlıq sıñırlama kirsetilgen edi. Yelpaze şeklinde elektrik kesilüvleri qullanuvnıñ zirve saatlarında yani saba ve aqşam yapılmaqta. Men eşitkenime köre, vatandaşlar esabına Rusiye arbiy birliklerni elektriknen temin ete eken, lâkin bu şubeli bir ihtimal, çünki arbiyler bu derece yüksek elektrik qullanması mantıqsız olıp körüne.
Rusiyeniñ milliy energetik telükesizligi Fondunıñ ileri talilcisi İgor Yuşkov, Qırım ealisi artqan sayın elektrik generatsiyasını da arttırmaq kerek olacaq dep esaplay.
Qırımdaki taqsimlev stantsiyaları yüklenüvge dayanıp olamay– generatsiya bar, lâkin ağlar onı kerek derecede taqsimlep olamay
İgor Yuşkov
– Qırımdaki taqsimlev stantsiyaları yüklenüvge dayanıp olamay – generatsiya bar, lâkin ağlar onı kerek derecede taqsimlep olamay. Mobil gazturbinli stantsiyalar ketirildi, amma oña kerek olğan azırlıqnıñ acele yapılaması imkânsız. İşte, o Aqyarğa bile pek çoq rusiyeli köçip keldi, eali sayısı bayağı arttı, ağlar ise deñişmey eski alda qaldı. Kelecekte generatsiyanı arttırmaq kerek, eskirgen TESlerni yañılamaq kerek. Ya akimiyet Siemensnen bir şekilde añlaşıp kompaniyanıñ alt şirketleri vastasınen sanktsiyalar altındaki gaz turbinlerini qullanacaq, ya da olarnı keri qaytarıp, bazarda çoq miqdarda bulunğan ve ekinci elden başqa turbinlerni satın alacaq. İndistanda asqıda qalğan kontrat boyunca buña oşağan altı danesi yata – olarnı qullanmaq mümkün.
Ekspertniñ fikrine köre, Qırım sakinleri o ya da bu şekilde stabil energiya sistemasınıñ yapılmasını beklemekten başqa çareleri qalmay.
– Ağlarnı deñiştirmek mümkün – arada az küçke saip elektrik stantsiyalar yerleştirmek mümkün, lâkin epsine vaqıt kerek. Artıq Alman turbinlerinen bağlı nasıl bir qarar alınsa da, TESniñ teslim muddeti daa ilerige sürülecegi şubesiz. Olarnı pek küçlü olmağan rusiyeli soylarına deñiştirmek mümkün, amma o zaman alanlarnı kenişletip, daa ziyade turbin yerleştirmek kerek olacaq. Rusiye akimiyeti daa nasıl areket etilecegine dair qarar berip olamadı.
(Matirialnıñ metin şeklini Vladislav Lentsev azırladı)