PACEde Qırım künleri: Ukraina Avropağa yarımada aqqında nasıl hatırlata

İyünniñ 28-29-da Avropa Şurası Parlament Assambleyasında Qırım künleri keçirile. Qırımnı Ukrainanıñ bir qaç halq deputatı, bir qaç siyasiy erbap, faal ve uquq qorçalayıcı, şu cümleden Ahtem Çiygoznıñ ömür arqadaşı temsil eteler. Qırım.Aqiqat Radiosınıñ yayınında Ukrainanıñ daimiy vekili Dmıtro Kuleba, ukrain publitsisti, Radio Svoboda jurnalisti Vitaliy Portnikov ve uquq qorçalayıcı Boris Zaharovnen Ukraina Qırım aqqında nasıl hatırlata mevzusında laf etemiz.

​– Avropa Şurası Parlament Assambleyası Ukrainağa nege tesir etmege imkân bere?

Kuleba: Qırım mevzusı er daim kün tertibinde olsun dep, bu teşkilâtta çalışamız. Eki vazifemiz bar: Qırım meselesini eñ müim mevzular arasında saqlap qalmaq ve Avropa Şurasında Qırımda insan aqlarınıñ qorçalanması ve işğalden azat etilmesine yardım etken qararlarnıñ qabul etilmesine irişmektir. Qırım künleri kibi tedbirler bu maqsadnen keçirile. Avropa ortaqlarımız Qırım tarihına duyğu ceetinden daa yaqın ola, daa da çoq qoltutalar.

– Siziñ fikiriñizce, Rusiyeni Avropa Şurası qararlarını yerine ketirmege nasıl mecbur etmek mümkün?

Kuleba: Al-azırda bunı esas maqsat olaraq körmemeli. Avropa ortaqlarımız, bizler kibi, Qırım qararlarınıñ yerine ketirilmesi içün areket etmek kerek. İstilâcı içün eñ qıyın şaraitler yaratıp, onıñ ayatını zorlaştırmalı.

​– Nasıl adımlar ola bile?

Kuleba: Birincisi: Qırımdaki monitoring. Rusiye anda kirmege imkân bermey, bu sebepten eñ azından uzaqtan monitoring ola bile. Ekincisi: tek Ukraina degil de, bütün memleketler Rusiye Federatsiyasından, misal olaraq, Qırımda siyasiy mabüslerniñ azat etilmesini talap etmeli, bunı ortaqlarımız Rusiye ile dialog vaqtında muntazam sürette yapmalı. Üçüncisi: halqara teşkilâtlar Qırım meselesinde insan aqları saasında özara işbirligi qurmalı.

– Vitaliy, PACE meydançığı ne qadar tesir ete bile?

Portnikov: Añlamaq kerek ki, PACE – farqlı memleketlerniñ parlament deputatları kelgen bir teşkilât. Parlament keyfine nasıl olsa da tesir etken bir klub. Milliy eyyet erkânına kirgen insanlar diger deputatlarnen bağda olmaq içün belli bir elçi vazifesini becere. Rusiyenen beraber Suriyeni ziyaret etip, toplaşuvlarnı alıp barmaq imkânından ve itibardan marum qalğan PACE yolbaşçısı Agramunt (Pedro Agramunt – QA) meselesi bu sebepten müim. Ukraina eyyeti Agramuntnıñ istifasını talap etmese edi, diger Avropa memleketleriniñ deputatları rusiyelilernen beraber kerçekleştirilgen ziyaretler ilerideki siyasiy faaliyet içün telükeli olmağanını tüşünir edi.

– Ukraina eyyeti sayesinde olğanını aytmaq isteysiñizmi?

Portnikov: İlk evelâ onıñ. Ukraina eyyeti Argamuntnıñ yapqanlarına diqqatnı celp ete edi.

– PACEde Rusiye eyyeti de bar. Alâ daa söz aqqı yoqmı?

Portnikov: Rusiye eyyeti PACE belgilegen statusta bar – kötek aşaycaq oğlançıq statusını taşıy. Rusiye bu vaziyetni deiştirmek içün qaç kere ğayret kösterdi, PACE reberlerini, şu cümleden Agramuntnı da qorquzğan edi.

– Rusiye Avropa Şurasından çıqa bilemi?

Portnikov: İstese de, eyyetini anda yollamaz edi. Mence, böyle bir niyeti yoq, çünki şimdi Rusiye PACEni teşviqat meydançığı olaraq qullana. Rusiye halqara qurulışlarnı böyle köre.

​Georgiy Logvinskiy: «Assambleyada memleketimizni qorçalağan ve Rusiye Federatsiyasına zarar ketirgen sanktsiyalarnı alıp taşlamağa tırışqan Kreml agentleri mesüliet taşımalı, dep añlatmaq kerekmiz. İsbatlap köstermek kerekmiz: Rusiye – zeerlidir. Ne Donbass, ne Qırımda oña hızmet etkenlerni acımaycaqmız».

– Boris, Qırım künlerinde bulunasıñız. Ukraina avropalılarğa ne aqqında ayta ve tedbirlerde ne oldı?

Zaharov: Qırım künleri devam ete, bugün Qırımda siyasiy taqiplerge bağışlanğan daa bir tedbir olacaq. Ahtem Çiygoznıñ ömür arqadaşı ve advokat Polozov (Nikolay Polozov – QA) keldiler. Ahtem Çiygoz ve digerlerge qarşı «fevral 26 davasınıñ» esabatı taqdim etilecek.

Tünevin Qırım aqşamı oldı – medeniy tedbirni bayağı insan ziyaret etti. Esaplağanımızğa köre, tahminen 400 kişi bar edi – PACE deputatları, diplomat, Avropa mahkemesiniñ qadıları, Avropa Şurası komitetleriniñ azaları ve çeşit memleketlerniñ uquq qorçalayıcılar. Bundan ğayrı, aqşamımıznı Rusiye muhalifetçisi Garri Kasparov ziyaret etti.

​– Bunıñ kibi tedbirler Avropanıñ cemaat fikrine ve Avropa siyasetçileriniñ qararlarına nasıl tesir ete?

Zaharov: Men tesir pek büyük olğanını tüşünem. Böyle tedbirlerde çoq adam toplaşa, birinci şahıslar kele. Meseleni resmiy olmağan bir vaziyette muzakere etmege imkân bar.

– Ahtem Çiygoz meselesini al etmek içün ne yapılacaq?

Zaharov: Mında eki yol bar: uquqiy ve diplomatik. Birincisini aytsaq, advokatlar Rusiye mahkemelerinde davalaşıp, Avropa mahkemesine muracaat eteler. Ekincisi – Rusiyeni şartlarğa uymağa, mabüslerni azat etmege, topraqnı qaytarmağa mecbur etmeli.

​Aleksandr Yankovskiy, Qırım jurnalisti, Qırım.Aqiqatnıñ közeticisi