Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Qırım: fiyatlar vs aylıqlar


Numünelik fotoresim
Numünelik fotoresim

Mahsus Qırım.Aqiqatı içün

Rusiye baş-naziri Dmitriy Medvedev, Devlet Dumasında yapqan işi boyunca esabat bergende, qırım sakinleri Rusiyege «qoşulğan« soñ daa da yahşı yaşap başlağanı aqqında ayttı. Aslında, yarımadanıñ sakinleri bu yahşılıqnı asla is etmeyler: başında arttırılğan aylıqlar pek tez yükselgen fiyatlarnı «aşap« taşlamaqta.

Qırımdaki fiyatlar.

2016 senesi Rusiye özüne qoşıp alğan yarımadanıñ 2017 senesi mart ayı neticelerine köre, Qırım ve Aqyardaki fiyatlar Cenübiy federal okrugnıñ (CFO) diger regionlarına nisbeten daa da tez ösip başlağan. Böyleliknen Krımstatnıñ malümatlarına köre, (erzaq ve sanai mallar ve hızmetler esapqa alınması şartınen) Aqyar fiyatları 2016 senesiniñ dekabr ayınen qıyaslanğanda 2,4%, Qırımda ise – 1,4% artqan. Aynı zamanda Rusiyeniñ qomşu Krasnodar vilâyetinde fiyatlarnıñ artması eki-üç misli az olıp, 0,7% teşkil etken. Azamiy fiyat artışı hızmet saasında körülmekte: Aqyarda aman-aman 5%, Qırımda ise, 3,8% etrafındadır. Aynı zamanda bu saada umumen Rusiye boyunca fiyatlar 1% keçmegeni qayd etilgen.

Qırımdaki süt mahsulatlarınıñ fiyatı 3-5% artqan olsa, sebzelerniñ fiyatı qat-qat artqan. Yalıñız hıyar 9% ucuzlağan. Lâkin onen qursaq toymaz

Aprel ayı Qırım sakinlerini aşayt mahsulatları fiyatlarınıñ daa ziyade artmasınen ayretlendirdi. Aynıñ ortasına doğru Qırımdaki süt mahsulatlarınıñ fiyatı 3-5% artqan olsa, sebzelerniñ fiyatı qat-qat artqan. Meselâ, keçken sene dekabr ayınen teniştirgende soğan 73,4% , qartop - 38%, pomidor – 37%, havuç – 17% paalılaşqan. Yalıñız hıyar 9% ucuzlağan. Lâkin onen qursaq toymaz.

Neticede 2017 senesi mart ayında Qırımdaki erzaq sepeti (eñ zarur erzaqlar cedveli – muellif) 3790,81 ruble (1683 grn), Aqyarda ise, 4010 rubleden (1780 grn) ziyade tutqan. Bu ortalama fiyat 3631 rubleni (1612 grn) keçmegen erzaqlar cedveliniñ CFO içün eñ yüksek köstergiçtir.

Söz kelimi, 2016 senesi Qırım ve Aqyar Rusiyedeki mahsulat ve hızmet fiyatlarınıñ yükselüvi reytinginde birincilikni qazanğan edi. Hususan, istimalcı fiyatlarınıñ indeksleri boyunca Qırım birinci yerni (2015 senesi 107%), Aqyar ise (106,5%), ekinci yerni qazanğan edi.

Aynı devirde JKH hızmetleri fiyatları qoşma artuvı boyunca Aqyarda 31,5%, Qırımda ise, – 24,9% artqanı, Qırım sakinleriniñ kommunal tölevlerini Rusiye standartlarına yaqınlaştırılğanını isbat etmektedir.

Qırım sakinleriniñ keliri

Qırım memurları keyfnen esabat berir eken, Qırımdaki fiyatlarnıñ bu şekildeki gürdeli artqanını, aylıqlarnıñ aynı şartlarda artqanınen bağlanması mantıqlı olacaqtır. Böyleliknen, Rusşye nezaretindeki Qırım iqtisadiy inkişaf nazirliginiñ yolbaşçısı Andrey Melnikov bu künlerde Qırımdaki aylıqlar qomşu Rusiyeniñ bazı regionlarına nisbeten daa da tez artqanını qayd etken edi. «Alğan malümatıma köre, cumhuriyet içindeki aylıqlarnıñ artış tezligi, Rusiye Federatsiyasınıñ diger subyektlerini ozıp keçmektedir», - dep qayd ete o.

Soñki aylârda yarımadadaki aylıqlar tüşti. Söz kelimi, 2016 senesi dekabr ayında qırım sakininiñ ortalama aylığı 2015 senesi dekabr ayındaki aylığına nisbeten 8,7%ge tüşken. Akimiyet artışnı ne yerden tapqanı añlaşılmay

Ancaq kerçek raqamlar, Qırımdaki aylıqlar soñki aylârda artacağı yerine, aksine tüşkenini köstermekte. Böyleliknen, 2017 senesi yanvar ayında berilgen ortalama aylıq 23599 rubleni (10417 grn) teşkil etken, bu ise 2016 semesi dekabr ayına nisbeten 22,9%ge az ve noyabr ayına köre, 1506 rublege daa az olıp çıqa. Statistika malimatlarına köre, Qırım sakinleriniñ fevral ayında alğan kerçek aylığı daa 2,5%ge tüşken. Kerçek, Qırım sakininiñ 2016 senesi dekabr ayında alğan aylığı, 2015 senesi dekabr ayında alğan aylığına köre 8,7% daa azdır.

Akimiyet artışnı ne yerden tapqanı añlaşılmay. Aynı zamanda Qırımda 2017 senesi martnıñ 1 qadar toplanğan aylıq borcu 71 milyon rubleni teşkil eterek, bu seneniñ fevral ayına nisbeten 26,6% arttı.

Krımstatnıñ esabat bergen ealiniñ kelirinen bağlı manzara da aslında pek meraqlı olıp körüne. Böyleliknen, statistika bergen malümatlarğa köre, 2015 senesi noyabr ayınen qıyaslağanda, 2016 senesi noyabr ayında Qırım sakinleriniñ keliri 15,6% artqan. Lâkin Qırım statistikasınıñ versiyasına köre «zenginleşken» Qırım sakinleri keçken 2015 senesiniñ aynı devrine nisbeten 9,6% daa az para masraf etken. 2016 senesi dekabr ayında bu cereyan devam etmekte yani, ealiniñ faiz keliri 16,1% artqan, masrafları ise 11,7% azalğan. Bu ise, 2016 senesi yanvar-noyabr ayları arasında Qırımda mal ve hızmet fiyatları qomşu Rusiyege nisbeten daa da tez artqanı esapqa alınğan alda. Bularnıñ episi kerçek ayatta ealiniñ kelir seviyesi tüşken sayın mal satın alma küçü de tüşkenini köstermekte. Meselâ, 2017 senesi yanvar ayında ealiniñ adam başına tüşken kelir seviyesi 42,3% tüşken.

Bu şekilde olğan «ayatnıñ eyileşmesi» neticesinde 2016 senesiniñ soñki çereginde Qırım sakinleri kelirleriniñ (46,9%ni) aşayt malları satın almaq içün masraf etkenler. Albuki, Qırım sakinleri lobster ve qırmızı havyar degil de, ötmek (erzaqqa masraf etilgen umumiy paranıñ 15,3% teşkil etmekte), süt mahsulatları (16,1%) ve et (26,1%) satın almaqtalar.

2016 senesiniñ dördünci çereginde Qırım sakinleri öz kelirleriniñ deyerlik yarısını aşayt malları almaq içün masraf etkendir. Albuki olar lobster satın almaylar

Eger Qırım statistikasına inanacaq olsaq, Qırımda eñ yüksek aylıqnı «para aracılığı» saasında çalışqanlar, eñ alçaq soyunı ise, işleme sanayısında çalışqanlar ala eken. Meselâ, 2017 senesi urba istisalında çalışqan işçiniñ ortalama aylığı 2698 rubleni (1197 grn), elektrik donatma istisalında çalışqannıñ aylığı – 3080 rusleni (1368 grn), ilac istisalında çalışqannıñ aylığı – 8963 rubleni (3980 grn) teşkil etken.

İşte, akimiyetniñ sözlerine baqılacaq olsa, Qırım sakinleri daa da yahşı yaşap başlağanlar, amma olar işbu «eyilikke» kerek derecede qıymet kesmekni becerip olamay ekenler. Rusiyeliler ise, Rusiye ölçülerine baqılaraq, «yüce ve qudretliniñ» diger regionlarınen muqayese etilse, Qırım sakinlerini pek yahşı yaşaysız, dep işandıracaq olalar. Ancaq, bundan da beter olması mumkündirmi dep tüşüne Qırım sakinleriniñ ekseriyeti.

Yevgeniya Gorünova, qırımlı siyasetşınas

«Fikir» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtaiy nazarını aydınlatıp, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün.

XS
SM
MD
LG