Mahsus Qırım.Aqiqat içün
Rusiye akimiyeti regional geopolika oyuncılarından er fırsatta Qırım işğalini kerçek olaraq qabul etmelerini talap ete. Eger de başında Kreml daa ziyade AB arasındaki ittifaqdaşlarından destek qıdırğan olsa, şimdi Moskvadaki «stratejistler» Türkeyege köz tikleyler.Devlet Dumasına Qırımdan keçken «deputatlar» nevbetteki kere «ayneci plan» teklif ettiler, onıñ manası – Türkiyeli siyasetçilerni qırımtatarlarğa basqı yapmaq içün qullanmaqtır.
Türkiye ile munasebetler biraz tüzelgenini qulanıp, Rusiye akimiyeti Qırımnıñ işğalini qırımtatarlar arasında maqbul qılmağa niyetli
Türkiye ile munasebetler biraz tüzelgenini qulanıp, Rusiye akimiyeti Qırımnıñ işğalini qırımtatarlar arasında maqbul qılmağa niyetli. Bu aqta Facebookta «İnformatsion qarşılıq» gruppasınıñ yolbaşçısı Dmitriy Tımçuk yazdı. Onıñ elde etken malümatına köre, Devlet Duma «deputatı» Ruslan Balbek öz işançlı insanları arasında dedi ki, Federal parlamentniñ şimdiki vaqıtta yapması kerek olğan eñ müim areketlerinden biri – işğal etilgen yarımadanıñ «akimiyeti» ve Türkiyeniñ resmiy şahısları arasında munasebet qurması eken.
«Balbekniñ sözlerine köre, o şahsen özü türk akimiyetiniñ vekilleri ile muzakereler alıp bara ve olarnı Qırımda ötkerilecek medeniy ve iqtisadiy merasimlerge celp etmege tırışa, ki soñra böyle areketler rus haber vastalarında Türkiyeniñ, yarımada işğali ile razı olğanı kibi kösterilecek», - dedi Dmitriy Tımçuk.
Balbek sanki, Ankaradan Qırımğa remiy eyyet kelecegi aqqında añlaşmalar endi bar olğanını degen eken. Ziyaretniñ farz etilgen maqsadı – Aqmescitte 2018 senesiniñ soñuna belgilengen Cuma Caminiñ açılış merasimi. Tımçuk hatırlattı ki, keçken aynıñ soñunda, «Avrasya Kalkınma Platformu» yolbaşçısı Hasan Cengizniñ reberliginde Türkiyeden yarımadağa ğayrı resmiy eyyet kelgen edi. Musafirler, Cuma Caminiñ açılışında prezident Recep Erdoğannıñ iştirak etmesi içün ellerinden kelgenini yapmağa vade etken ediler.
Birinciden, bu «ayneci plan» aqılsız olğanı ve yaramay işlenilgeni körüne. Onıñ müellifleri, asılında, öz şahsiy maqsatları peşindeler, ve bu maqsatlar Rusiyeniñ işğalini halqara seviyede uyğunlaştırmaqnen iç te bağlı degil. Ruslan Balbek şimdi Devlet Duma «deputatlığı» için borcunı eda etmek kerek, prezident idaresi ögünde öz kerekligini köstermeli. Qırımtatar Meclis azalarını «celp etip» olamağan soñ, ve cepte olacaq öz milliy idare organlarını meydanğa ketirip olamağan soñ, bu kibi yañı beyanatlar daa emiyetli ola. Evelleri Balbek atör şekilinde, Kremlniñ kütleviy haber vastaları ögünde şerefsiz izaatlar berip, millet vekilleri Mustafa Cemilev ve Refat Çubarovnı aqaretlegen olsa, şimdi o özüni diplomatik dubaralar mutehassısı kibi tanıtmağa tırışacaq.
Türkiye ve Rusiye arasındaki munasebetlerde iç bir «eyileşüv» yoqtır. Suriyede bu devletler biri birine qarşı vastalı cenk alıp bara ve bir oñaytsız areket açıq çatışmağa sebep olmaq mümkün
Ekinciden, Türkiye ve Rusiye arasındaki munasebetlerde iç bir «eyileşüv» yoqtır. Suriyede bu devletler biri birine qarşı vastalı cenk alıp bara. Bir oñaytsız areket – açıq çatışmağa sebep olmaq mümkün. Olarnıñ Yaqın Şarqtaki menfaatları biri birine tam ters kele. Kreml Beşşar Esadnıñ akimiyetini qorumağa tırışa ya da, eñ azından, keçici akimiyet teşkil etilecekte elverişli şaraitler qazanmaq içün bazarlıq yapmağa azırlana. Ankara, yaqında Recep Erdoğan aytqanı kibi, arap cumhuriyetine kirip üküm etken alevi zümreni devirecek ola. Türkiyeniñ maqsatları sadece Dimaşqta orta islâm rejimini ortağa ketirmeknen sıñırlanmay. Ankara, bu memleketniñ topraqlarında Kürd cumhuriyetiniñ ya da mustaqil devletiniñ peyda olmasına qarşı çıqa, çünki bu mesele Türkiyege de toqunmaq mümkün. Bundan da ğayrı Erdoğan, şii İranğa raqiplik yapmağa tırışa. Yaqın Şarqta İrannıñ pekinmesi Türkiyeniñ uzun müddetli maqsatlarına uymay.
Esadnıñ tarafını tutqan ve Tahrannıñ resmiy şerigi olğan Rusiye Erdoğanğa ancaq keder ete. Qararını bilmegen Kreml idarecilerini aqılğa qaytarmaq içün, Türkie akimiyeti Rusiyeniñ Su-24 arbiy uçağını urup tüşürmege avale etken edi. Prezident Vladimir Putin, türklerni qorqutıp, «pomidorlarnen iş bitmeycegini» aytqan olasa da, qabiliyeti sadece televizorde boş laflarğa yetti. Ve Ankara tarafından az-buçuq dostluq işareti kösterilgeninen, Rusiye akimiyeti birden Erdoğannıñ taqımını eybetlemege atıldı. Moskva urulğan uçaqnı, öldürülgen askerlerni, yüzsüzlik aqımlarını ve Erdoğannıñ İŞİD ile işbirlik yapqanı aqqında sahte «delillerini» tez-tez unutmağa aşıqtı. (Kreml içün) eñ iyisi – Ankara bazı formal reveranslar köstere bile, lâkin Türkiye, kerçekten, Qırımnı Rusiyeniñ qısımı olaraq tanımaz. Bunıñ episi Ankaranıñ uzun müddetli planlarına zıt kele. Su-24 uçağı ile olğan adiseden soñ Türkiye – Qara deñiz etrafında eñ küçlü devlet statusını aldı, ve Rusiyeni çetke çekti.
Üçünciden, Ruslan Balbek ve oña beñzegen kişiler yüz birinci kere eski hatanı tekrarlaylar. Olar tamır halqınıñ iç dünyasını añlamağa tırışmaylar bile. Mesele şunda ki, qırımtatarları başından berli Rusiye Federatsiyasını – Sovetler Birliginiñ devamı olaraq qabul ete, onnen ise eñ fena hatıralar bağlı. Federal akimiyetniñ areketleri, faalerniñ taqip etilmesi, qanunsız tintüvler ve yaqalamalar bu duyğunı ancaq küçledire. Sıradan adamlar halqara uquqnıñ inceliklerini añlamamaq ta mümkünler, lâkin milliy şuur olarğa işğalnen razı olmağa fırsat qaldırmay. Qırımğa yüz çeşit eyyet Türkiyeden kele bile, lâkin bu – tamır halqınıñ fikirine iç bir türlü tesir etmez.
Sergey Stelmah, siyasiy közetici
«Fikir» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtaiy-nazarını aydınlatıp, muarririyetniñ baqışları ile aynı olmaması mümkün
