Rus akimiyetiniñ işğal etilgen Qırımda yapqan repressiyaları siyasiy mananen yapıla ve insanlarnı qorqutmaq maqsadını taşıy. Bunı Qırımtatar maaliy merkezi tarafindan azırlanılğan «Qırımdaki vaqialarnıñ ve qanun bozuvlarınıñ hronikası» adlı aylıq esabatı añlata.
Esabatnı avgust 19 künü Kiyevde keçirilgen matbat konfrentsiyasında Milliy Meclis azası, Qırımtatar halqı aqlarınıñ qorçalav komitet reisi Eskender Bariyev taqdim etildi.
«Qırımda yapılğan bütün repressiyalar ancaq siyasiy mana ile yapıla... Fikirimizce, basqılarnıñ maqsadı – insanlarnı qorqutmaq ve kütleviy merasimlerniñ keçirilmesine yol bermemektir», − dey o.
Bariyev yarımadadaki taqiplerniñ sıqlaşmasını qırımtatat milliy areket organlarnıñ faalleşmesinen, ukrain ve qırımtatar faallerniñ anane olaraq qayd etken hatıra künlerinen bağlay.
Böyleliknen, bu sene aprel ve mayıs aylarında sorğu, tintüv, tutuqlanuv ve tevqiflerniñ sayısı arttı. «Bu vaqıt arasında aprel 11-13 künleri Litvada Bütündünya qırımtatar kongresiniñ toplaşuvı keçe edi, mayıs ayında ise qırımtatarlar, adet üzre, sürgünlik hatırasına bağılanğan kütleviy merasimler keçire», − dey Bariyev.
O qayd ete ki, aynı vaqıtta yarımadada qaçırılğan insanlarnıñ da sayısı arttı. Eskender Bariyevniñ sözlerine köre, rus akimiyetiniñ maişiy vaqialar kibi tanıtqan adiselerinde «neiçündir tek tamır halqnıñ vekilleri qurban ola».
Böyle, fevral 11 künü Aqmescitte Marsel Alâutdinov ğayıp oldı. Onıñ aqqında şimdige qadar iç bir şey belli degil ve onıñ ğayıp olması boyunca cinaiy iş şimdige qadar açılmadı. Aprel 11 künü Saq şeerinde Arsen Aliyev coyuldı. Bariyev qayd ete ki, Qırımtatar maaliy merkezinde Aliyevniñ Saq şeerinde avtovokzaldan qaçırılğanını köstergen video levhaları mevcut.
Mayıs 25 künü qaçırılğan Ervin İbragimovnen bağlı cinaiy iş tek cemaatnıñ basqısından soñ açıldı, dep hatırlata Meclis azası.
Bu sene yanvar ayından başlap iyün ayına qadar, kösterilgen esabatqa köre, işğal etilgen Qırımda 112 sorğu, 91 tintüv, 21 tevqif, 102 tutuqlanuv, 15 areket sıñırlaması, 20 kere din ve işanç serbesligi aqqınıñ bozulması, tınç toplaşuvlar aqqınıñ 7 kere bozulması, fikir serbesligi ve fikir seslendirüv aqqınıñ 14 kere bozulması, ve 25 kere azlıqlar ve tamır halqlar aqqınıñ bozulması, 67 kere adil mahkeme ve munasip uquqiy yardım aqqınıñ bozulması qayd etildi.
Ukrain tarafdarları ve qırımtatar faalerine qarşı basqılar Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilgeninden soñra sıq yüz berip başladı. Bunı defalarca uquq qorçalayıcılar bildire edi. Olar Kremlni insan aqları bozuvlarını toqtatmağa çağıralar. Lâkin Moskva ve Qırımdaki rus akimiyeti repressiyalarnı inkâr ete.
Ukraina Yuqarı Radası Rusiyeniñ vaqtınca Qırım işğaliniñ resmiy başlanğıçı olaraq 2014 senesi fevral 20 kününi ilân etti. 2015 senesi oktâbr 7-de Ukraina prezidenti Petro Poroşenko bunıñnen bağlı qanunnı imzaladı. Ğarp memleketleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı kirsetti. Rusiye yarımada işğalini inkâr etip, onı «tarihiy adaletniñ tiklenmesi» dep adlandıra.
