Qırımtatar milliy areketiniñ faal iştirakçisi Ervin İbragimovnıñ bulunğan yeri eki aydan berli belli degil. Mayıs 24-te gece Bağçasaray yolunda kimligi belgisiz Rusiye yol politsiyası urbasında insanlar onı maşinağa oturtıp alıp kettiler. Rusiye uquq qoruyıcıları Ervinniñ qaçırılmasını taqiq etmege başlap, taqiqat ketişatını aydınlatmaylar.
«Ervin İbragimov – Dünya Qırımtatar Kongressi icra komitetiniñ azası, faal bir kişi. Onı ve ğayıp olğan bütün insanlarnı aytmaq kerekmiz. Qırımda cenk ketmese de, anda insanlar ğayıp ola ve apiste yata. Bizler ğayıp olğan insanlarnı hatırlatmasaq, olarnı unutıp ketecekler», – dep ayttı KrımSOS teşkilâtınıñ koordinatorı Tamila Taşeva Kyivdeki Rusiye Federatsiyasınıñ elçihanesi yanında.
İyül 27-de mında farqlı tillerde #Ervin_qayda yazısı ile levhalar ve qırımtatar bayraqlarını alıp kelgen tahminen 20 kişi toplaştı. Aktsiya iştirakçileri Qırımda insanlarnıñ ğayıp olmasından Rusiye uquq qoruyıcıları ve «Qırım samooboronası» mesüliyetli, dep qayd ettiler.
Elçihaneden kimse çıqmadı. Bir yıldan ziyade binası qapalı ve sançqan tel yapıldı. Boş elçihaneni saqlağan qorağa faaller «Ervin qayda?» sualini astılar.
«Malümat yoq»
Soñki sefer İbragimov soy-soplarınen mayıs 24-te gece laf etken edi. Babası Ümerge telefon etip, maşina vesiqalarını tapmağa rica etti. O vaqıttan berli eki ay keçti, bu müddet içinde oğludan bir haber yoq.
Video nezareti kamerası Bağçasaray yolundaki Ervinniñ qaçırılmasını qayd etti. Videoda körüne, Rusiye yol politsiyasınıñ eki hadimi İbragimovnıñ maşinasını toqtata. O, maşinadan çıqa, ve kimligi belgisiz insanlar onı mikroavtobusına oturtacaq olalar. Ervin qaçmağa tırışa, amma yapamay. Onı maşinağa oturtıp, Bağçasaray suv anbarı tarafına alıp kettiler.
Qırımtatar Milliy Meclisi mında Rusiye uquq qoruyıcıları ya da «Qırım samooboronası» olğanını bildirdi. Qırımtatar milliy areketi liderleriniñ fikirine köre, bu cinayet semetdeşlerini daa ziyade qorquzmaq içün yapıldı.
Üçünci versiya – Qırımnıñ uquq qoruyıcı organlarını aqaretlemek ve iftira atmaq içün Qırımdaki vaziyetni kerginleştirmek maqsadınen kerçekleştirilgen qaçıruv ola bileNatalya Poklonskaya
Ervin ğayıp olmasından üç künden soñ Rusiye Taqiqat komitetiniñ Qırım idaresi «insan qaçırılması» maddesi boyunca cinaiy iş açılğanını bildirdi. Bir aydan soñ Rusiye kontrol etken Qırım prokurorı Natalya Poklonskaya taqiqatnıñ üç esas versiyasını aydınlattı.
«İbragimovnıñ ğayıp olmasına dair üç esas versiya mevcut. Evelden aynı sebepten mahküm etilgen insanlar soy-sopları ve tuvğanlarından para almaq içün qaçıra bileler. Ekinci versiya – İbragimovnıñ ticaret işinen bağlı şahıslarnı onı qaçıra bile. Üçünci versiya – Qırımnıñ uquq qoruyıcı organlarını aqaretlemek ve iftira atmaq içün Qırımdaki vaziyetni kerginleştirmek maqsadınen kerçekleştirilgen qaçıruv ola bile», – dedi Poklonskaya.
Añlaşıla ki, Rusiye taqiqatı «razı olmağanlar» ve qırımtatarlarnı qorquzmaq içün yapılğan bir cinayet olğanını tüşünmey.
Ervinniñ babası Ümer İbragimov Qırım.Aqiqat mühbirine dedi ki, taqiqat bir yerde tura ve uquq qoruyıcılar bir de bir malümat bermey.
«Ne vaqıt telefon etsem, aynısını aytalar – haber yoq, çalışamız. Bu qadar. Aman-aman er kün telefon etem. İçki işler rayon bölüginiñ yolbaşçısına telefon etem, malümat çoq, ve olar onı inceleyler, dep ayta. Taqiqatçığa telefon etsem, bir de bir haber olmağanını ayta», – dep ayttı o.
İbragimovnıñ soy-sopları ve dostları boş oturmay – Bağçasarayda ilânlarnı tarqatalar, şaatlarnı qıdırıp soraştıralar. Ervinni tapqan kişige İbragimovlar qorantası 1 million ruble bermege vade ete.
Aynı vaqıtta Ukraina ve dünyada Ervinge qoltutuv kampaniyası keçirilmekte. Amnesty International ve diger uquq qorçalayıcı teşkilâtlar onıñ qaçırılmasını taqiq etmege talap etti. Qırımda dostları ve ortaqları miting keçirip olamaylar. Amma beraber olıp, adiseni laf etmek içün bir qaç kere İbragimovlarnıñ evinde duağa toplaşqan ediler.
Ğayıp olğanlarnıñ cedveli
Cemaat ve uquq qorçalayıcı teşkilâtları, em de ukrain akimiyeti Qırımda qaçırılğan insanlarnıñ sayısına dair farqlı malümat bereler. Ukraina haber siyaseti nazirliginiñ malümatına köre, olarnıñ sayısı 16 kişini teşkil ete. İyül 27-de Kyivdeki Rusiye elçihanesi yanında keçirilgen miting iştirakçileri 15 kişi ğayıp sayılğanını bildirdiler.
Qaçırılğan insanlarnıñ vaziyetini nezaret etken Qırım uquq qorçalayıcı gruppası (QUQG) bildire ki, Rusiye uquq qoruyıcıları ya da «samooborona» yardımınen ğayıp olğan insanlarnıñ sayısı 9 kişini teşkil ete.
QUQG malümatına köre, böyle bir adise ilk sefer Rusiye Qırımğa istilâ etkende yüz berdi – 2014 senesi mart 3 künü. Qırımtatarı Reşat Ametov Aqmescitniñ merkeziy meydanına çıqıp, yarımada işğaline qarşı tek kişilik narazılıq aktsiyasına başladı. Qırım «samooboronasınıñ» vekilleri onı tutıp alıp kettiler, bir qaç künden soñ Reşatnıñ cesedi Qarasuvbazar rayonında tapıldı.
Mart 7-de Aqmescitte İvan Bondarets ve Valeriy Vaşçuk ğayıp oldılar – eki dost ve Rovno vilâyetinden kelgen Euromaydan faalleri, Qırımğa ukrain areketine qoltutmağa keldiler. Qırım statusı aqqında referendumdan bir kün ögüne, mart 15-te Aqyarlı Avtomaydan faali Vasiliy Çernış ğayıp oldı.
Qarasuvbazarda belli qırımtatar uquq qorçalayıcısı Abdureşit Cepparovnıñ oğlu İslâm ve eki doğmuş qardaşı Cevdet İslâmov qaçırıldı
Daa bir insan 2014 senesi mayıs soñunda qaçırıldı. Ukrain areketiniñ iştirakçileri Timur Şaymardanov ve Seyran Zinedinov ğayıp oldılar.
QUQG malümatına köre, daa bir insan aynı seneniñ sentâbr ayında qaçırıldı. Qarasuvbazarda belli qırımtatar uquq qorçalayıcısı Abdureşit Cepparovnıñ oğlu İslâm ve eki doğmuş qardaşı Cevdet İslâmov qaçırıldı.
Soñki – doquzıncı kişi – Ervin İbragimov qaçırıldı.
Qırım uquq qorçalayıcı gruppasınıñ malümatına köre, daa üç kişi qaçırıldı dep sayıla bile. 2014 senesi sentâbr ayında Saqta yerli şifahanede çalışqan Edem Asanov ğayıp oldı. Oktâbr 6-da onı asılğan alda taptılar. Soy-sopları Edemniñ ölümi Qırımda olıp keçken siyasiy vaqialarnen bağlı olmağanını tüşüneler.
2015 senesi avgust ayında Aqmescitte beden terbiyesi ocası Muhtar Arislanov ğayıp oldı. Qız qardaşı politsiya urbasında insanlar ağasını avtobusqa oturtqanını bildire. 2015 senesi mart ayında Qırımnıñ siyasiy mabusı Aleksandr Kostenkonıñ babası Fedor Kostenko ğayıp oldı. Tahminlerge köre, adise esas Ukrainada yüz berdi. Qırım uquq qorçalayıcı gruppası bu üç kişi de qaçırılğan ola bile, dep ayta, amma bunı isbatlamaq içün deliller yeterli degil.
QUQG malümatına köre, 2014 senesi mart ayından itibaren Qırımda diger insanlar da (Eskender Apselâmov, Bilâl Bilâlov, Arlen Terehov, Ruslan Ganiyev, Arsen Aliyev, Abdurahman Ayubov ve digerleri) qaçırılğan edi, amma, uquq qorçalayıcılarnıñ bildirgenine köre, olarnıñ qaçırılmasına dair şimdilik tam bir delil yoq.
