Ukraina Yuqarı Radası spikeriniñ birinci muavini İrina Geraşenkonıñ qayd etkenine köre, Donbassnıñ işğal etilgen territoriyaları ve işğal etilgen Qırımnıñ Ukraina nezaretine siyasiy diplomatik şeklinde qaytarılacaq.
Bu aqta o, parlamentte işğal etilgen territoriyalar boyunca muzakereler çerçivesinde bildirdi.
«İşğal etilgen Qırım ve Donbass meseleleri, kün tertibinde Ukraina territoriyalarınıñ qaytarılması barışıqnen olması içün elimizden kelgenini yaparmız», – dedi o.
Geraşenkonıñ qayd etkenine köre, Rusiyege qarşı sanktsiyalarnıñ toqtatılması Minsk añlaşmalarınıñ tolusınen ömürge keçirilmesine qadar, Ukraina ve Rusiye arasındaki sıñırda nezaretniñ qaytarılmasına qadar mümkün degil.
«Eki. Belli ki, Qırımda ve işğal etilgen Donbassta insan aqları bozulması meselesi dünyanıñ cevabını almaq kerek. Avropa Şurası baş kâtibiniñ maruzasında Qırımda ve Donbassta qırımtatarlarnıñ ve ukrainlerniñ aqları bozulması, öldürüvler ve yaqalamalar, yaqalağanlar ve adamlarğa qarşı yapılğan basqın aqqında bir söz yürsetilmese, olmaz», – dep qayd etti Geraşenko.
Muzakerede uquq qoruyıcılar, deputatlar, bu cümleden Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov buluna.
Dört adamdan ibaret olğan Avropa Şurasınıñ eyyeti, isviçreli diplomat, elçi Jerar Ştudmannıñ yolbaşçılığında Qırımda yanvar 25-31 künleri bulundı. Bundan evel Avropa Şurası baş kâtibi Turbyern Yagland, o, Qırımğa yarımadada insan aqları vaziyetini ögrenmek içün eyyetni yollamağa qarar alğanını bildirdi.
Qırımda Avropa Şurasınıñ temsilcileri rusiyeli yarımada ükümeti, yerli prokuratura temsilcileri, qırımtatar halqı temsilcileri, Rusiye ve Ukraina taraflarını tutqan yarımada faallerinen körüşti.
Elçi Ştudman Rusiye tarafından işğal etilgen Qırımğa Avropa Şurasınıñ ziyareti neticeleri boyunca maruzanı 2016 senesi aprel ayında taqdim etti. Uquq qoruyıcılar ve cemaat erbapları bu maruzanı tenqit etti, ve Avropa Şurasına Qırımda insan aqları vaziyetini nezaret etüv boyunca tevsiyelerni yolladı.
Jerar Ştudmannıñ missiyası, insan aqları vaziyetini nezaret etmek maqsadınen yarımadada işğal zamanından berli bulunmağa imkânı olğan ilk missiya oldı.
Ukraina Yuqarı Radası Rusiyeniñ vaqtınca Qırım işğaliniñ başlanğıçı olaraq 2014 senesi fevral 20 kününi ilân etti. 2015 senesi oktâbr 7-de Ukraina prezidenti Petro Poroşenko bunıñnen bağlı qanunnı imzaladı. Ğarp memleketleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı kirsetti. Rusiye yarımada işğalini inkâr etip, onı «tarihiy adaletniñ tiklenmesi» dep adlay.
