Mayıs 30-da Rusiye uquq qoruyıcıları qırımtatar jurnalisti Lilâ Bucurovanıñ evine keldi. Bu sefer «ekstremist faaliyeti olmasın» dep, tenbiyelemek içün. Rusiye kontrol etken Qırım prokuraturası jurnalistniñ Qırımnıñ siyasiy mabusları balalarına yardım etmek çağıruvlarını «ekstremizm» dep tanıy.
Uquq qoruyıcılarınıñ diqqatını Lilâ Bucurovanıñ Crimeantatars.club saytındaki «Artıq bu balalar bizim» blogu celp etti. Anda jurnalist al-azırda siyasiy sebeplerden 18 musulman apiste yatqanını ve olarnıñ çağına yetmege balaları bar olğanını aydınlata.
«Babalarınıñ qaseveti ve imayesi qorçalağan aydın ve güzel dünyaları bir daqqada yoq olğan soñ olarnıñ küçük yüreklerinde neler olğanını tasavvur etmek bile zor. Babası yanında degil. Ve «Özüni yaramay köstergeninden», içki içkeninden, sögüngeninden ve başqalarnıñ canını ağırtqanından degil», – dep yazdı Lilâ Bucurova.
Qırımtatarlar bir balanı iç bir vaqıt felâkette qaldırmaz. Halqımıznıñ yabancı balaları yoq. Artıq olar BİZİM BALALARIMIZLilâ Bucurova
O, bu balalar em maneviy, em de maddiy taraftan zor bir vaziyette qalğanını qayd ete, çünki bu qorantalarnı babaları baqa.
«Qırımtatarlar bir balanı iç bir vaqıt felâkette qaldırmaz. Halqımıznıñ yabancı balaları yoq. Artıq olar BİZİM BALALARIMIZ. Milliy borcumız, musulmanlarnıñ borcu – babalarınıñ imkânları olmasa, olarğa ösüp ayaqqa turmağa yardım etmektir», – dedi jurnalist.
O, siyasiy mabuslarnıñ balalarına yardım etmek içün hayriye fondunı ya da teşebbüs gruppanı qurmağa teklif etti.
«Serseriyniñ» tenbisi
Bu yazığa semetdeşlerinen beraber Rusiye uquq qoruyıcıları da seslendi. Mayıs 30-da saba olar blog müellifiniñ evine kelip, «Ekstremist bir faaliyet ve kütleviy haber vastaları qanunlarınıñ bozulmaması ihtarı» adlı vesiqanı bergenler.
Vesiqağa binaen, «Artıq bu balalar bizim» blogu «milliy ve din nefreti ve qavğanıñ başlamasına yol berecek teşviqatqa» atılğan bir adım ola. Prokuratura hadimleri Lilâ Bucurova, olarnıñ fikirince, angi qanunlarnı bozğanını üç kâğıtta yazıp berdi.
Vesiqada 2014 senesi jurnalist ATR müdiriniñ muavini olğanda ekstremist faaliyeti aqqında tenbiyelengen edi, dep aytıla.
Toplaşuvlardan birinde Ukrainanıñ şimdiki baş prokurorı Aleksandr Şkitovğa «rutbeli serseriy» dep aytqan edi
«Faqat, yuqarıda aytılğanlarğa baqmadan, al-azırda Bucurova L.R. Qırım Cumhuriyetinde milliy ya da din nefreti ve qavğanı başlatacaq yazılarnı tarqatmağa devam ete», – dep aytıla vesiqada.
Qayd etile ki, qanun talaplarına riayet etilmese, «ekstremist» blogunıñ müellifi mesülietke çekilecek.
Vesiqanı Aqmescitniñ Rusiye prokurorınıñ muavini Aleksandr Şkitov imzaladı. Tsentr jurnalistskih rassledovaniy haber neşiriniñ malümatına köre, işbu «ihtar» müellifi eskiden Ukraina Baş prokuraturası mahkemelerinde devlet qabaatına qoltutuv bölüginde çalışqan edi. 2013 senesi Yuriy Lutsenko işi esnasında prokuror olğan edi. Toplaşuvlardan birinde Ukrainanıñ şimdiki baş prokurorı Aleksandr Şkitovğa «rutbeli serseriy» dep aytqan edi.
Quvma siyaseti
Rusiye prokuraturasınıñ Lilâ Bucurovağa nisbeten areketlerini uquq qorçalayıcılar tenqit etti. Qırım uquq qorçalav gruppasınıñ koordinatorı Olga Skripnik bildirdi ki, jurnalistke berilgen «ihtar» – onıñ ifade ve fikir serbestliginiñ sert bir şekilde bozulması.
«Onıñ zenaat faaliyetini aytsaq, ebet, onıñ jurnalist faaliyeti sıñırlana, işine kirişmege tırışalar», – dedi uquq qorçalayıcı.
Olga Skripnik qayd etti ki, Lilâ Bucurovanıñ blogtaki çağıruvları gumanitardır. Faqat, Rusiye qanunlarında ekstremizm faaliyeti pek yahşı ifadelene, bu sebepten uquq qoruyıcıları jurnalist hata yapqanını ayta.
«Bugünde-bugün iç bir uquq çerçivesi olmağan Rusiye uquqını añlatmaq zor. Mahsus maddeler tizile, FSB istese, olarnıñ esasında er angi insan mesüliyetke çekile bile», – dep qayd etti uquq qorçalayıcı.
Onıñ aytqanına köre, işbu «ihtar» ileride cinaiy işke çevirile bile. Olga Skripnik qayd ete ki, uquq qoruyıcılar bir sıra tenbi faydasız olğanını aytıp, sert areketlerge keçmege mecbur olğanını bildire bileler.
Rusiye prokuraturasınıñ maqsadı – cemaat faallerini qorquzıp, Qırımnı terk etmege mecbur etmek. Kyivdeki Pılık Orlık demokratiya institutınıñ eksperti Natalya Belitser bu fikirge qoltuta.
«Aydın, faal, istidatlı, itibarlı insanlarnı quvacaq olalar. Qırımtatarlarnı tuvğan toprağını terk etmege mecbur etecek şaraitler yaratıla. Mence, şübe doğurmağan bir izaat. Gipoteza degil, bu bir fakttır», – dep tüşüne ekspert.
Natalya Belitserniñ fikirince, repressiyalar Lilâ Bucurovağa da tiydi, çünki o, Qırım – qırımtatarlarnıñ Vatanı ve mından iç bir yerge ketmemek kerek olğanını aytqan edi. Natalya Belitser qayd etti ki, balalarğa yardım etmek niyetini ekstremizm olaraq tanımaq – insanğa uymağan bir tsinizmdir.
Lilâ Bucurova Rusiye devletiniñ onıñ bloguna bergen cevabına baqmadan, Qırımnıñ siyasiy mabuslarınıñ balalarına yardım etmekten vazgeçmek imkânsız olğanını bildirdi. Onıñ aytqanına köre, bazı qırımlılar balalarğa «ses çıqarmayıp» yardım qolunı uzatmağa başladılar. Jurnalist dey ki, onıñ semetdeşleri bir şeyge baqmadan, dindaşlarına eskiden olğanı kibi yardım etmeli. Bunı yapmağa qorqqanlar ise özüne yardım etsin, dep ayttı Lilâ Bucurova.
