Rusiyede yasaq etilgen «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtında iştirak etüv ile qabaatlanğan musulmanlarnıñ soy-sopları mayıs 21-de Bağçasarayda ekinci kere toplaşıp, belli bir areketler planını tizdiler.
Siyasiy mabuslarnıñ soy-sopları atacaq adımlarınıñ bir meydançığı etrafında birleştirler – o da «Qırım birdemligi» adını aldı.
Körüşüvge qoşulğan Qırım insan aqları kontakt gruppasınıñ koordinatorı Abdureşit Cepparov ayda eñ azından bir kere soñki cumaertesi künü bütün erkân olaraq toplaşmağa teklif etti. Kelgenler onıñ teşebbüsine qoltuttılar.
«Nevbetteki körüşüvimiz iyün 25-te keçirilecektir», – dep qayd etti Abdureşit Cepparov.
«Baqacaq insanları qalmağan balalarımız bar. Epimizge Belaventsevge (Rusiye prezidentiniñ Qırımdaki vekili – QA) barmağa teklif etem. Paramız yoq, bunı aytayıq. Ne yapmalımız? Bizim kefaletimiz boyunca, pey alıp, ev apsi berip azat etiñiz, amma balalarımız babalarını körsin, biz ise ömür arqadaşlarımıznıñ yanında olayıq», – dep teklif etti Elmira Çiygoz, Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ muavini Ahtem Çiygoznıñ ömür arqadaşı. Körüşüv iştirakçileri bu teklifke de qoltuttılar.
«Bütün areketleriñiz bir olmalı. Birer-birer degil de, ep beraber areket etmelisiñiz», – dep ayttı adliyeci Emil Kürbedinov «Qırım birdemligi» meydançığınıñ iştirakçilerine.
Körüşüvde yedi balanıñ babası Enver Mamutovnıñ anası sözge çıqtı: «Oğlumnen beraber çalıştıq. Men sıq-sıq hasta olam. Balalar pek küçük, kelinim evde balalarını baqa, çalışmay. Qorantanı baqacaq adam yoq».
Qırımdaki Uquq qorçalav alan merkeziniñ koordinatorı Aleksandra Krılenkova bildirdi ki, Rusiyede bunıñ kibi birleşmeler bar ve olarnen bağları mevcut. Misal olaraq, o, mahküm etilgen ve olarnıñ qorantalarına yardım köstergen «Rus sidâşçaya» hayriye fondu leyhasınen bağ qurmağa teklif etti. Bu Fond çerçivesinde onıñ iştirakçileri para toplay ve Rusiye mahkeme sistemasından zarar körgenlerge yardım eteler, cinaiy işlerni talil ete ve uquq derslerini bereler.
Körüşüvde «Qırım birdemliginiñ» reberligi saylandı. Meydançıqnıñ koordinatorı apiske alınğan Ruslan Zeytullayevniñ ömür arqadaşı Meryem Zeytullayeva oldı. Ekinci koordinator olaraq apiske alınğan Müslim Aliyevniñ ömür arqadaşı Naciye Aliyeva saylandı. Haberdar etmekten mesülietli olaraq Vadim Siruknıñ ömür arqadaşı Anna Siruk saylandı.
Aprel 9-da Aqyarda Qırım İnsan aqları kontakt gruppası apiske alınğan musulmanlarnıñ qorantalarını toplağan edi. Mında qabaatlanğanlarnıñ adliyecileri de keldi. Körüşüvde çıqışta bulunğan adliyeci, İnsan aqları kontakt gruppasınıñ azası Emil Kürbedinov Qırımda apiske alınğan musulmanlarnıñ aileleri beraber atacaq adımları içün meydançıqnı qurdılar, dep bildirdi.
2015 senesi qışta Aqyarda dört musulman apiske alındı: Ruslan Zeytullayev, Rustem Vaitov, Nuri Primov ve Ferat Sayfullayev. Taqiqat malümatına köre, olar «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtınıñ azaları olalar. Bir yıl keçken soñ aynı vaziyet Qırımnıñ cenüp regionlarında oldı. 2016 senesi fevral 11-12 künleri Rusiye uquq qoruyıcıları islâm dinini kütken insanlarnıñ evlerinde tintüv keçirip, adamlarnı apiske aldılar.
Umumen 14 insan yaqalandı, olardan dörtü apiske alındı: İnsan aqları kontakt gruppasınıñ azası Yaltalı Emir-Üsein Kuku, Yalta rayonınıñ sakini Enver Bekirov, Aluşta rayonınıñ sakini Müslim Aliyev ve Yaltalı Vadim Siruk. FSB taqiqatçıları olarnı da «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtınıñ faaliyetinde iştirak etmeleri ile qabaatladı. 2016 senesi mayıs 12-de Bağçasarayda Rusiye uquq qoruyıcıları musulmanlarnıñ evlerinde ve yerli qavehanede tintüv keçirdiler. Rusiye kontrol etken Aqmescitniñ Kiyev rayonı mahkemesi Bağçasarayda yaqalanğan Enver Mamutov, Remzi Memetov, Zevri Abseitov ve Rustem Abiltarovnı iyül 11-ge, mahkemeden aldın taqiqat keçirilecek müddetke qadar, apiste qaldırdı. Böylece «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtı ile alâqaları olmasınen qabaatlanğan 12 Qırım musulmanı apiste yata.
«Hizb ut-Tahrir» – halqara islâm siyasiy firqasıdır. Onıñ resmiy maqsadı islâm devletini ve musulman yaşayış tarzını qurmaqtır. Bu teşkilât Rusiye, Qazahistan ve Almaniyada yasaq etildi; Ukraina ve diger memleketlerde onıñ faaliyeti qanun boyunca keçirile bile.
