Amerika Qoşma Ştatlarındaki Ukraina elçihanesi AQŞ Atlantik Şurası ile beraber Qırımda insan aqlarına riayet etüv vaziyeti kerginleşkenine halqara toplulıqnıñ diqqatını celp etmek içün 1944 senesi qırımtatar sürgünligi-genotsidi qurbanlarını añma tedbirini keçirdiler.
Bu aqqında AQŞ ukrain elçihanesi saytında aytıla.
«Daa bir facianıñ ögüni almaq: qırımtatarlarnıñ vaziyeti» mevzusında açıq munaqaşa keçirildi.
Tedbirde Amerika Qoşma Ştatlarındaki Ukraina elçisi Valeriy Çalıy, Ukraina haber siyaseti naziriniñ birinci muavini Emine Ceppar iştirak ettiler.
Tedbir iştirakçileri Ukraina haber siyaseti azırlağan «Qırım. Qarşılıq» vesiqalı filmini seyir ettiler, levha Qırımnıñ qanunsız Rusiye işğali ve işğalde insan aqları vaziyetini aydınlata. Filmde 1944 senesi qırımtatar halqı sürgünliginiñ facialı saifeleri kösterile.
Valeriy Çalıy qayd etti ki, «Ukraina Qırımnı qaytarmaq ğayretlerinden vazeçmeycek ve yarımadada qırımtatarlar ve diger milletlerge nisbeten insan aqlarına olğan ürmetni ve barışıq tertibini ğayrıdan tiklemege tırışacaq».
O, 2014 senesi mart ayında Birleşken Milletler Teşkilâtında «Ukraina topraq bütünligine qoltutuv» rezolütsiyasını imzalağan 100 memleketke teşekkür bildirip, AQŞ, Avropa Birligi ve diger ortaqlarından yarımadanı işğalden qurtarma yolunda ğayretlerini belgilemege rica etti.
Emine Ceppar Rusiye akimiyetiniñ qırımtatarlarğa qarşı yapqan repressiyaları, tintüv, qorquzuv, qaçıruv, apis cezaları ve öldürüvler aqqında tarif etti. O, dünya toplulığını «Avropanıñ merkezinde etnik sebeplerden daa bir genotsid sebebi olacaq areketlerge köz yummağa» çağırdı.
Valeriy Çalıy ukrainlerni qırımtatar yırcısı Jamalanıñ «Eurovision-2016» yır yarışında ğalebe qazanmasını tebrikledi. Onıñ fikirince, bu ğalebe bütün dünyanıñ diqqatını Qırım ve Ukrainağa celp ete.
Mayıs 18-i – qırımtatar halqı sürgünliginiñ qurbanlarını añma künüdir. 1944 senesi qırımtatarlar yarımadadan Orta Asiyağa sürgün etildi. Umumen 180 biñ kişi sürgünlikke oğratıldı.
Er sene Qırımda matem kününe bağışlanğan kütleviy merasimler, bu cümleden Qırım paytahtınıñ merkezinde Meclis tarafından teşkil etilgen matem mitingi keçirile edi. Amma Qırım Rusiye tarafından işğal etilgen soñ Aqmescit merkezinde bu kibi merasimlerniñ keçirilmesi yasaq oldı.
Ukraina Yuqarı Radası Rusiyeniñ vaqtınca Qırım işğaliniñ başlanğıçı olaraq 2014 senesi fevral 20 kününi ilân etti. 2015 senesi oktâbr 7-de Ukraina prezidenti Petro Poroşenko bunıñnen bağlı qanunnı imzaladı. Ğarp memleketleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı kirsetti. Rusiye yarımada işğalini inkâr etip, onı «tarihiy adaletniñ tiklenmesi» dep adlay.
