Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Meclis davası: mahkeme devam ete


Rusiye nezaret etken Qırım Yüksek mahkemesi Qırımtatar Milliy Meclisini ekstremist teşkilâtı olaraq tanımaq davasını baqmağa devam ete. Mart 17-de olıp keçken toplaşuvda taraflar davağa dair malümat bergenler. Meclis azaları qırımtatar temsil organınıñ yasaq etilecegine azırlanalar ve olarnıñ faaliyeti ekstremist tanılsa, işini nasıl etip alıp baracağını tüşüneler.

Mart 17-de saba erte Meclisni ekstremist teşkilâtı olaraq tanımaq davası baqılmağa başladı. Toplaşuvdan evel uquq qoruyıcılar Qırım Yüksek mahkemesiniñ kirişinde madeniy qoralar qoydı ve avtozak ketirgenler.

Davacını, evelki toplaşuvlarda olğanı kibi, Moskva tayin etken Qırım prokurorı Natalya Poklonskaya teslim etken edi. Davalılar olaraq Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ birinci muavini Nariman Celâl ve adliyeci Cemil Temişev iştirak ettiler. Toplaşuvğa cemaatçılıq temsilcileri ve jurnalistler keldi. Faqat foto ve video çıqarmağa yasaq etildi. Krıminform haber agentliginiñ malümatına köre, bunı Natalya Poklonskaya talap etti, onıñ fikirince, mahkemede ekstremist malümatları aydınlatıla bile ve olarnıñ kütleviy haber vastalarında tarqatılması zararlı ola bile. Neticede mahkeme üküm seslendirilgende video çıqarıla bile kibi qarar aldı.

Milletlerara munasebetler devlet komitetini celp ettiler

Toplaşuvda davacı ve davalı memuriy davağa dair baqışlarını bildire ediler. Berilgen malümatqa köre, esas talap – Meclisni ekstremist teşkilâtı olaraq tanımaq ve faaliyetini yasaq etmek. Davacı Meclisniñ nizamname vesiqalarında, onıñ zanınca, qırımtatarlar diger millet vekillerine baqqanda üstün kösterile, dep ayta.

Davada Qırımnıñ Rusiye prokuraturasına köre qırımtatarlarnıñ temsil organı bir sıra qanunsız areket yapqan, dep aytıla. Misal olaraq, 2014 senesi fevral 26 künü Ukrainanıñ topraq bütünligine qoltutuv mitingi, qırımtatar liderleriniñ Qırımnıñ Ukrainağa bağlı olmasına dair lafları, mayıs 3-te Ermeni Bazarda Mustafa Cemilevge qoltutuv aktsiyaları. Davacınıñ zanınca, «Qırımnıñ vatandaş qamaçavı» Meclisniñ ekstremistlerge alâqası bar olğanını tasdıqlay.

Poklonskaya üylege qadar mahkeme ve davalınıñ suallerine cevap berip, noqtaiy-nazarını bildirgen edi. Üyleden soñ davalı çıqışta bulundı.

«Memuriy dava ve oña ilâve etilgen vesiqalarnı ögrenip, şunı qayd etmek isteyim: Qırım Cumhuriyeti prokurorınıñ talapları qanunsız, qayd etilgen qabaatlar isbatlanmağan ve delilleri yoq, memuriy davacınıñ hulâsaları ise iş malümatına ters kele», – dep ayttı toplaşuvda adliyeci Cemil Temişev.

Onıñ fikirince, prokuraturanıñ davası yerine ketirilemez, çünki Meclis, dava arizasında aytılğanı kibi, «cemaat teşkilâtı» degil. Davalı Rusiye qanunlarına köre cemaat teşkilâtlarını adamlar ya da şirketler qura bilgenini qayd etti. Meclis ise başqa türlü şekillene: saylav aqqı esasında. Adliyeciniñ zanınca, Meclis cemaat teşkilâtı olmayıp, qırımtatarlarnıñ milliy idare organı ola.

Davalı aytqan soñ taraflar bir sıra muracaat bergenler.

Nariman Celâl
Nariman Celâl

«Bizler şaatlarnı çağırmağa rica ettik: on insandan ziyade degil, olarnıñ soyadlarını şimdi aytmayım. Bizim fikirimizce, olar baqış ve fikirlerimizni isbatlaycaq malümat berecekler, böyle etip bu memuriy davanıñ sebepsiz olğanını isbatlaycaqmız», – dep ayttı Meclis reisiniñ birinci muavini Nariman Celâl Qırım.Aqiqatqa.

Toplaşuvnıñ soñunda mahkeme diñlevler aprel 7-de olacağını bildirdi. Mahkemeciler daa bir tarafnı davet etmege qarar alğanlar – Rusiyeniñ Qırım milletlerara munasebetler işleri devlet komiteti celp etilecek. Bu organnıñ yolbaşçısı Meclis azası Zaur Smirnov ola, onıñ azalığı vaqtınca toqtatılğan edi. Nariman Celâlnıñ fikirince, prokuratura Milletlerara munasebetler komitetini mahkeme esnasına celp etip, qırımtatarlarnıñ aq-uquqlarını qorçalağan devlet organı bar olğanını ve Mecliske kerek qalmağanını kösterecek ola. Celâl prokuraturanıñ bu aytqanlarını olmaycaq şey, dep köre.

Qırımtatarlarnıñ cevabı

Soñki eki afta içinde Meclis azaları eki kere toplaşıp, mahkeme yasağı vaziyetinde qırımtatarlarnıñ temsil organı nasıl çalışacağını muzakere ettiler.

«Meclis azalarınıñ çoqusı Skype vastasınen toplaşuvlarda iştirak ete, qarar alamız. Al-azırda variant A, variant B vaziyetinde Qırımtatar Milliy Meclisiniñ faaliyeti nasıl olacağına dair bazı planlarnı belgileymiz... Belli bir qarar alınğan soñ buña başlamağa tırışacaqmız», – dep ayttı Meclis reisi, Ukraina halq deputatı Refat Çubarov Kyivdeki matbuat konferentsiyasında.

Repressiyalar olacağını tahmin etemiz. Qırımtatar temsil organına qarşı repressiyalarnı quvetleştirmek içün yapıla
Eskender Bariyev

Meclis azası Eskender Bariyev dey ki, onıñ ortaqları qırımtatar halqınıñ milliy idare organları işiniñ fevqulâde vaziyeti aqqında vesiqa leyhasını azırladılar.

«Alınğan qararlarğa köre, mahkeme qararına köre tam bir şekli saylanacaq. Repressiyalar olacağını tahmin etemiz. Qırımtatar temsil organına qarşı repressiyalarnı quvetleştirmek içün yapıla. Meclis azası olıp işğal etilgen topraqlarda yaşağan insanlar bunı añlay. Bu sebepten bu mevzuda belli bir qarar almadan evel esas qısımda bulunğan Meclis azaları işğal etilgen topraqlarda yaşağan işdeşleriniñ aytqanlarına emiyet bere», – dep añlattı Bariyev.

Onıñ bildirgenine köre, Meclis ekstremist teşkilâtı olaraq tanılsa, temsil organnıñ 33 azasınen beraber milliy idare organlarına kirgen biñlernen qırımtatarı da telüke altında qalacaq.

Ukraina siyasiy tedqiqler mustaqil merkeziniñ eksperti Yuliya Tişçenkonıñ zanınca, Rusiye mahkemesi Meclisni yasaq etse, qırımtatar halqınıñ aman-aman er temsilcisi telüke altında qalacaq.

Yuliya Tişçenko
Yuliya Tişçenko

«Qurultay delegatları saylavlarını hatırlamaq mümkün, halq anda iştirak ete. Bir de bir toplaşuvlarğa qoşulğan insanğa barıp, işbu teşkilâtnıñ qurulmasına alâqası bar olğanını aytmaq mümkün», – dedi Tişçenko.

Refat Çubarovnıñ malümatına köre, Ukraina Tışqı işler nazirligi diplomatik temsilcileri üzerinden halqara qurulışlarğa muracaat etip, Rusiyeniñ Meclisni yoq etmek planlarına cevap bermege çağırdı. Faqat, onıñ aytqanına köre, memleketlerniñ çoqusı mahkeme qararını bekley.

Aynı vaqıtta mart 17-de Ukraina haber siyaseti naziri Yuriy Stets Tışqı işler naziri Pavlo Klimkinge muracaat etip, Meclis yasağı mevzusını Birleşken milletler teşkilâtınıñ Baş assambleyası sessiyasında aydınlatmağa teklif etti. Stets işdeşini BMT Baş assambleyası deklaratsiyasınıñ qabul etilmesini teklif etmege çağırdı.

XS
SM
MD
LG