Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Ali Asanov: dört balanıñ babası ve halqınıñ qaramanı


Ali Asanov
Ali Asanov

Kyiv – Tam eki yıl evelsi, 2014 senesi fevral 26-da, İçki rayonınıñ Ferngeyim (Sovetskoye) köyüniñ 30 yaşında sakini Ali Asanov Aqmescitke yol aldı. O, Ukrainanıñ topraq bütünligine qoltutuv mitingine qoşuldı. Bir yıldan soñ Rusiye uquq qoruyıcıları onıñ evine kelip, kütleviy çatışmalarda iştirak etüv ile qabaatladılar. Fevral 26 adiseleriniñ ekinci yıllığı arfesinde Qırım.Aqiqat Ali Asanovnıñ tuvğanları ve dostları ile subetleşip, apiske alınmadan evel nenen oğraşqanını ögrendi.

Ali onıñ yaşlarında aman-aman bütün qırımtatarlar kibi Vatandan uzaq bir yerde dünyağa keldi. 1988 senesi ana-babası, dört ağası ve tatasınen beraber Özbekistandan Qırımnıñ İçki rayonınıñ Ferngeyim köyüne qaytıp keldi.

«Mektepni bitirgende Ukraina mustaqil bir memleket edi. Babası Ahmet kolhozda çalışa edi. Büyük kombayncilerden biri edi. Balaları barıp yardım ete ediler. Ali ağaları kibi balalıqtan berli pek işkir edi», – dep ayta Asanovlar qorantasınıñ dostu, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azası Abmecit Suleymanov.

Ahmet Asanov topraq damartısını alğan soñ balalarınen beraber satılacaq köy mahsulatını baqmağa başladı. Ali çoq yardım ete edi.

Oğlunı körmek içün tam üç saniye

2008 senesi Ali İçki qasabasınıñ sakini Elnaranen tanış oldı. Bir buçuq yıldan soñ toy oldı.

«Ortaq dostlarımız bar. Çoq körüşmedik, Ali meni birden nişanladı. Oktâbr ayında söz kesim oldı, aprelde ise toy yaptıq», – dep ayttı Aliniñ ömür arqadaşı.

Elnaranıñ aytqanına köre, aqayı er daim çoq çalışa, az raatlana edi.

«Köy adamı: er vaqıt çalışa, meselâ, traktorda. Aşamaq içün bile teneffüsi olmay edi. Evge tez-tez kele, men aş qoyam, aşay, ve birden çalışmağa kete. Öyle bir şaraitlerde yaşaymız: de yolaq açmağa, de piçen toplamaq kerek», – dey Elnara

Aliniñ ömür arqadaşı aqayını nasıl alıp ketkenlerini körmedi. Olar aprel 15-te aqşam o ahırda çalışqanda keldiler. Uquq qoruyıcılar Asanovnı alıp ketkeninden bir qaç daqqa keçken soñ Asanovnıñ babası Elnarağa haber etti. O, ağır ayaqlı olıp, dörtünci balanı bekley edi. Asanovlar qorantasınıñ yañı azası iyün ayında dünyağa keldi, babası apiste yata edi. Oña Mustafa adını qoyğanlar – Elnaranıñ bildirgenine köre, bu adnı ömür arqadaşı azatlıqta olğanda sayladılar. Balanıñ doğğanından sekiz ay keçti, amma Ali oğlunı yalıñız bir kere tez-tez körip oldı.

«Bir kere balamnı mahkemege alıp kettim. Ali onı ayatta kördi, bir-eki saniye. Onı öpsin diye, balanı uzattım, bu qadar...», – dedi Elnara.

Ali Asanovnıñ qorantası mahkeme toplaşuvında
Ali Asanovnıñ qorantası mahkeme toplaşuvında

«Fevral 26 işi» boyunca esnasta oña cemaat imayecisi statusı berildi. Böylece ömür arqadaşını SİZOda körmek aqqı bar. Lâkin bu müddet içinde Elnara tek bir kere aqayını kördi – keçenlerde oldı. Körüşüv beş daqqa sürdi.

«Dört balam bar – büyügi altı yaşında. Olarnı taşlap ketmek – pek qıyın. Birinci kere oña bu künleri kettim, ve onı, belki, beş daqqa kördim. Bu vaqıt içinde birinci kere onı quçaqladım. Balalarnı, meni soradı, başqa bir şeyni laf etmege imkân olmadı», – dep ayta Elnara.

Ali Asanovnıñ qorantası
Ali Asanovnıñ qorantası

«Halqı içün canını feda etmege azır»

Aliniñ ağası köy Meclisiniñ azası ola, «fevral 26 işiniñ» iştirakçisi ise qırımtatar idare organlarında iç bir vaqıt iştirak etmegen edi. Köydeşleriniñ bildirgenine köre, Asanov milliy areketnen bağlı vaqialarda er daim faal iştirak etken edi.

Meclis teşkil etken bütün tedbirlerni ziyaret etken edi
Abmecit Suleymanov

«Meclis teşkil etken bütün tedbirlerni, şu cümleden sürgünlik yıllığında matem mitinglerini ziyaret etken edi. Ali anda barıp qoltutqan edi. Ve, tabiiy ki, fevral 26-da, bir çoq qırımtatarı, birinciden, yaşlar kibi anda – Qırım Yuqarı Radasınıñ binası yanında bulunğan edi», – dedi Abmecit Suleymanov.

Ali Asanovnıñ babası mahkeme qararını izaatladı
Bekleñiz, lütfen

No media source currently available

0:00 0:01:03 0:00

Belli olğanı kibi, o kün Meclis Ukraina topraq bütünligi içün telükeli olğan parlament toplaşuvınıñ keçirilmesine qarşı büyük bir miting teşkil etti. Sergey Aksenovnıñ yolbaşçılığında «Rus birligi» firqası ise anda Rusiyege qoltutuv mitingini keçirmege qarar aldı. Neticede parlament yanında eki taraf arasında çatışmalar yüz berdi. Yarım yıldan soñ Natalya Poklonskayanıñ yolbaşçılığında Qırım prokuraturası fevral 26 adiselerini «kütleviy çatışmalar» olaraq tanıp, cinaiy iş açtı. Onıñ esas iştirakçileri Meclis reisiniñ muavini Ahtem Çiygoz, Sudaq rayonınıñ sakini Mustafa Degermenci ve Ali Asanov sayıla.

Asanovnıñ adliyecisi Aleksandr Katelin bildire ki, Ali Rusiyege qoltutuv mitinginiñ iştirakçisi ve mezkür işte zarar körgen kişi kibi qayd etilgen soyadı İvkin olğan adamğa beden zarar ketirilmesi ile qabaatlana. Qabaat qararında aytıla ki, Asanov İvkinni urıp, oña «beden ağrısını» ketirdi. Amma adliyeci Katelin bir de bir uruv olmağanını qayd ete.

Eki sürü qarışqan soñ Ali canı ağırğanından onı urmağa tırıştı. Amma urmadı, çünki İvkin ondan pek uzaq edi
Aleksandr Katelin

«Miting vaqtında ekinci tarafnıñ adamı, zarar körgen kişi kibi tanılğan soyu, oña suv şişesini atıp, başını urdı. Ali onı körip hatırladı, çünki üstünde kamuflâj urbası bar edi. Eki sürü qarışqan soñ Ali canı ağırğanından onı urmağa tırıştı. Amma urmadı, çünki İvkin ondan pek uzaq edi. Bu videoda bar», – dedi Katelin.

Adliyeciniñ aytqanına köre, bir de bir uruv olmağan videodan ğayrı, qabaatlayıcı tarafnıñ başqa delilleri de yoq. İvkinniñ hastahane qaydları da yoq. Devlet qabaatlayıcısı bildire ki, fevral 26-da Asanov Meclis reisiniñ muavini Ahtem Çiygoz azırlağan cinayet planını kerçekleştirdi. Ali ise onı tanımağanını aytıp, bundan evel onı yalıñız televizorda körgenini bildire. Apiste yatqan Asanov Çiygozğa mektüp yazdı. O, apiske alınmalarınıñ hayırlı tarafı da bardır, dep yaza, çünki «fevral 26 işiniñ» iştirakçilerine yapılğan repressiyalar qırımtatarlarnıñ birligini pekiştirdi.

Allah istemese, maña ve bizge epimizge bir şey yapamazlar. Bizler, musulmanlar, halqımız içün canımnı feda etmege azırım, yeter ki, başqa bir kimseni tiymesinler
Ali Asanov

«FSB meni büyük cezanen qorquza, indememege devam etseñiz, 20 yılğa qadar qapatıp, 6 biñ kilometr uzaqlarğa alıp ketermiz, deyler. Amma Allah istemese, maña ve bizge epimizge bir şey yapamazlar. Bizler, musulmanlar, halqımız içün canımnı feda etmege azırım, yeter ki, başqa bir kimseni tiymesinler», – dep yazdı Ali.

Asanov semetdeşleri olarnı taşlap ketmeycekler ve neticede bütün siyasiy mabuslarnıñ azat etilmesine irişeceklerine işanğanını yazdı.

XS
SM
MD
LG