Kyiv – «Fevral 26 işiniñ» beklenilmegen deñişmeleri oldı. Qırım Yüksek mahkemesi onı ğayrıdan taqiq etmek içün prokuraturağa yolladı. Baş qabaatlanğan Meclis reisiniñ muavini Ahtem Çiygoznıñ adliyecisi Nikolay Polozovnıñ fikirince, böyle etip prokuratura delillerni oña kerek olğanı kibi deñiştirmek içün vaqıt qıdıra. Faqat aynı vaqıtta Qırım prokurorı Natalya Poklonskaya mahkeme qararını qanunsız sayıp, ondan şikâyet etecegini bildirdi.
Mahkeme fevral 15-de saba olıp keçti. Qırımdaki Uquq qorçalayıcı alan merkeziniñ koordinatorı Aleksandra Krılenkova Qırım.Aqiqatqa bildirgenine köre, mahkeme içün küçük bir salon berildi, er kes kirip olamadı.
«Keçken mahkeme toplaşuvlarına baqqanda bugün politsiya ve uquq qoruyıcılar az edi. DAİ, OMON yoq, belki, bugün mahkeme olmaycaq kibi şaqalar da oldı», – dep ayttı uquq qorçalayıcı.
Malüm olğanı kibi, «fevral 26 işinde» altı kişi qabaatlı sayıla: Eskender Kantemirov, Eskender Emirvaliyev, Arsen Yunusov, Mustafa Degermenci ve Ali Asanov ve Meclis reisiniñ muavini Ahtem Çiygoz. Al-azırda üçü apiste yata.
İş iştirakçileri 2014 senesi fevral 26-da Aqmescitte olıp keçken çoq biñli mitingde iştirak etüv ile qabaatlana. O künü Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ Yuqarı Radası yanında eki büyük aktsiya keçirilgen edi, neticede olar çatışmağa çevirilgenler. Meclis topraq bütünligi içün telükeli ola bilecek parlament sessiyasınıñ keçirilmesine qarşı miting teşkil etti, Sergey Aksenov yolbaşçılığında «Rus birligi» firqası ise tarafdarlarını Yuqarı Rada toplaşuvınıñ keçirilmesine qoltutmaq içün topladı. Neticede Ukrainağa qoltutuv aktsiyasınıñ iştirakçileri çoq oldı, ve olar olarnı parlament binasından uzaqlaştırdılar.
Yarım yıldan soñ Qırımnıñ Rusiye prokuraturası fevral 26 vaqialarını kütleviy çatışmalar olaraq tanıp, cinaiy iş açtı. Prokuratura malümatına köre, Ukrainağa qoltutuv aktsiyasınıñ iştirakçileri qabaatlı ola, Rusiyege qoltutuv mitinginiñ iştirakçileri ise zarar körgenler. Taqiqatnıñ zanınca, «cinaiy bir maqsat» bar edi, onıñ teşebbüsçilerinden biri ise Meclis reisiniñ muavini Ahtem Çiygoz ola. Qalğan mahküm etilgen kişiler ise qırımtatar liderleriniñ «cinaiy añlaşmasını» yerine ketire ediler. Qayd etmeli ki, Qırım parlamentiniñ yanındaki mitingler «Qırımnıñ Rusiyege qoşulmasından» evel olğan edi, yani yarımada Rusiye Federatsiyasınıñ qanunlarına köre bile Ukrainanıñ bir qısmı sayıla edi.
Delillerni deñiştirmek içün bir manaçıq
Ahtem Çiygoznıñ adliyecisi Nikolay Polozov bundan evel de işni ğayrıdan taqiq ettirmek içün muracaatta bulunğan edi, çünki içinde qabaatlanğan kişige nisbeten tam olmağan qabaatlar bar. Mahkeme mezkür muracaatnı red etken edi, ve apansızdan fevral 15-de bu vesiqanı tekrar baqmağa qarar aldı.
«Mahkeme muşavere odasına ketip, qaytqan soñ işni prokuraturağa tekrar bermek kerek olğanını bildirdi, amma diger sebeplerge esaslandı. Zarar körgenlerniñ sayısı belli degil eken. Anda añlaşmamazlıq bar: iş malümatında zarar körgenlerniñ bir sayısı qayd etile, qabaat qararında ise – bam-başqa. Bir qaç adamlıq farq. Zarar körgenlerniñ tam zararı yoq», – dep ayttı Polozov Qırım.Aqiqatqa.
Onıñ fikirince, başından berli bu iş tez-tez keçirilsin ve talap etilgen neticege irişilsin dep, sahte deliller ketirilgen edi. Faqat sımarış bergen insanlar beklemegen bir şeynen qarşılaştılar, Polozovnıñ fikirince, iş bir çoq insannıñ diqqatını celp etti, bu sebepten Qırım mahkemecileri ve prokurorları bu işke diqqatnen yanaşmalı. Adliyeciniñ zanınca, bu sebepten iş tekrar taqiq etilmesine yollanıldı.
«Añlağanıma köre, Poklonskaya, oña boysunğan prokurorlar işni tekrar taqiq etilmesine yollaycaqlar. Anda zarar körgenlerniñ cevelini qoşacaqlar, belki, bir qaç zarar körgen kişi daa ilâve etilecek. Ketirilgen zararnıñ sahte delilleri bile kirsetile bile. Çünki zarar körgenlerniñ çoqusı bunı tasdıqlağan bir de bir vesiqa almağan edi», – dedi Polozov.
Adliyeciniñ fikirince, mahkeme qararı qabaatlanğanlar içün yahşı bir şey olacağını ifade etmey. Onıñ zanınca, mahkemeciler aman-aman azır olğan üküm kerçek bir şeyge oşasın dep, elinden kelgenini yaptılar.
Bu işni sozmaq ıntıluvı da ola bile, onıñ keskinligini eksiltmege tırışadırlarNikolay Polozov
«Bu iş bir qaç ay süre bile. İlk taqiqat tüzetmelerge ne qadar vaqıt sarf etecek oña bağlı. Azırlanıp bir afta içinde yapa bileler, amma bir qaç ayğa qadar soza da bileler. Bundan soñra iş malümatınen tanış olunacaq, buña da bayağı vaqıt kerek ola bile. Bu işni sozmaq ıntıluvı da ola bile, onıñ keskinligini eksiltmege tırışadırlar», – dedi adliyeci.
Polozovnıñ bu izaatı çıqqan soñ Qırımnıñ Rusiye prokurorı Natalya Poklonskaya mahkeme qararını apansızdan tenqit etti.
«Bu qarar işke tüşürilmedi. Ondan şikâyet etecem, çünki mahkemeniñ bu qararı qanunsız ve sebepsizdir», – dep yazdı o Facebook saifesinde.
Siyasiy mabüsler statusı
Kremllerinde bir şey oldı, ğaliba. Soñki vaqıtları çoq şey ola, de qabarcılıq, öldürüv qabaatları, de Boeing, de Poloniya uçağı. Yuqarıda bir şeyler olayata. Bu iş ile qabaatlanğan Ahtem ve diger insanlar içün müsbet bir işaret ola bile, menceİlmi Ümerov
Qırımtatar Milliy Meclisi «fevral 26 işiniñ» ğayrıdan taqiq etilmesine yollanması müsbet bir işaret olğanını tüşüne. «Kremllerinde bir şey oldı, ğaliba. Soñki vaqıtları çoq şey ola, de qabarcılıq, öldürüv qabaatları, de Boeing, de Poloniya uçağı. Yuqarıda bir şeyler olayata. Bu iş ile qabaatlanğan Ahtem ve diger insanlar içün müsbet bir şey ola bile, mence», – dep ayttı Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ muavini İlmi Ümerov Qırım.Aqiqatqa.
Onıñ zanınca, «fevral 26 işi» büyük diqqat celp etti, halqara teşkilâtlarnıñ seslenmesi müsbet bir rol oynay ve neticede iş qapatılmasınıñ sebebi ola bile.
Uquq qorçalaycı Aleksandra Krılenkovanıñ aytqanına köre, işni tekrar taqiqatqa yollamaq qararınıñ seslendirilmesinden evel mahkemeciler beş daqqa subetleşken ediler, demek, qarar evelden azır edi.
«Tekrar baqılmasına yollamaq – maña köre, müsbet bir şey, çünki imaye de bunı istegen edi – deliller az, olarnı mahkemege bermeyler. Başqa bir derecede baqılacağına ümüt etem – bundan evel olğanı kibi olmasa, güzel olur», – dedi Krılenkova.
Aqmescitte keçirilgen mahkeme vaqtında «fevral 26 işinen» bağlı müim bir vaqia oldı. «Memorial» uquq qorçalayıcı merkezi Ahtem Çiygoz, Ali Asanov ve Mustafa Degermencini siyasiy mabus tanıp, olarnı acele sürette azat etmege talap etti.
«Memorial» uquq qorçalayıcı merkezi Ahtem Çiygoz, Ali Asanov ve Mustafa Degermencini siyasiy mabus tanıp, olarnı acele sürette azat etmege talap etti
«Siyasiy sebep bellidir, yalıñız «Euromaydanğa» qoltutqan Qırımtatar Milliy Meclisiniñ vekilleri basqı altında qalğanlar, amma eki taraf da aynı derecede küç qullandı. Bundan ğayrı, iştirakçiler qabaatlanğan memuriy binanıñ zapt etilmesi aynı gece belli olmağan insanlar tarafından tekrarlanğan edi, amma Rusiye akimiyeti onı cinaiy taqiqat sebebi olaraq degil, «qanuniy» referendum keçirilmesine azırlıq kibi tanıy», – dep aytıla teşkilâtnıñ saytında derc etilgen beyanatta. «Fevral 26 işi» iştirakçileriniñ adliyecileri ve uquq qorçalayıcı cemiyetiniñ iştirakçileri «Memorial» beyanatına müsbet yanaştılar.
«Müim bir şey, çünki adamlar bir sıra sebepke esaslanıp siyasiy mabus tanıla. İşniñ siyasetnen bağlı olması, mahkemeniñ obyektiv olması, bütün taraflarnıñ delillerine emiyet berilemi, fikirleri içün taqip etilelermi baqıla. Demek, dünya derecesinde çalışqan ekspertler bu işni talil etip, adamlarnı siyasiy mabus tanıdılar», – dep ayttı uquq qorçalayıcı Krılenkova.
Onıñ bildirgenine köre, «Memorialnıñ» beyanatı «fevral 26 işini» halqara teşkilâtlar seviyesinde tarqatacaq, böylece mahkeme ve uquq qoruyıcılarğa basqı quvetleştirile bile.
