Ahtem Çiygoznıñ mahkemesi: 24 tom ve 47 GB video – bir qaç kün içinde ögrenmesi kerek

Aqmescit – Qırımnıñ Yüksek mahkemesi Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ muavini Ahtem Çiygoznıñ imayesi bergen apellâtsion şikâyetini red etip, birinci instantsiya mahkemesiniñ o ve adliyecileri «fevral 26 işiniñ» malümatını 2015 senesi dekabr 4 kününe qadar ögrenmesi kerek qararını deñiştirmedi. Davacı ve adliyeci 24 tomlıq işni ve 47 GB videonı baqıp çıqmaq içün az vaqıt berilgenini ayttılar. Meclis reisi muavininiñ yaqınları böyle qarar çıqarılacağını tahmin etken ediler. Dört künden soñ Aqmescitte bu işniñ ilk toplaşuvı keçirilecek.

Noyabr 25-te Aqmescitniñ Kiyev rayon mahkemesi Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ muavini Ahtem Çiygoz ve onıñ imayecilerine 2014 senesi fevral 26-da Qırım parlamenti binasınıñ yanında olıp keçken kütleviy çatışmalar ile bağlı cinaiy işni ögrenüv müddetini 2015 senesi dekabr 4 kününe qadar qısqarttı. Mahkeme iş taqiqatçısı Pavel Nikelniñ muracaatını qabul etti.

Cumaaqşamı künü, dekabr 24-te, Qırımnıñ Yüksek mahkemesinde Çiygoznıñ adliyecilerinden biri Aleksandr Lesovoy bergen apellâtsion şikâyeti baqıldı. İmaye birinci instantsiya mahkemesiniñ qararını lâğu etmege rica etken edi. Şikâyette mahkeme Rusiye Federatsiyası Ceza-protsessual kodeksiniñ qaidelerine nisbeten qanunsız şekilde işni ögrenüv müddetini qısqarttı, dep aytıla. «Böyle bir tedbir iş malümatlarını ögrenüv müddetini uzatmaq şartı ile yapıla, – dep aytıla mahkemede oqulğan şikâyette. – Ne qabaatlı, ne de imayeciler mahsus uzatuv olaraq tanıla bilecek areketler yapmağandır, dep tüşünem».

İmaye tarafı qayd etti ki, qabaatlanğan ve onıñ adliyecileri işniñ yalıñız 10 tomu ile (umumen – 24 tom) tanış oldılar, aqımdaki seneniñ oktâbr 30-dan noyabr 5-ne qadar, em de noyabrniñ 13-den 24-ne qadar iş imaye tarafınıñ qabaatı olmağanda ögrenmek içün berilmedi. «Mahkeme sebebipsiz iş malümatını ögrenüv müddetini 2015 senesi dekabr 4-ne qadar qısqarttı, cinaiy işniñ daa 14 tomu baqılacaq, er biri 700 saifeden ibaret. Qayd etilgen malümatnı ögrenmek ve kerek olğan qaydlarnı ve kopiyalarnı yapmaq, talil etmek imkânsız».

Bundan ğayrı, Çiygoz imayesiniñ fikirince, mahkeme iş malümatına 2014 senesi fevral 26 kününiñ videoları, em de şaatlarnıñ sorğuğa çekilmesi kirgenine emiyet bermedi. Videolar onlarnen GB-tan ibaret, olarnı baqıp çıqmaq içün bir qaç on saat ve bir qaç iş künü kerek. Şikâyette aytılğanı kibi, mahkeme SİZO işiniñ rejimine emiyet bermedi – er iş künü 4-5 saat. İmayeniñ qayd etkenine köre, Çiygoznıñ apiste bulunuv müddetini 2016 senesi yanvar 29-na qadar uzatıp, qabaatlanğan kişi ve onıñ imayesi iş malümatını ögrensin istediler. «İş malümatını ögrenüv müddetiniñ qısqırtılması İnsan aqlarını qoruv Avropa konventsiyası kefillerini bozuv olaraq tanıla», – dep qayd etti imaye tarafı.

«Meni iş malümatınen mahkeme binasında tanış eteler»

Çiygoz mahkemede «taqiqat obyektiv sürette keçirilmegenini» bildirdi. «İşni ögrenüv müddetiniñ qısqartılması – maña ve imayeme işni tafsilâtlıca ögrenmege ve mahkeme içün vesiqalarnı azırlamağa imkân bermemek içün bir adımdır. Mence, taqiqat öz işini yañlış teşkil etti. 9 iş künü içinde men 10 tomnı ögrendim. Belli olmağan sebeplerden meni (iş malümatlarınen) yedi iş künü tanış etmediler. Taqiqat menim iş ögrenmemni istemedi, demek», – dep ayttı Çiygoz.

Onıñ bildirgenine köre, o, «kimniñ teşebbüsine köre» belli olmağanda, noyabr 25-te Kiyev rayon mahkemesiniñ qararına baqmadan, iş malümatlarını ögrenmege devam ete.

«Meni (iş malümatlarınen) mahkeme zalında tanış eteler, aşıqa-aşıqa, şaraitsiz. Taqiqat devamında bir sıra bozuv olğanını bilem. İmayemniñ muracaatlarnı azırlamağa imkânı yoq, aq-uquqlarım sert bir şekilde bozula», – dep ayttı Çiygoz.

​Faqat mahkemeci Meclis reisi muavininiñ aytqanları apellâtsion şikâyeti ile bağlı olmağanını qayd etti: «Biz bunı baqmayıq, menimnen iç bir alâqası yoq, bunı birinci instantsiya mahkemesine añlatacaqsıñız».

Aynı vaqıtta, adliyeciniñ malümatına köre, 47 GB-lıq video işniñ müim delilleridir. «Bir GB aman-aman dört saattir, mahkeme bergen beş iş künü o qadar müim bir delilni baqmaq içün yeterli degildir», – dep bildirdi Lesovoy.

Qabaat tarafınıñ aytqanına köre, davacınıñ şikâyetine qoltutmayıp, birinci instantsiya mahkemesiniñ qararını qanunğa uyğun köre.

Üç daqqa içinde qarar

Taraflarnıñ fikirlerini diñlegen mahkemeci qarar çıqarmaq içün mesleat odasına ketti. Amma üç daqqa keçmedi ve mahkemeci qaytıp, qararnı seslendirdi. Qararğa binaen, Kiyev rayon mahkemesiniñ Çiygoz ve imayecilerine işni ögrenüv müddetini qısqartmaq qararı qanunğa uya, bu sebepten davacınıñ apellâtsion şikâyeti red etile.

– Başqa bir qarar olacağını beklemedik, – dep ayttı mahkeme zalında bulunğan Çiygoznıñ ortaqlarından biri.

Mahkemede bulunğan Meclis reisi muavininiñ ömür arqadaşı Elmira Ablâlimova kütleviy haber vastalarına bergen izaatlarında Qırım Yüksek mahkemesiniñ qararına şaşmağanını qayd etip, apellâtsion mahkeme bundan evel de Çiygoz ve imayesi bergen şikâyetlerni qarşılamağanını ayttı.

Onıñ bildirgenine köre, taqiqat vaqtında ömür arqadaşına 2014 senesi fevral 26 künü olıp keçken çatışmanı teşkil etüv qabaatını tanımağa teklif etip, SİZOdan çıqarmağa vade etken ediler. «Ahtem Çiygoz printsiplerine sadıq qalıp, fikirlerini deñiştirmey. Şaatlarnıñ malümatına köre, o, kütleviy çatışmalarnıñ teşkilâtçısı degil, amma taqiqat bunı köstermege tırışa», – dep qayd etti Ablâlimova.

Onıñ malümatına köre, bazarertesi künü, dekabr 28-de, «fevral 26 işiniñ» ilk mahkeme toplaşuvı keçirilecek. Qırım prokurorı Natalya Poklonskaya bu iş boyunca devlet qabaatına şahsen qoltutacağını bildirgen edi.

Ahtem Çiygoz aman-aman bir yıl devamında Aqmescitte SİZOda yata – 2015 senesi yanvar 29-dan berli – onı 2014 senesi fevral 26 künü Qırım parlamentiniñ binası yanında olıp keçken kütleviy çatışmalarnı teşkil etüvde şekleyler. O kün Ukraina topraq bütünliginiñ tarafdarları ve olarğa qarşı çıqqan Qırımnıñ şimdiki yolbaşçısı Sergey Aksenovnıñ reberligi altında «Rus birligi» firqasınıñ faalleriniñ çoq biñli mitingi çatışmağa çevirildi. Bunıñ neticesinde aman-aman 80 kişi beden zarar kördi, eki insan can berdi. Yarımada Rusiyege «qoşulğan» soñ Taqiqat komiteti kütleviy çatışmalarnı teşkil etüv ve iştirak etüv boyunca cinaiy iş (Rusiye Federatsiyası Ceza kodeksiniñ 212-nci maddesi, 1-inci qısmı, 2-nci qısmı) açtı.

Mahkeme Meclis reisiniñ muavini şaatlarğa basqı yapa bile ve diger devletniñ vatandaşı ola, ukrain pasportını qullanıp, Qırımnı terk ete ve taqiqattan saqlana bile dep, Çiygoznıñ apiste yatuv müddetini bir qaç kere uzatqan edi. Aqımdaki seneniñ noyabr 17-de Aqmescitniñ Kiyev rayon mahkemesi Çiygoznıñ apis müddetini 2016 senesi yanvar 29 kününe qadar uzattı. «Fevral 26 işiniñ» diger iştirakçileri de SİZOda buluna – Ali Asanov ve Mustafa Degermenci, olarnı keçken sene fevral ayında olğan kütleviy çatışmalarda iştirak etüv ile qabaatlaylar.

Metnde Qırım yarımadasında resmiy şekilde qullanılğan ıstılalar mevcut