Kiyev – Ermeni Bazar şeeriniñ mahkemesi «mayıs 3 işi» boyunca soñki ükümlerni çıqardı. Qırımtatar milliy areketiniñ faalleri Edem Osmanov ve Tair Smedlâyevni Rusiye akimiyeti vekillerine qarşı küç qullanğanlarında qabaatlap, şartlı olaraq ceza berdiler. Mahkeme qararına binaen, qırımtatarlar qıtaiy Ukraina ile «sıñırğa» yaqın bir yerde milliy lideri Mustafa Cemilevni qarşılağanda olar «Berkut» mahsus bölüginiñ askerlerine ücüm ettiler.
Edem Osmanovnıñ mahkeme qararı dekabr 7-de çıqarıldı. Prokuror eki yıllıq apis cezası berilmesini istedi, amma Ermeni Bazarnıñ mahkemesi onı bir yılğa qadar şartlı olaraq mahküm etti. Üç künden soñ, dekabr 10-da, «mayıs 3 işiniñ» soñki iştirakçisi 53 yaşında Tair Smedlâyevniñ mahkeme qararı çıqarıldı. Onı 2 yılğa qadar şartlı olaraq mahküm ettiler.
Ekisi de Rusiye Federatsiyası Ceza kodeksiniñ 318-inci maddesiniñ 1-inci qısmındaki cinayette qabaatlı olaraq tanıldı – iş vaqtında akimiyet vekiline qarşı sağlığı ve ömüri içün telükeli olmağan areketler. Ermeni Bazarnıñ qararına köre, Smedlâyev ve Osmanov arbiy organlarnıñ vekillerine 2014 senesi mayıs 3-de zarar ketirdiler.
O kün Ermeni Bazar civarında qırımtatarlarnıñ iştiraki ile çatışmalar yüz bergen edi. Rusiye akimiyeti Mustafa Cemilevniñ yarımadağa kirişini yasaq etken soñ, semetdeşleri liderine vatanğa kirmege yardım etmek içün memuriy sıñırğa yol alğan ediler. «Berkut» ukrain mahsus bölüginiñ sabıq askerleri yollarını qapattılar, bu sebepten de çatışmalar yüz berdi. Neticede qırımtatarlar Cemilevni qarşıladır.
«Mayıs 3 işi» iştirakçileriniñ adliyecisi Emil Kürbedinov mahkeme qararını sebepsiz dep saya. O, mahküm etilgenlerniñ çatışmada iştirak etkenini red etmey: Osmanov maskada olğan «zararlanğannı» bir qaç kere itken edi, Smedlâyev ise oña yol qapatqan kişiniñ urbasından tutqan edi. Faqat, onıñ aytqanına köre, olar akimiyet vekillerinen degil, adiy insanlarnen çatıştılar.
«Men bu adamlarnıñ akimiyet vekilleri olmağanını ve üstünde ukrain urbası bar olğanını tasdıqladım. Amma mahkeme Nazirler şurasınıñ içki vesiqasına esaslanıp, bu insanlar uquq qoruyıcı organlarınıñ hadimleridir, dep bildirdi. Bu qarar sebepsiz olğanını tüşünem, mahkeme olarnı aqlamaq kerek edi», – dep ayttı adliyeci.
Hucur insanlar
Tair Smedlâyevniñ ağası – Qırımtatar Milliy Qurultayı Merkeziy saylav komissiyasınıñ reisi Zair Smedlâyevniñ fikirince, mahkeme qararı qanunğa uymay ve sebepsizdir. O, 2014 senesi mayıs 3-de Ermeni Bazar nezaret noqtasında Rusiye akimiyeti vekilleriniñ olmağanında israr ete.
«Fevral ayında «Berkut» mahsus bölügini dağıttılar, ve zarar körgenler olaraq kösterilgenler uquq qoruyıcı organlarınıñ vekilleri degil ediler, yani akimiyet temsilcileri degil ediler. Olarnı Rusiye qanunları boyunca mayıs soñunda işke aldılar», – dep ayttı Zair Smedlâyev Qırım.Aqiqatqa.
Onıñ bildirgenine köre, çatışma olğan videoda qardaşınıñ işinde zarar körgen kişi olğan adam özüni «hucur» kösterdi: o, silâsını çıqarıp, avağa ateş açqan ve andaki insanlar, şu cümleden Tair Smedlâyevniñ tarafına silâsını yöneltken edi.
«Eñ meraqlısı şu ki, bu silânı öz reberine qarşı da yöneltken edi. Ölüm telükesi bar edi. Tair Smedlâyevniñ areketleri özüni qorumaq içün yapılğan areketler olaraq tanılmaq kerek edi. Oña ceza bermek degil, ondan afu soramaq kerek ediler», – dep ayttı Qurultaynıñ MSK reisi.
Zair Smedlâyevniñ zanınca, Ermeni Bazar mahkemesiniñ qararlarından şikâyet etilmeycek, çünki mahküm etilgenler ekinci derece mahkemesi de aynı yanaşacağını tahmin eteler.
Umumen «mayıs 3» işi boyunca 5 insan apiske alındı
Qurultay SMK reisi hatırlattı ki, «mayıs 3» işi boyunca 5 insan apiske alınğan edi. Taqiqat ketişatı devamında bir qaç ay taqiqat izolâtorında yatmağa mecbur oldılar.
Birinci olaraq Musa Abkerimov yaqalanğan edi. Onı «Berkut» askerine orta dereceli zarar ketirgeninde qabaatladılar. 2015 senesi mayısta Ermeni Bazar şeeriniñ mahkemesi Abkerimovnı dört yıl ve dört ayğa qadar şartlı olaraq apiske aldı.
Ekinci olaraq Rustem Abdurahmanov yaqalanğan edi, oña da şartlı ceza berildi. Meclis ve uquq qorçalayıcılar taqiqat ve mahkeme tafsilâtlarını bilmeyler. Apiske alınğan üçünci kişi Tair Smedlâyev oldı, ondan soñ ise Edem Ebulisov apiske alındı.
O, bayraqnı kötergen edi, olar ise militsiya hadimi bundan zarar kördi, dedilerZair Smedlâyev
«Edemge 40 biñ rublelik para cezası berildi. O, qabaatını tanıp, peşman olğanını bildirdi. Söz sırası, o olğan videonı da körgen edim, anda qanunsız bir areket yoq. O, bayraqnı kötergen edi, olar ise militsiya hadimi bundan zarar kördi, dediler», – dep ayttı Zair Smedlâyev.
Soñra Edem Osmanovnı yaqaladılar – onı 2015 senesi yanvar ayında nezaret altına aldılar.
Para cezası berilgen 100 qırımtatarı
Uquq qoruyıcılarğa zarar ketirgeninde qabaatlanğan beş qırımtatarından ğayrı «mayıs 3 işiniñ» diger iştirakçileri de bar. Mustafa Cemilevniñ tarafdarları Qırım ile memuriy sıñırnı keçken soñ, «Berkut» askerleri olarnı yarımadağa keri almağan ediler. Semetdeşlerine birdemlik köstermege istegen bir çoq qırımtatarı Qırımnıñ bir qaç yolunı qapattı. Neticede olarğa qarşı cinaiy işler açıldı, ve 10 biñden 40 biñ rublege qadar para cezası berildi. Zair Smedlâyevniñ malümatına köre, umumen 100 kişi para cezasını aldı.
«Mayıs 3 işi» qırımlılar qayd etilgen diger cinaiy işlerge baqqanda yımşaq kibi kele. Misal olaraq, kinorejisser Oleg Sentsov 20 yılğa qadar apiske alındı, anarhist Aleksandr Kolçenko – 10 yılğa qadar. «Fevral 26» işiniñ iştirakçisi Meclis reisiniñ muavini Ahtem Çiygoz ciddiy ceza ala bile.
«Mayıs 3 işinde» belli olmağan insanlar keçkeni içün berilgen cezalar «fevral 26 işine» baqqanda da yımşaq oldıZair Smedlâyev
Zair Smedlâyevniñ fikirince, «mayıs 3 işinde» belli olmağan insanlar keçkeni içün berilgen cezalar «fevral 26 işine» baqqanda da yımşaq oldı.
«Fevral 26 işi» boyunca Ahtem Çiygoz apiste yata – adamdan Aksenov ve diger satqınlar qorqa. «Mayıs 3 işiniñ» 5 iştirakçisi yahşı balalar, amma Ahtem Çiygoznıñ ve bu insanlarnıñ seviyesi farqlı», – dep ayttı Zair Smedlâyev.
Aynı vaqıtta uquq qorçalayıcı, Qırımda nezaret gruppasınıñ iştirakçisi Aleksandra Krılenkova «mayıs 3 işi» iştirakçileriniñ cezası küçük olmağanını tüşüne.
«Cinaiy taqip, cinaiy ceza ve mahküm etilüv devamlı bir sınav müddeti. Memuriy cinayet bile şartlı cezanıñ kerçek cezağa deñiştirilmesiniñ sebebi ola bile», – dep tüşüne Krılenkova.
Onıñ fikirince, «mayıs 3 işi» iştirakçilerine böyle bir ceza bermek qararı – siyasiydir. Krılenkovanıñ aytqanına köre, mahkeme qararları qanunsız ola, çünki qabaat tarafı «Berkut» ukrain bölüginiñ «zarar körgen» askerleri Rusiye akimiyetiniñ temsilcileri ola kibi deliller köstermedi.
