Ukraina prezidentiniñ qırımtatar halqınıñ işlerinden vekâletlisi Mustafa Cemilev Ukraina Yuqarı Radasınıñ 1944 senesi yarımadadan qırımtatar halqınıñ sürgünligini genotsid olaraq tanımaq qararını «adaletniñ tiklenüvine atılğan ilk adım» kibi tanıy.
«1944 senesi mayıs 18 künü qırımtatar halqınıñ temsilcileri vatanından sürgün etildi. Sürgün etilgenlerniñ yarısı facialı şaraitlerde, Qırım tamır halqınıñ genotsidi şaraitlerinde Orta Asiyada vefat etti», – denile vekâletliniñ matbuat hızmetinde.
2014 senesi Qırım işğalini Cemilev qırımtatarlarğa nisbeten «çar Rusiyesi ve Sovet Birligi genotsidiniñ devamı» olaraq adlay.
«Bugün Rusiye Federatsiyası çar Rusiye ve Sovet Birliginiñ mirasçısı oldı, 2014 senesi fevral 28 künü, halqara uquq ve insan aqları qaidelerini körmemzlikke urıp, Qırım yarımadasını işğal etti. O vaqıttan ve bugüngece Rusiye qırımtatarlarnıñ esas serbestligini körmemezlikke ura, Qırımdan mecburen quva, basqı, öldürüv, yaqalav, oña qarşı çıqqanlarnıñ sürgünligi siyasetini alıp bara. Genotsidniñ devamıdır, onı toqtatmaq kerekmiz», – denile beyanatta.
Ukraina Yuqarı Radası noyabr 12 künü «Qırımtatar halqınıñ genotsidi aqqında» qarar leyhasına rey berdi. Zaruriy 226 deputattan 245 qol tuttı.
Qırımtatar halqı 1944 senesi mayıs 18 künü yarımadadan mecburen sürgün etildi. Sovet akimiyeti bunı «qırımtatarlarnıñ Ekinci cian cenki vaqtında natsist Almaniya ile işbirlikte buluması» ile añlattı. 1989 senesi SSCB Yuqarı Şurası sürgünlikni qanunsız ve cinaiy tanıdı.
Qırım Rusiye tarafından işğal etildi. Ukraina Yuqarı Radası Rusiyeniñ vaqtınca Qırım işğaliniñ resmiy başlanğıçı olaraq 2014 senesi fevral 20 kününi ilân etti. 2015 senesi oktâbr 7-de Ukraina prezidenti Petro Poroşenko bunıñnen bağlı qanunnı imzaladı. Ğarp memleketleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı kirsetti. Rusiye yarımada işğalini inkâr etip, onı «tarihiy adaletniñ tiklenmesi» dep adlay.
