Dünya qırımtatar kongressiniñ İcra komiteti noyabr 7-8 künleri olıp keçken toplaşuvında işğal etilgen Qırımda quvalanğan semetdeşleri içün uquq yardımı merkezini qurmağa qarar aldı. Refat Çubarovnıñ aytqanına köre, eñ eyi uquq şirketleri ve adliyeciler adamlarnı basqılardan qorumaq içün celp etilecektir.
Bütündünya qırımtatar kongressiniñ (DQTK) İcra komiteti Kiyevde «yerleşmege» qarar aldı. Bundan evel Qırımda yerleşken edi. Bunıñnen bağlı deñişmelerni DQTK nizamnamesine kirsetmek qararı icra komitetniñ cumaertesi künü keçirilgen toplaşuvında qabul etildi, dep ayttı Qırım.Aqiqatqa kongress prezidenti, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov.
Onıñ bildirgenine köre, işbu qararnıñ sebebi Rusiyeniñ Qırım işğali oldı. Çubarov şunı qayd etti ki, Kiyevde icra komitetniñ 23 azasından 16 kişi bar edi. «Amerika Qoşma Ştatları ve Kanada diasporalarınıñ vekilleri yoq edi, Merkeziy Asiya ve Bulğaristan temsilcileri kelmedi. Amma kvorum toplandı. Baqılacaq meselelerni evelden Skype vastasınen belgiledik», – dep ayttı DQTK prezidenti.
Toplaşuvnıñ esas mevzuları Qırımda quvalanğan vatandaşlarğa kösterilecek yardım ve yarımada naqliyat qamaçavı iştirakçilerine qoltutuv oldı. Rusiye akimiyeti tarafından basqı altında qalğan qırımtatarlar içün İstanbulda uquq yardımı merkezini qurmaq qararı qabul etildi. «Qırımda semetdeşlerimizniñ aq-uquqlarını qorçalamaq içün eñ eyi uquq şirketleri ve küçlü adliyecilerni celp etecekmiz», – dep qoştı Çubarov.
DQTK icra komitetiniñ azası Ervin İbragimovnıñ fikirince, uquq qoruması merkezleri qırımtatarlar yaşağan diger devletlerde de teşkil etile bile. «Menim fikirimce, diasporamız temsil etilgen dünyanıñ er yerinde bunıñ kibi merkezler açılmaq kerek. Olarnı derneklerimizniñ (qırımtatar medeniyeti ve yardımlaşma cemiyetleri) yanında meydanğa ketirmek doğru olur edi. Olar Ukraina ve diger memleketlerniñ konsullıqları ve elçihaneleri ile faal işbirligi yapmaq kerekler», – dedi İbragimov Qırım.Aqiqatqa.
İcra komitetniñ toplaşuvına Qırımdan kelgen İbragimovnıñ bildirgenine köre, işniñ birinci künü diasporadan kelgen iştirakçilerniñ Qırımdaki vaziyetniñ hususiyetlerinden haberdar olmağanı is etile edi. «Faqat kongressniñ soñki toplaşuvından soñ diasporamızdaki (Ankara) qırımtatar gençleriniñ işke faal sürette qoşulğanına quvandım. Teneffüste olarnen subetleştim. Vatanımızda ne olğanını bileler. Lâkin haber vakuumı kene de bar», – dep qayt etti İbragimov.
Kiyev eksperti Yuliya Tişçenko böyle bir merkez işiniñ semereligini tahmin etip olamadı. «Rusiyeniñ Qırımda uquq alanınıñ tışında areket etkenini añlaymız, işler (mahkeme, qırımtatar faallerine qarşı – QA) sımarış ve nümünege oşay. Amma Kongress bunıñ kibi işlerni aydınlata bile», – dep ayttı o Qırım.Aqiqatqa.
Refat Çubarov qayd etti ki, Qırımdaki semetdeşlerini qoruma meselesinde haber qısmı eñ müimlerden biridir. Onıñ aytqanına köre, DQTK icra komitetiniñ azaları bütün dünyada insan aqları künü qayd etilgen dekabr 10-da qırımtatarlarğa qarşı basqılarnı toqtatmaq talabı ile Rusiye elçihaneleri yanında narazılıq aktsiyalarını keçirmege añlaştılar. İleride bunıñ kibi aktsiyalar er ay ötkerilmek kerek, dep tüşüneler icra komitetniñ azaları.
İcra komitetniñ eñ müim mevzularından biri Qırım naqliyat qamaçavı iştirakçilerine kösterilecek yardım oldı. Çubarovnıñ qayd etkenine köre, icra komitetniñ nevbetteki toplaşuvı yanvar 16-da Geniçeskte, Qırım ile memuriy sıñırğa yaqın bir yerde keçirilecek. Anda qamaçav iştirakçilerini qışta aktsiyanı devam ettirmeleri içün ihtiyacı olğan er şeynen temin etmek meseleleri baqılacaqtır. Çubarov qamaçav devam etecegini bildirdi.
Kiyevdeki Yaqın şarq tedqiqleri merkeziniñ eksperti Sergey Danilovnıñ zanınca, Qırımda Meclis faaliyeti zorlaşqanınen DQTK qıymeti arta.
«Bu qırımtatarlarnıñ Qırımdaki qardaşları ile bir olğanınıñ isbatıdır, yalıñız qırımtatarlarnı birleştirecek degil, qırımtatarlar yaşağan memleketlerdeki ükümetler ve cemaatnıñ diqqatını celp etecek bir mehanizm, qırımtatar meselesini halqara kün tertibine kirsetmek imkânıdır», – dep ayttı Danilov Qırım.Aqiqatqa. Onıñ qayd etkenine köre, al-azırda qıtada qırımtatarlar içtimaiy ve tasil infrastrukturasınıñ büyük qısmını ğayrıdan tiklemege mecburlarr, kongress ise bu ceetten de faydalı olur.
