Haber siyaseti naziriniñ Qırım boyunca yañı mesleatçısı Emine Ceppar ile subet onıñ Ukraina Nazirler Şurasında taqdim etilmesinden soñ olıp keçti. Qırımda onı ana-babası ve soy-sopları bekley. Kiyevdeki evinde – eki qızı, biri eki aylıq. Haber siyaseti nazirliginde çalışmağa nasıl razı oldı ve yañı vazifeden neler beklegenini Emine hanım Hamza Karamanoğluna tarif etti.
– Nazir mesleatçısı olmağa kim teklif etti?
– Bu teklif menden evel bu vazifede bulunğan Sergey Kostinskiyden keldi. Ukraina prezidentiniñ qırımtatar halqı işlerinden vekâletli olğan Mustafa Cemilev qararıma qoltutıp, haber siyaseti naziri Yuriy Stetske namzetimni baqmağa muracaatta bulundı. Öyle de oldı.
– Memur, devlet hızmetçisi olaraq çalıştıñızmı?
– Ebet, studentlik zamanında baş nazir muavini Seminojenkonıñ gumanitar meselelerinden mesleatçısı oldım. O vaqıt qırımtatar leyhalarını kerçekleştirmege tırışqan edik, amma Qırım ve qırımtatarlar memleketniñ siyasiy tertibinde aktual degil ediler, maalesef. Bir qaç yıl devamında Tışqı işler nazirliginde çalıştım ve yañı vazifede bu tecribeden faydalanmağa isteyim. Bu işni zaten yapqan edim, qırımtatarlar aqqında videokontent azırlağan edik, Qırım.Aqiqat saytında yapqanlarımız – «Tuğra» ve «Elifbe». Sentâbr ayında estonlar ile ilân etkenimiz leyha – qırımtatarlarnıñ açıq diplomatiya strategiyası, bu da qısmen menim yeñişimdir. Mence, yañı iş yerim maña yañı imkânlar bere, ve men olardan faydalanmağa isteyim.
– İşiñizni nazir ile aynı köresiñizmi? Ya da farqlı baqışlarıñız bar?
– Qarşılıq yoq. Birinci körüşüvimiz tez bitti. Menim içün müim olğan şeyni eşittim – er kes bilgen, boyunbağlı memur degilim. O, dedi ki: «Qırım ile bağlı siyasiy baqışlarımnı saña yüklemeycem, seniñ baqışlarını körmek ve olarnı yerine ketirmege yardım etmek içün seni işke alam». Men buña razım. Başqaca olsa edi, bu teklifni qabul etmek zor olur edi.
– Tercribeñizden biledirsiñiz, bürokratik apparat – ğayet yavaş bir mehanizm. Ğaye seslendirilgeninden kerçekleşkenine qadar bayağı vaqıt keçe ve netice er vaqıt beklegeniñ kibi olmay. Buña azırsıñızmı?
Men bu memlekette özüni ve işini yañı şekilde körgen insanlarğa inanam.
– Tışqı işler nazirliginden bala tapacağımdan ketkende aynı fikirde edim, teessuratlar aynı edi. Amma memleket deñişkenine inanam. Men bu memlekette özüni ve işini yañı şekilde körgen insanlarğa inanam. Bu memlekette bir şeyler deñişti, dep ümüt etem. Men bu deñişmelerge isse qoşmağa ister edim. Eminim: planlaştırğan şeylerni yerine ketirip olamasam, bu vazifede çoq qalmam. Menim içün bir imkândır, o, olmasa, onıñ iç bir manası da yoq.
– Siz zaten yapqan işni devam ettirecegiñizni ayttıñız. Amma mesleatçı ğayelerni uydurğan birisidir. Ameliy işiñizge strategik işler de qoşulacaqmı?
– Bunı şimdilik aytmaq istemeyim. Planlar seviyesinde bar, kerçekleşecek müddetlerni şimdilik körmeyim. Bu strategik baqış ileride ameliy işke, kontent, bir de bir videomateriallarğa qoşulacaq.
– Haber siyaseti nazirligi qurulğanda bir sıra şaqa oldı. Bundan raatsız degilsiñizmi?
Vazifeni belgileseñ, onı becermek içün usullar qıdırasıñ.
– E, onı Orwellnıñ kerçek nazirligi ile qıyaslağan ediler. Vazifeni belgileseñ, onı becermek içün usullar qıdırasıñ. Nazir böyle bir alet olacağını vade etti. Aynı bu sebepten teklifni qabul ettim. Zenaatdaşlarımnıñ nazirlik ile bağlı fikirleri ve tahminleri olarnıñ muarririyetlerine qaldıram, çünki menim bir qaidem bar: lafnı degil, işni sevem. Elimden kelgenini yapacam. Neticesi olsa –yahşı, olmasa – anda çoq oturmam.
– ATRde «Zaman» ve «Mızmızlar» yayınlarınıñ sayesinde belli oldıñız. Bu tecribe yañı vazifeñizde yardım etermi?
İşimniñ diger tarafı da Qırımda tanılğanım oldı. Şahsen menim içün bir test oldı - bunı nasıl keçecem. Mence, halqım ne olğanını, men bu sistemada kim olğanımnı añladım.
– Ebet, yardım eter. Menim içün em söz ustalığı, em kamera ile, em de cemaat ile iş tecribesi oldı. İşimniñ diger tarafı da Qırımda tanılğanım oldı. Şahsen menim içün bir test oldı – bunı nasıl keçecem. Mence, halqım ne olğanını, men bu sistemada kim olğanımnı añladım. Bundan evel milliy arekette iştirak etken qartbabamnıñ tarifinden, ömür boyu halqına yardım etmege tırışqan babamnıñ lafından bile edim. «Zaman» ve «Mızmızlarda» çalışıp, halqım ile bir olğanımnı sezmege başladım. Eskiden bu bağ «uzun» edi, mektepten soñ Kiyevdeki universitetke oqumağa kirdim, mında on yıl oturdım, qaytmaycaq edim. Amma taqdirim öyle ki, aqayğa çıqıp, Qırımda bala doğurdım, ATRge işke kirdim. O vaqıt halqıma aylandım, bu halq çoq şey körgenini añlap, müsbet bir şeylerge muhtac olğanını tüşündim. Kanalda çalışqan bütün jurnalistlerniñ bir olması aynı bunı yapmağa başladı.
– Qırımnıñ Rusiye akimiyeti qurğan «Millet» qırımtatar telekanalına mustaqil Ukraina zamanında ilk tecribe alğan ve şahsiyet olaraq şekillengen genç qırımtatarları çalışmağa keldi. Bu aytqanlarıñızğa zıt kele, öylemi?
Er bir insan Allah ve cemiyet ögünde mesüliyetlidir.
– Er bir insan Allah ve cemiyet ögünde mesüliyetlidir. Böyle bir qarar alğan insanlarnıñ işidir bu. Olarnıñ bu areketini añlatıp olamayım. Men bunı yapmaycağımnı bilem. Belki de, bunı yapqanlar kanalda çalışıp, atqan adımlarına ğayrıdan qıymet keserler. Olarnıñ bu işi zenaat standartlarından pek uzaq. Ümüt etem ki, şimdi olmasa da, ileride olar da deñişirler.
– Qırımda olğanlarnı taqip etesiñizmi, mından baqqanda vaziyetke nasıl qıymet kesesiñiz?
– Menim içün Qırım – şahsiy ağrım, anda ana-babam, aqrabalarım, aqılımnı söndürip, yüregimden er şeyge baqam. Maalesef, insanlarnıñ ümüti qalmadı. İşğalniñ ilk senesi insanlarnıñ ümütleri bar edi, şimdi bu ümüt de bite. Menim fikirimce, bu vazifede qırımtatarlarğa Ukraina Qırım aqqında unutmağanını yetkizmek vazifelerimden biridir. Vazifelerden biri – devletniñ birinci şahıslarına yaqın olğan nazir üzerinden Ukraina akimiyetine Qırım Ukraina olğanını hatırlatmaqtır. Boş lafnen degil, bunı leyhalar vastasınen köstermek kerek.
– Kiçik balañız bar. Nazir ile bunı laf ettiñizmi? Ev işlerini iş vazifelerinen yetiştire bileceksiñizmi?
Qırımtatar qadını bir çoq işni birden yapmağa alıştı, imkânsız şeylerni bile yapa. Anam ve qaynanama böyle bir örnek içün minnetdarım.
– Nazir meni matbuat konferentsiyasında taqdim etip, iş ve balalarnı baqmağa yetiştirecegimden ümüt etkenini bildirdi. Qırımtatar qadını bir çoq işni birden yapmağa alıştı, imkânsız şeylerni bile yapa. Anam ve qaynanama böyle bir örnek içün minnetdarım. Bu qadınlar işni taşlamayıp, üç balasını terbiye ettiler. Büyügim altı yaşını tolduracaq, küçügim – eki aylıq. Menim içün büyük bir yardımdır. Büyük qızım Qırım ile ne olğanını meraq ete. Ketkende «Putin kim?, «ne sebepten Qırımımıznı aldı?», «ne vaqıt qaytacaqmız?», dep sorağan edi. Bu suallerniñ cevabını tapmaq zor edi. Onıñ ögünde de mesüliyetim bar. Belli bir müddeten soñ bunı deñiştirmek içün yapqanlarımnı sorasa, cevap berip olurım. Bu fikir maña insan ve anağa olaraq yardım ete.
