Aqmescit – Qırım Rusiyege «Qoşuluv» yıllığını qayd etmege devam ete. Mart 18 künü prezident Vladimir Putin Qırım ve Aqyarnıñ Rusiye Federatsiyası terkibine qoşuluvı aqta devletlerara añlaşmanı imzaladı. Qırımlılardan bazılarınıñ arzuları kerçek olsa, mart 18 künü defn etilgen Reşat Ametovnıñ tuvğanları bu künni közyaşları ile qarşılay.
Qırımtatarlarnıñ toplu yaşağan Aqmescit civarındaki Kurtsı mikrorayonı. Üylede soqaqalardan birine maşinalar kele. Bir qaç yıl evelsi Reşat Ametovnıñ qurğan eki qatlı evniñ ögünde toqtaylar. Maşinalardan esasen yavluqlarnı baylağan esli başlı qadındar ve taqiyeleri ile erkekler – Ametovlarnıñ tuvğanları çıqa.
Qırımğa Rusiye istilâsına qarşı narazılığı ile Aqmescitniñ Lenin meydanına çıqqan erkekni bıltır martnıñ başında tutıp alğanlar. Şaatlarnıñ malümatına köre, bunı o vaqıt Akmescit merkezinde nevbette bulunğan Qırım «halq imayesi» vekilleri ettiler. Eki aftadan soñ Reşat Ametovnıñ cesedi Qarasuvbazar rayonınıñ Ortalan köyünde tapıldı. Erkekniñ bedeninde azap izleri bar edi, başı yapışqan şerit ile sarılğan edi. Berilgen malümatqa köre, ölüm sebebi pıçaq ile yapılğan köz yarası oldı. Üç künden soñ Reşat Ametovnı Aqmescit mezarlığında defn ettiler. Cinayetni sımarlağan ve amelge keçirgenler alâ daa tapılmadı. Yaqında ise cinaiy işniñ taqiqatı toqtatılğanı aqqında malümat peyda oldı. Reşat Ametovnıñ apayı Zarina ve üç ufaq balası qaldı.
Dua merasiminde Ametovlarnıñ evinde bir 30 insan toplandı. Adetke köre, qadınlar ayrı odada – evniñ birinci qatında, erkekler – ekincide otura. Reşatnıñ anası Refiqa hanım musafirlerni evniñ ögünde qarşılay, közlerinde yaş körüne. Merhumnıñ apayı Zarina qave pişire.
«Biz soy-sop, qomşularımıznı, Reşatnıñ dostlarını davet etik», – dey Reşat Ametovnıñ ağası Refat Ametov. O, taqiq ile işbirlikte bulunıp, cinayetniñ taqiqatını öz başına keçire. Refat Ametovnıñ fikrine köre, işbu öldürüvniñ açılması içün yuqarıdan kelgen siyasiy iradeniñ olması lâzim.
Evge kostümni kiygen esli başlı adam kire – dua oquycaq yerli mola Nuri ağadır. «Bugün biz Reşat Ametovnıñ ölüm yıllığı munasebeti ile toplandıq. Şu künü insannı añalar, Quran oquylar, Rabbiden günâhlarnıñ afu etilmesini, balalarına ise – sabır bermesini soraymız», – dedi molla.
Dua merasimi bir saat sürdi, bundan soñ musafirlerni çeşit yemekler ile sıyladılar. Cuma künü Aqmescitniñ merkeziy Kebir Camisinde Reşat Ametovnıñ hatırasına dua oquldı.
«Bülletenlerni öpip yürdik»
Ametovnıñ tuvğanları onı Qırım paytahtınıñ merkeziy meydanında añğanda, – mında «Qırım baari»ne bağışlanğan bayram başlandı.
Aqşamğa qadar mında Rusiye, Qırım bayraqları altında bir qaç biñ insan toplandı.
«Evimizge qayttıq!» – ara-sıra dep tekrarlay sanadan alıp barıcı, onı el çırpmalar ile alğışlaylar.
Ekranlarda Vladimir Putinniñ muracaatı kösterilgende, toplanğanlar daa ziyade şapıldatmağa başladılar. «Yıl evelsi şu künleri Rusiye, Rusiye halqı birligini, qırım ve aqyarlılar içün tuvğan yalılarına qaytmaq isteginde vatanperverligini kösterdi», – dedi Rusiye prezidenti Moskvadan.
«Şu künü quvançtan ağlay edim, arzum kerçekleşti, evimizge qayttıq», – dey Qırım.Aqiqat mühbirine Rusiye bayrağı ile turğan qadın.
«Biz, ağlamaqtan ğayrı, bülletenlerni öpe edik (mart 16 künü «referendum»da. – Muar.), – dey başqa qadın. Bundan soñ birden şiirler ile qonuşa: «Hainlik dünyasında acayip bir al: Qırım artıq Rusiyedir – maşalla!»
Yanında altı insandan ibaret bir gruppa – cemaat ögünde alkogolni içmege yasaq etken politsiya hadimlerine baqmadan, bayram munasebeti ile konyak içip tura. «Bugün büyük bayram», – deyler olar.
«Bizim Qırım içün sağ oluñız», – dey öz levhasında bir erkek.
Meydan kirişinde insanlar Rusiye bayraqlarını sata: 50, 100 ve 200 rubleden. Seyirciler artistlrnen yırlay, oynaylar.
Tedbir fişenkler ile yekünlendi.
Belli ki, mart 18 künü Qırım akimiyeti raatlıq kününi ilân etken edi. Lenin meydanında keçirilgen bayram kontsertinden ğayrı, şeer merkezinde Rusiye Qara deñiz flotu Aqmescit garnizonınıñ yürüşi keçti. Uçaq alanı territoriyasında uçaq ve vertolöt, Rusiye Fevqulâde işler nazirliginiñ tehnikasınıñ sergisi keçti.
