Ömrümde dünya manzarası eki kere deñişti. Başta Birlik dağıldı – böyle vaqilar iç bir vaqıt unutılmaz, men o vaqıt bala edim, amma balalar, belli olğanı kibi, er zaman eñ emiyetli adiselerni aqlında tuta. Ana-babam «eski», «saçma» şeylerge qarşı çıqqanını bile edim, amma eñ müimi – Qırımğa qaytmağa keder etken şeylerge qarşı ediler. İşte, er şey bitti, raat ola bilemiz, dep körüne edi. Eñ azından, emekten boldurğan, amma ruh ile tolu ana-babamnıñ yüzlerinden öyle bir teessurat peyda ola edi. O vaqıt artqa yol endi olmaycaq, dep tüşüne edik… Amma soñra Qırımnıñ hırsızlavı yüz berdi.
Şimdi özümde balam bar, ve, belki, o da bir vaqıtları yüzümde ne «yazılğanını» aytıp berir, amma menim teessuratlarıma oşaycaq bir şey olacağını tüşünmeyim.
Müthiş künler edi…O vaqıt Maydandaki ölümlerden daa da beter bir şey olamaz, dep tüşüne edik. Tsinik degilim, ama ölüm artında er vaqıt yañı ayat kele, mıtlaqa «ömür iradesi» kelip, insannı obyektiv qıymetlerge yönelte. Beter ola bile, demek… Qırım başqa bir doğuvnı yaşay: metafizik ölüminden soñ subyektiv qıymetlerge yönele ve böyleliknen yoqsuzlıqqa keçe bile.
Şunı çoqtan qayd ettim ki, Qırım adiseleri ocaqta turğan çaynik kibi qaynay – yavaş, dereceniñ artması ile, eñ esası gaz ya da elektrikni vaqtında söndürmek. Bu sefer – söndürmediler.
Fevral 26 künü – bizlernen birlikte bayraqlarımız altında em ukrain, em rusiyeliler tura. Samimiy, mühlisane bir şey edi, bir kimseniñ emri ile degil de, yürek ve aqıl aytqanından kele edi
«Ukrainada soñki kün» – fevralniñ 26 kününde olğan hatıra unutılmaz. Şimdi bunı ateşköz romantizm olaraq adlar edim. Amma o vaqıt, QMC Yuqarı Şurası yanında ğalebe duyğusı degil de, sanki bir şey soñuna qadar aytılmadı, böyle bir teessurat yaşay edi. Em de şu künü bizlernen bizim bayraqlarımız altında em rus, em ukrainliler tura edi. Samimiy, mühlisane bir şey edi, bir kimseniñ emri ile degil de, yürek ve aqıl aytqanından kele edi. Yarın biz diger aqiqatta uyandıq, başqa tüslerge boyalanğan aqiqatta. Ücüz bir boyevikke oşay, ücüz dialog ve aktörlarnıñ orta derece oyunları (yaqında «tayaq ile turğan» Belbekteki «halq imayesiniñ» vekili aqlımda qaldı) ve istidatsız rejissörlıq işi ile bir boyevik. Amma, adet üzre, saçma bir süjet er vaqıt nasipsizlik ile bite.
Vaqıt keçti, şimdi, ğaliba, o vaqıt tenimizde qarıncılarnıñ peyda oluv sebebini añlatmaq mümkün, balalığımda yaman bir şey olaraq tanılğan «eski» ve «saçma» vaqia kene qaytıp keldi. Balalıqta er şey qoly edi – ya «yahşı», ya da «yaramay». Er şeyge böyle tarzda qıymet kese edik – em öz areket tarzımızğa, em ana-babalarımızınıñ bizim yapqan areketlerimizge ola bilecek reaktsiyasına, amma aqlımda qalğan şey: ana-babalarımıznıñ qaytarğan yüzlerinde kerginlik ve qorqu – «yaramay».
Lenora Dülber, qırımlı
«İşğal delilleri» rubrikasında bildirilgen fikirler müelliflerniñ fikir-tüşüncelerini aydınlatıp, muarririyetniñ fikirleri ile aynı olmay bile
Körgen ve bilgen şeyleriñizni bizlernen paylaşıñız, emailge yazıñız: krym_redaktor@rferl.org