Rusiyeniñ meşur tarihçısı Andrey Zubov Livadiya sarayında Yalta konfertseniyasınıñ 70 yıllığı munasebeti ile tiklengen Sovetler Birligi, AQŞ ve Büyük Britaniyanıñ reberleri İosif Stalin, Franklin Roosevelt ve Winston Churchill eykelini tenqit etti. Zubov «Otkrıtaya Rossiya» neşirine dedi ki, «Yalta konferentsiyası, şübesiz, müim bir tarihiy vaqia, lâkin bütün şahıslar aynı degil».
«Roosevelt ve Churchillniñ adamlarnı kütleviy sürette yoq etüvge alâqaları olmasa, üçünci şahıs – Stalin, bilgenimiz kibi, kendisi emirlerni imzalap, yüzlernen biñ insannıñ ölüminden mesüliyetlidir. Qırımda bu insan eykeliniñ tiklenmesi, tabiiy ki, yaramay bir işarettir. Demek ki, bizim memleketimizde – Qırım şimdi Rusiyeniñ bir qısmı sayıla da, – eyilik ve yamanlıq ıstılaları bozuldı. Misal olaraq, Avropada 1938 senesiniñ München konferentsiyasınıñ abidesini qoymazlar, bunı tasavur etmek bile zor. O da müim bir tarihiy vaqia sayılmaqta, lâkin onıñ iştirakçileri arasında, Chamberlain ve Daladier ğayrı, Hitler ve Mussolini de bar ediler. Almanlar ya da avropalılar bunıñ kibi abide tiklenmesini istemez ediler», – dedi Zubov.
Onıñ fikirince, bir çoq qırımlı içün «Stalinniñ sıması – çirkin bir sımadır». «Hatırlatam, Stalin zamanında Qırımda eki sürgünlik oldı – 1941 senesi almanlarnıñ sürgünligi ve qırımtatarlar, ermeniler, bulğan ve yunanlarnıñ sürgünligi. Onıñ içün Qırımnıñ tamır halqı olğan qırımtatarlar içün Stalinniñ eykelini tiklemek – eki qat aqaretlevdir. Halq faciası, qırımtatarlarnıñ, farqlı malümatlarğa köre, 25-30%-nıñ ölüminde qabaatlı olğan insannıñ tunç abidesi şimdi Yalta turıp, o da külümsirep otura», – dep ayttı tarihçı.
Bundan evel Andrey Zubov Qırımnı işğal etken Rusiyeniñ areketlerini tenqit etken edi.
Malüm ki, Gitlerge qarşı koalitsiyanıñ üç devlet yolbaşçısı konferentsiyasınıñ 70 yıllığı qayd etilgen Yaltada fevral 5-te «Üç büyük adamnıñ» – Stalin, Churchill, Rooseveltniñ abidesini açtılar.
Yüksekligi dört metrni teşkil etken on tonnalıq tunç abide eykeltraş Zurab Tsereteliniñ işidir.
