Repressiyalarğa oğratılğan halqlarnıñ toprağında Stalin eykeliniñ tiklenmesi – ahlâqsızlıqtır. Abideni çar Ekinci Nikolaynıñ rezidentsiyası olğan Livadiya sarayında tikleycek olalar. Bölşeviyeler onı qorantasınen beraber öldürgen ediler. Bunı Qırım müendislik pedagogika universiteti içtimaiy-gumanitar fenleri kafedrasınıñ müdir muavini, içtimaiy ilimler namzeti Refik Kurtseitov Tataristanda Radio Svoboda mühbirine ayttı.
«Tsereteliniñ «Yaltanıñ üç adamı» eykelini daa on yıl evelsi tiklemege istegen ediler. Qırımtatarlar qarşı çıqtılar, çünki bizim içün Stalin devletniñ yapqan genotsid siyasetiniñ timsali, esas cinayetçi Stalindir. Firqanıñ yigirminci qurultayında onıñ yapqanlarına qıymet kesilgen edi. 1989 senesi Sovetler birliginiñ Yuqarı Şurası deklaratsiyanı qabul etip, halqlarğa qarşı yapılğan repressiya ve sürgünliklerni qanunsız areketler ve cinayet olaraq tanıdı», – dep ayttı o.
«Sürgünlik neticesinde qırımtatarlarnıñ büyük qısmı hastalıq ve açlıqtan elâk oldı, repressiyalarğa oğratılğan diger halqlar da aynısını yaşadılar. Ve bugün Stalinniñ diger devletlerniñ liderleri ile eykelini tiklemek ahlâqsızlıqtır, dep tüşünem. Livadiya sarayında, rus çarlarınıñ yazlıq rezidentsiyasında aslı olmamaq kerek. Daa doğrusı – Ekinci Nikolaynıñ, onı qorantasınen beraber bolşevikler Yekaterinburgda vahşiyce öldürgen ediler. Ve bu beyaz açıq saraynıñ yanında abide tiklemek – olmaycaq bir şey ve sayğısızlıqtır», – dep qayd etti Refik Kurtseitov.
Hatırlatamız, Qırımğa Yalta konferentsiyasınıñ 70 yıllığına bağışlanğan tantanalı tedbirlerde iştirak etmek içün Sergey Narışkin yolbaşçılığında Rusiye Devlet Dumasınıñ eyyeti keldi. Livadiyada «üç büyük adamnıñ» eykelini açacaqlar: Stalin, Churchill, Rooseveltniñ.
Bu meselede Qırım ealisiniñ fikirleri bir-birinden farqlana: bazıları buña tarihiy hatırağa sayğı dep, qoltutalar, başqaları ise qarşı çıqalar.
Qırımtatarlarnıñ milliy lideri, Ukraina prezidentiniñ qırımtatar işlerinden vekâletlisi Mustafa Cemilev bunı provokatsiya dep adladı.
