Aqmescit – Qırımtatarlar sürgün etilgende, Aqmescit rayonı Sarabuz qasabasınıñ 74 yaşındaki sakini Zumriye Muhtarova 4 yaşında edi. Onıñ taqdirine çoq sınav rastkeldi: açlıq, aşalav ve yaqınlarnıñ ğayıp etilüvi.
Bağçasaray rayonı Gölümbey köyünde yaşağan Zumriye Muhtarovanıñ ailesindе 7 bala bar edi. Ana-babası yolğa neni almağa yetiştirgenleri aqqında şimdi endi aytıp olamay. Añında yalıñız onıñ özü ve diger balaçıqlar yolda duyğan açlıq hatırası qaldı.
«Aqlımda ağlağanımız ve daima aşamağa istegenimiz qaldı»,– dep tarif ete qaldı.
18 kün devam etken ağır yolğa er kes dayanıp olamadı. «Pek çoq adam elâk oldı, olarnı yolda taşlay edik, kömmege bile izin bermey ediler»,– dey Zumriye hanım. Onıñ sözlerine köre, o vaqıt bir qız vagon içinde balanı tapqan edi.
Gölümbeyde yaşağan diger qırımtatarlar ile Zumriye hanımnıñ ailesi de Özbekistannıñ Ferğana vilâyeti Margilan şeerine tüşti. Ğurbette qırımtatarlarnı senekler ile qarşılay ediler. «Olarğa şu yerlerge Vatanını satqan fena insanlar kele, dep aytqanlar», – devam ete Zumriye hanım.
«Çoq adam edik, içinde 100 insan olğan bir aranğa bizni yerleştirdiler. Soñra bizni baraklarğa böldiler, er bir odada 6-7 aile yaşay edi. İşte, mında 1950 senesine kadar yaşadıq», – dep tarif ete qadın.
Sıtma ve tif hastalıqlarınan Zumriye Muhtarovanıñ eki qardaşı elâk oldı.
«Anda oqumağa, çalışmağa başlağanda, bizge hain dep ayta ediler. Amma biz o zaman bala olıp, añlamay edik, birazdan ise, elbette, bu ne olğanını añladıq ve alâ daa boynumızdа bir yük olaraq taşıymız»,– dey subetdeşimiz.
1964 senesi Zumriye Muhtarova aqayğa çıqtı. Vatanında yaşayışı daa güzel olacağına ümüt beslep, Qırımğa 1995 senesi ömür arqadaşı ile qaytıp keldi.
