Keriç – Qırım sakinleri Ukraina qıtasına yollanmalarnı ne yibermek ne de qabul ete bileler. Ukrain naqliye şirketleri şimdiki vaqıtta tek şirketlernen işbirlik yapalar, olarnıñ yüklerini eksport ya da import sıfatında resmiyleştireler. Onıñ içün adiy sakinler tek rusiyeli taşıycılarnıñ hızmetlerinen qullanalar. Yollanmalar vaqtında kelmey. Misal içün, Krasnodardan Aqmescitte yiberilgen yollanma başından Moskvağa kelip çıqmaq mümkün. Em de fiyatlar ukrain fiyatlarından bayağı farqlana.
Keriç sakini Andrey K. eki aftadan berli Ukrainanıñ qıtasında yaşağan tanışlarğa telefon açıp, Qırımğa bir kimse kelemi, dep soray. Yigit ana-babası yaşağan Keriçke köçti, amma Kiyevde qalğan eşyalarnı ketirip olamay: naqliye şirketleri ayırı insanlarnen çalışmaylar.
«İn-taym» ve «Deliveri» şirketleri çalışmaylar. Maña yardım eteсеk insanlarnı qıdıram», – dey yaş yigit.
«İn-taym» şirketi eki afta evelsi işini toqtatqan edi. «Deliveri» ayırı şahıslarnen oktâbr ayından başlap işbirlik yapmay. Yarımğa yükni tek şirket ve işhaneler yollay bileler – yükni Ukrainanıñ «Qırım» serbest iqtisadiy alanı ve Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen territoriyalarında iqtisadiy faaliyetniñ hususiyetleri" aqqında qanun boyunca eda etile. Demek yollanılğan bütün yük gümrükten keçmeli.
Oktâbrniñ ortasında «İn-taym» şirketi ayırı şahıslardan on kilogrammdan ağır olmağan yollanmalarnı qabul etiip başladılar, fiyatlarnı ise, eki qat köterdiler. Amma, bir aftandan soñ, yarımadada işni toqtattılar. «Deliveri» şikertinde noyabrge qadar dayanmağa teklif ettiler.
Amma, ticaret saası işini devam ete. Ukrain internet-tükânları, kendi taşıycılarnı işke aldılar: sımarışqa köre, Qırımğa aftada eki yada üç kere mallarnı ketireler. Er sımarlanğaan şey 30-40 rublege paalı çıqa. Odessadan iş-adamlar Qırımdan yapılğan sımarışlarnı «7-nci kilometr» bazarından qatnağan marşrut maşinalarınen yollaylar.
Qırım sakinleri tek Rusiyeden yollanmalarnı qabyl etmege teklif eteler
Aynı zamanda, Ukraina ile memuriy sıñırda nezaretniñ küçleştirilüvi sebebinden yarımadada Rusiye naqliye şirketleriniñ vekilleri faal çalışıp başladılar. Yerli ticaretni ve vatandaşlarnıñ «turmuş ayatını eyileştirmek» maqsadınen yarımada sakinlerine Rusiye qıtasınen hocalıq işlerini alıp barmağa teklif eteler.
«Şimdiki vaqıtta Ukraina ile sıñır qapatılğanı sebebinden yarımada sakinleriniñ hocalıq bağları üzüldi, yerli alış-veriş saası telükeli vaziyette buluna, vatandaşlarnıñ durumı eyi degil. «KİT» şirketiniñ esas maqsadı: tez vaqıt içinde qırımlılar ve Rusiye ticaret saası ile bağ qurmağa yardım etmektir», – dep aytıla rusiyeli «KİT» şirketiniñ saytında.
Bu şirketiniñ bölükleri Aluşta, Ermeni Bazar, Canköy, Keriç, Or Qapu, Kezlev, Kefe, Aqmescit, Aqyar, Yaltada bar. Fiyatlar ukrain fiyatlarından bayağı farqlana. Misal içün, Krasnodardan Aqmescitke ya da Aqyarğa yollanma yibermek içün eñ azı 200 ruble bermek kerek, Keriçke – eñ yengil yük içün 300 ruble bermek lâzim. Bir qaç afta evelsi Keriçke qıtadan yiberilgen yollanma 60 ruble tura edi, fitâlar köterilgen soñ - eñ çoq 150 ruble tura.
«M-TransLayn» şirketiniñ hızmetleri daa paalı. Ağırlığı yarım kilogramm olğan yükni Krasnodardan Aqmescitke yollamaq içün 400 ruble bermek kerek, bu yükni Aqyarğa yollaycaq olsañız – 500 ruble tölemek kereksiñiz. Moskvadan yollanma yiberilse tamam şu fiyatqa çıqa. Aqmescitten Aluştağa qadar yol 45 kilometrni teşkil ete, taşıycı 1600 ruble ala, Aqmescitten Keriçke (209 km) – 4550 ruble talap eteler.
«Siz Krasnodar, Novosibirsk, Derbent, Rostove-na-Donu, Moskva, Mahaçkal ya ja diger şeerde yaşaysıñızmı? Bulunğan yeriñiz müim degil! Bizim şirketimizniñ bölükleri olğan er yerden Qırım şeerlerine avtofuralar yolğan çıqacaq. Onıñ içün ticaret alıp barsañız ya da soyuñızğa bahşış yollasañız bile, yüküñiz tez vaqıt içinde saibini bulır», – dep aytıla şirketniñ saytında.
Yaqınca, amma tezce degil
«NLS – yañı ligostik sistemaları» şirketi küçük 20 – 15 sm. kölemde, eki santimetr keñlikte ve üç yüz gramm çekide poşunı yetkizmek içün 895 rubleni soray. Em de, yük Keriçke ya Krasnodar ya da Moskvadan yollanılğanı müim degil, çünki bir vaqıtta kelip çıqması mümkün.
«Krasnodardan daa çoq zaman ala. Biz başa Moskvağa yollaymız. Yarım kilogramm etrafında yük 895 ruble tura. Tek naqil paranı qabul etemiz. Qoşma bir şey alınmay. Bu şirketniñ qaidesi», – dep añlattı naqliye şirketiniñ vekili Qırım.Aqiqatqa.
«Ya Krasnodardan birden Qırımğa yollanma yapılmaymı?» degen sualge, şirket vekili «haberi olmağanını» ayttı.
Bazı qırımlı sakinler rusiyeli şirketlerniñ hızmetlerinen endi qullanıp başladılar. Avtomobil sevdaları forumlarında bazı naqliye şirketlerniñ işi aqqında çeşit fikirlernen tanış olmaq mümkün.
«Men, «Transkargo» şirketiniñ hızmetinen qullandım. Krasnodardan köpçek sımarladım. Bir afta bekledim, o vaqıt bayram künleri de rast keldi. Qırımda bir sıra naqliye şirketleri çalışıp başladılar».
Rusiyeniñ fiyatlarına adamlar daa alışmadılar
Qırımlılarnıñ episi rusiyeli naqliye şirketleriniñ fiyatlarına alışmadılar. Keriçli Yelena Krasnodardan ufaçıq yollnma içün 900 ruble sorağanlarını eşitip, avtobus aydavcığa muracaat etti, oña 400 ruble berdi.
«Deşetli bir şey! Tatam ilâc ve tatlı yolladı. Altın fiyatına çıqtı», – dep çorlandı qadın.
«Garantpost» şirketiniñ işi daa da paalı. Şirketniñ saytında berilgen malümatqa köre, Moskvadan Aqmescitke yollanılğan yük içün 1099 ruble tölemek kerek, Krasnodardan Aqmescitke yibrilgen yollanma - 1534 ruble turacaq!
Qırımda faaliyetni ilk başlağan şirketlerden biri «Poçta Rossii» şirketi oldı. Moskvadan Qırımğa yiberilgen, çekisi bir kilogrammğa yetmegen yük 600 ruble tura. Bu qoşma tölevler ve paketlemeden ğayrı istenilgen para. Amma, beş kilolıq yollanma içün 840 ruble bermek kerek ve yarımadanıñ çetinde yaşağan adam 1040 ruble tölemeli.
Yükni acele yetkizmege kerek olsa, fiyatlar daa da paalı. Moskvadan acele yollanmalar eki kün içinde kelelr, eñ çoq Baykonurdan yollanmanı beklemek kerek, tahminen 15 kün.
Ayırı şahıslarnıñ yollanmaları yolda bir afta keçireler, onıñ içün, rusiyeli internet tükânları birden tenbiyeleyler: beklemege azır olsañız, poçtanen yollarmız.
