Aqmescit – Rusiyeli Qırımda çeşit vazifelerde bulunğan qırımtatar memurları, yañı «Qırım» adlı cemaat areketini meydanğa ketirmek teşebbüsinen çıqtılar. İlk nevbette çezilecek meselelerden biri, qırımtatar halqınıñ 2020 senesine qadar inkişaf köntseptsiyasınıñ tertip etilüvi ve teşebbüsçilerniñ Rusiye prezidenti ile körüşüv keçirmek içün muracaatnıñ azırlanuvıdır. Mecliste aytqanları kibi, bu yañı areket temsiliy organnıñ yerini almağa niyet etti.
Keçenlerde meydanğa ketirilgen areket aqqında «devlet şurası» reis muavini Remzi İlyasov ve Aqmescit şeer meri muavini Teyfuk Gafarov söz yürütken ediler. Yañı teşkilât azaları arasında «devlet milletler komiteti» reisi Zaur Smirnov da bar. Sözde, episi Meclis azaları olalar, amma, ağımdaki seneniñ avgust ayında rusiyeli akimiyette vazifeler tutqanları içün, İlyasov, Gafarov, Smirnovnıñ Meclisteki azalağı vaqtınca toqtatıldı.
«Şimdiki vaziyette Meclis neticesiz munaqaşalarğa kirişip, batıp ketti,– dedi İlyasov matbuat-konferentsiyası devamında. – Vaqıt kete, ayat deñişe, acele qararlar alına, olarnıñ episi umumen qırımlılarnıñ ve elbette ki, qırımtatarlarnıñ ayatına tesir eteler».
İlyasov qayd etkeni kibi, yañı cemaat areketi Meclisnen raqiplik yapmaycaq. «Bizim aramızda em Meclis azaları, em de Qurultay vekilleri bar. Biz, qırımtatar halqı aqları ve tiklenüvi meselesinde Qurultaynıñ evelden beslegen ğayelerge qol tutamız. Şimdi er vekil ne yapmaqnı tüşünmek kerek, em de Qurultaynıñ özü qararlarnı alğanda daa da mesülietli yanaşmalı», – dedi İlyasov.
Remszi İlyasovnıñ fikirince, yañı cemaat teşkilâtı Rusiye qanunları çerçivesinde faaliyet köstermege imkân berir. «Qırım» regionlar ara rusiyeli areket olacaq. «Biz 10 subyektte çalışmağa qarar aldıq: Qırım, Aqyar, Krasnodar ülkesi, Tatarstan, Başkorkostan, Rostov-na-Donu, Samara, Moskva, Moskva vilâyeti, Sankt-Peterburg. Bu regionlarda vekâlethanelerimizni açacaqmız ve birlikte qırımtatar halqı meseleleriniñ çezilüvini talap etecekmiz», – dedi İlyasov.
Bunen beraber, «spiker muavini» ilk nevbette çezilecek meseleler arasında, qırımtatar halqınıñ 2020 senesine qadar abadanlaştıruv ve içtimaiy-medeniy inkişafı köntseptsiyasınıñ tertip etilüvi meselesini qayd etti. Ve, Rusiye prezidenti Vladimir Putinge muracaat etip, «Qırımnıñ» dekabr ayında ötkerilecek toplaşuvda saylanacaq namzetlernen körüşüvni ötkermege rica etecekler.
Matbuat konferentsiyasında bulunğan Teyfuk Gafarov bildirgeni kibi, yañı areketniñ teşebbüsçileri «iç bir parallel qurumlarnı meydanğa ketirmeyler». «Bu meydan olğan meselelerni muzakere etmek içün teşkil etildi. Biz er kesni, halqnıñ eyiligi oğrunda çalışmağa istegen, federal öganlarnıñ faaliyeti, milliy idarecilik organlarınıñ işi boyunca öz fikirlerinen paylaşmağa azır olğan, ya teñqid, ya da tekliflerini bildirmege arz etken qırımtatar cemaat teşkilâtlarını çağıramız», – dedi Gafarov.
Meclis iç qasevet çekmey
Qırımtatar halqı lideri Mustafa Cemilev ayırı Meclis azalarınıñ «Qırım» areketini meydanğa ketirmek teşebbüsi aqqında şunı ayttı:
«Men tavsilâtlı malümatnı bilmeyim, amma, çakallar Şurasına oşağan bir şey (Leonid Graç spiker olğan zamanda akimiyetke yaqın olğan qırımtatar vekilleriniñ Şurası. – Mel.qayd.), «Qırım birligi» ve ilâhre. Biraz vaqıt keçken soñ, o da çöplikke atılır. Buña emiyet bermege kerek degil. Halqımız, siyasiy cietinden pişken bir halqtır, biz bu kibi şeylerni endi körgen edik», – dep bildirdi Cemilev Qırım.Aqiqatqa.
Mecliste ise, teşebbüsçiler milliy organlar Meclis ve Qurultaynıñ yerini alacaq areketni teşkil etmege istegenlerini aytalar. «Men şahsen,«Qırım» cemaat areketi peyda olğanı sebebinden qasevet çekmeyim. Er şey olarnıñ yapacaq areketlerine bağlı. Ya da, akimiyetnen işbirlik ve qol tutuv munasebetler quracaq olğan bazı cemaat teşkilâtları kibi özlerini kösterirler», – dep ayttı Qırım.Aqiqatqa Meclis reisi muavini Nariman Celâl.
Aynı zamanda, Celâlnıñ fikirince, bu teşebbüs ile qırımtatar memurları çıqqanı çeşit fikirlerni doğura. «Cemaat areketini akimiyette vazife tutmağan adamlar teşkil etmek kerekler», – dedi Celâl.
Aynı bu vaqıtta, siyasetşınas Aleksandr Formançuknıñ bildirgenine köre, bugünki künde qırımtatarlar yarımadanıñ siyasiy ayatında temsil etilmeyler, bu kibi areket mezkür meseleni al etmesi mümkün. «Devlet şurasında üç qırımtatar çalışa, amma, bu Devlet şurasında. Akimiyet organlarında barlar, amma, başqa yerlerde yoqlar. Menimce, Remzi İlyasov bu boşluqnı tolduracaq teşkilâtlarnı meydanğa ketirip, doğru yapa. Neticesini ise, vaqıt kösterir», – dedi Formançuk Qırım.Aqiqatqa.
Tahmininy malümatlarğa köre, bu areketke «İnkişaf», «Adalet», «Qardaşlıq Qarasuv» ve «Namus» qırımtatar cemaat teşkilâtları qoşulmaq mümkün.
