Aqmescit – Oktâbr 14 künü Qırımda ealini cedvelge alıp başladılar, sorav oktâbrniñ 25-ne qadar devam etecek. İşğal etilgen yarımadanı öz «federal bölügi» olaraq ilân etken Rusiye, yerli eali aqqında malümatnı toplamaq içün 380 million ruble ayırdı.
Rusiye devlet statistika hızmetinde bildirgenleri kibi, regionnıñ içtimayi-iqtisadiy inkişafı programmasını işlep çıqarmaq içün cedvellerni azırlaylar.
Amma, qırımtatar cemaatçılıgı arasında, bu tedbirlerniñ maqsadı bam-başqa olması mümkün, deyler ve 1944 senesiniñ sürgünligi arfesinde tamam bu kibi sorav ötkerilgenini hatırlaylar.
Rusiyeliler qırımlılarnı nasıl etip esaplaycaqlar?
Sentâbr 14 künü Aqmescitte Rusiye statistik hızmetiniñ reberi Aleksandr Surinov bildirgeni kibi, onıñ müessisesinde ealini tek kelecek sene oktâbr ayında cedvelge almağa planlaştırğan ediler. «Amma, malümat daa acele kerek olğanı aqqında qarar alındı», – dep añlattı o.
Surinov qayd etkeni kibi, «eali aqqında malümat içtimaiy-iqtisadiy programmalarnı işlep çıqarmaq, içtimaiy siyasetni alıp barmaq içün kerek».
Matbuat-konferentsiyası devamında belli olğanı kibi, sorav «yüzme-yüz» ötkerilecek. Qırımlılar 33 sualge cevap berip, yaşağan yeri, tasil, aileviy durumı, qazanç seviyesi, milleti, yaşayış şaraitleri aqqında haber etmek kerekler. Qırımda vaqtınca yaşağanlar içün mahsus anketa azırlandı, onda bulunuv maqsadı ve müddeti qayd etilmek kerek. Soravda iştirak etmege red etkenlerniñ tek cınsı ve yaşı yazıp alınacaq.
Aynı zamanda, iştirakçiden milletni soramaycaqlar. Rusiyeniñ baş statisti aytqanı kibi, Rusiyede 2002 ve 2010 seneleri ötkerilgen soravda bir çoq adam öz milletini bildirmege istemedi.
Surinov qayd etkenine köre, ealini tek Rusiye vatandaşları cedvelge ala bileler.
Onıñ sözlerine binaen, Qırımğa Rusiye statistika organlarından hadimler kelip, közetici ve mesleatçı olaraq çalışacaqlar, belki de, malümatnı yazıp alğanlarnen beraber, qırımlılarnıñ evlerine «teşkermek içün» baracaqlar.
Qırım ve Aqyarda ealini cedvelge almaq içün Rusiye bücetinden 380 million ruble ayırıldı. Bu sermiyalarnıñ yarısı malümatnı yazıp qaldırğanlarğa, nezaretçilerge berilecek. 12 kün içinde bu hızmetçiler 13,2 biñ ruble qazanacaqlar.
Qırımlılarnı soravdan keçirgende, olar malümatlarnı tasdiqlağan vesiqalarnı soramaycaqlar. «Stalin devirinde de vesiqalarnı soramağan ediler», – dep qayd etti Surinov.
Evde bulunğan bir qoranta azası başqaları aqqında malümatnı bildire bile. Qırım sakinleri tek evde degil, mahsus yerlerde malümatnı bermeleri mümkün.
Cedvelge aluv aqqında malümat yılnıñ soñuna qadar belli etilecek, soñki malümatlar ise, mayısnıñ soñunda aydınlatılacaq.
Smedlâyev: soravnı qırımtatar tilinde ötkerseler, iştirak etecem
«Men ve menim tuvğanlarım qırımtatar devlet tilinde yañğırağan suallerge cevap berecekler, bu til nasıl çalışacağını baqmağa isteyim», – dedi milliy areket iştirakçisi Zair Smedlâyev Qırım.Aqiqatqa.
Onıñ tahminlerine köre, neticelerni «mart ayında ötkerilgen referendum devamında esaplağanları» kibi sayacaqlar.
«1944 senesiniñ sürgünligi arfesinde ealini, mülkni cedvelge alğan ediler. Bundan soñ ne olacaq?.. Bizim tarihımızda bu kibi tecribe bar», – dedi Smedlâyev.
Qırımda soñki kere ealini 2001 senesi cedvelge alğan ediler.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımadanıñ statusınen bağlı referendum ötkerildi, onıñ neticelerine köre, Rusiye Qırımnı kendi terkibine kirsetti. Ukraina, Avropa birligi, AQŞ bu saylav neticelerni qabul etmediler, Rusiye Qırımnı işğal etti, dep sayalar.
