Aqmescit – «ATR qırımtatar telekanalını ekstermizmde qabaatlaylar». Bu kibi haberni telekanalnıñ mühbiri Şevket Namatullayev sentâbr 24 künü Facebook saifesinde yerleştirdi. Mezkür haber faal şekilde matbuat vastaları vekilleri tarafından muzakere etile. Qırım.Aqiqat telekanal nasıl telüke astında olğanı ve qırımlılar neni beklemek keregini ögrenmege tırıştı.
Mühbir Şevket Namatullayev bildirgen haberge köre, ATR kanalınıñ reberleri adına, sentâbr 24 künü Qırım «İçki işler nazirliginiñ» ekstremizmge qarşı küreş alıp barğan Merkez tarafından mektüp keldi. Onda, telekanal köstergen yayınlar ekstremistik faaliyeti cietinden telükeli olması mümkün, dep yazıla. Kanalnıñ mühbiri mektüpten bir parça ketirdi: ATR «milliy ve diniy mensüplik boyunca sıqıştıruvlar olması mümkünligini aşlay, qırımtatarlar arasında şimdiki akimiyetke işançsızlıqnı besley, bunıñ episi ise, ekstremistik faaliyeti cietinden telükeli ola bile».
Mektüpniñ nushasını ne mühbir, ne ATR reberleri Qırım.Aqiqatqa berip olamadılar. İnformatsiya boyunca baş müdirniñ muavini Lilâ Bucurova aytqanı kibi, mektüp kerçekten de yolnıldı, kanalnıñ reberleri rica etkenlerinden sebep, bu mevzu boyunca o tavsilâtlı malümatnı bildirip olamay. Em de meküpniñ nushasını da kösterip olamay.
Aynı zamanda, vesiqanıñ nushası «Tsentr jurnalistskih rassledovaniy» saytında peyda oldı.
Qırım «İİN» ekstremizmge qarşı küreş alıp barğan Merkezniñ reberi Оleg Utkin imzalağan vesiqağa köre, bütün şeklenüvler Qırım ve Aqyar boyunca Roskomnadzor bergen malümatına esaslana. Bu teşkilât «İçki işler nazirligine» kanal informatsion siyasetini deñiştirdi, bu ise, bivasta olaraq ekstremistik faaliyeti cietinden telükeli ola bile.
Bu sebepten, Utkin telekanalnıñ reberlerini kira aqqında añlaşmalar, kanalnıñ hadimler cedveli, baş muarrir ve tarqatılğan malümat içün mesülietli olğanlarnıñ vazifeleri aqqında bildirmeler talap etti.
Baş müdir Elzara İslâmovanen bağlanıp olamadıq. Onıñ telefonı söndürilgen edi.
Eñ meraqlısı şu ki, telekanal mektüpni Roskomnadzor teşkilâtınıñ reberi Aleksandr Jarov Qırımğa kelgen künü aldı. Çarşenbe künü, sentâbrniñ 24-nde o Aqmescitte «baş nazir» Sergey Aksönovnen körüşti. Tamam şu künü, o ve Qırım, Aqyar boyunca Roskomnadzor yolbaşçısı Sergey Hudoley Qırım matbuat vastaları yolbaşçıları ve mühbirlerinen körüşti.
«Ekstremizm» – basqı usulımı?
Söz kelimi, Rusiye Federatsiyasınıñ Cinaiy Kodeksinde «Matbuat vastalarını qullanıp, ekstremizm faaliyetini eda etmek içün açıqtan – açıq çağıruvlar» maddesine köre, beş yıllıq apis cezası ile belli bir vazifelerni üç yıl devamında becermege yasaq etile.
Yarımada işğal etilgeninen Rusiye Devlet duması ekstremizm ve separatizmnen bağlı qanunğa deñişmeler kirsetti. Qırım.Aqiqat yazğanı kibi, bu deñişmeler Qırımda çalışqan mühbirlerden ğayrı, akimiyet aqqında öz fikirini açıq-aydın bildirgen er adamğa qarşı qullanıla bile.
Elbette ki, iç bir kimse özü içün 5 yıllıq apis cezasını istemez. Adliyeciler ve ekspertlerniñ fikirince, Rusiye akimiyeti öz siyasetinde tamam bu kibi şeylerge esaslana. Şu maddeni ömürge keçirmek meselesi ise, adamnıñ mevamını deñiştirmek azırlığınen bağlı. Bu usullarnı, qırımtatarlarnıñ işançını qazanğan ATR telekanalğa qarşı qullanıp baqacaqları mümkün.
Aynı zamanda, akimiyetke yaqın olğan matbuat vastaları saifelerinde, yarımadada belli mühbir ve cemaat erbapları aqqında muntazam sürette malümatlar peyda ola. Bir qaç ay evelsi Qırımnı terk etkenlerine baqmadan, ekseriyetniñ yarımadada soyları ve mülki qaldı. Yani, cinaiy kodeksiniñ maddelerini qullanmaq içün sebepler bar.
Regional matbuatınıñ inkişafı boyunca ukrain İnstitutınıñ adliyecisi Aleksandr Burmagin aytqanı kibi, mühbirniñ ekstremizmde qabaatlamağa bir şey degil. «Biz añlağanımız kibi, mesülietke çekmek meselesi adliyeciliknen degil de, daa çoq siyasetnen bağlı. Onıñ içün bu ceryan ne qadar tez tarqaycağı kreml qoqlalarınıñ iradesine bağlı. «Ekstremizmni» işke tüşürmek meselesi pek qolay, ekspertizanı yapıp, mahkeme işi açıla», – dedi o.
Bu «ekstremistik» işlerniñ ne derecede adaletli olğanını, yerli akimiyet vekillerniñ soñki nutuqları köstere.
