Kiyev – Rusiye tarafından işğal etilgen Qırımnıñ reberleri yarımadada yüz bergen vaqilarnen razı olmağanlarğa qarşı daa sert davranacaqları aqqında endi bir qaç kere aytqan ediler. Qırım «baş naziri» Sergey Aksönov diger fikirde olğanlarnı atta Qırımdan quvıp yiberecegini bildirgen edi.
Ekspertlerniñ fikirince, «akimiyetniñ» esas duşmanı olaraq qırımtatar halqı ilân etildi, onıñ temsiliy organı Meclis – endi mahsus hızmetlerniñ diqqatı merkezinde buluna. Amma, tarihten belli olğanı kibi, qırımtatar halqı sovet totalitar qurumı üküm sürgende bile millet olaraq saqlanıp qaldı. Şimdiki vaqıtta, Sovet birligi devirinde qırımtatar milliy areketi qullanğan küreş yolları ve usullarnı işlete bileler.
İşançsızlıq – qırımtatarlar içün eñ büyük telüke, – ekspert
Qırım.Aqiqatqa intervyü bererek Kiyevdeki yaqın şarqiy taqiqatlar Merkeziniñ müdiri Sergey Danilov şunı qayd etti: «Meclis muhalifetke keçken soñ, Qırım musulmanları ve teşebbüsçilerniñ sıqışıruvı bir taraftan, diger taraftan ise, Ukrainanıñ şarqındaki vaqialar Rusiyege kelişmegen bir şekilde devam etmesi, tahmin etile edi».
«Amma, rusiyeli mahsus hızmetleri muvafaq olğan şey – meclis azaları, meslekdeşler arasında qorqu ve işançsızlıq duyğularnı asıl etmeleridir, biri-birini satqınlıqta şeklep, Meclis ve qırımtatar cemaatçılığı içinde olğan vaqialar aqqında malümatnı mahsus hızmetlerge yetkizgenlerden saqınalar, – dedi ekspert. – Özara munasebetlerniñ, işançnıñ bozuvı, Meclis binasını zapt etüvinden daa çoq telükelidir, çünki işanç olsa, sistema çalışmağa devam etecek, qurumnı yañıdan çalıştırtmaq mümkün, amma, bu duğu olmasa, ve kimge muracaatta bulunmağa bilseler, o vaqıt, binanı qaytarıp ta, iç bir şey yapıp olamazlar. Bu, qırımtatarlar içün eñ büyük telüke».
Danilovnıñ fikirince, qırımtatarlar milliy idre qurumını yañıdan qurmaq mecburlar, «bu işte baş rolüni qıtaiy Ukrainada bulunğan qırımtatar diasporası oynacaqtır».
Ukrain devleti olğan olsa edi, bu kibi vaziyet olur edimi, kibi sualge ekspert «kütleviy tintüvler ve qırımlı musulmanlarnıñ qorquzuvlarğa iç bir Ukraina prezidenti yol bermez edi».
«Tek Qırımnıñ işğalci akimiyeti bu kibi basqı usullarnı qullana bile»,– dedi Danilov.
Em de ukrainliler ve ruslar qırımtatarlarğa farqlı davranğanlarını qayd etti, «ruslar qırımtatarlarnı işançsız, daa çoq ğarpqa yaqın, rus olmağan kibi tanıylar».
Ekspert aytqanı kibi, eali tarafından işanç qazanğan, öz özüni idare etken qurumlar yarımadanıñ qanunsız akimiyeti içün telükelidir.
Aynı zamanda, Danilovnıñ fikirince, Meclis çalışmaq içün diger yollar qıdıracaq. «Amma, başqa yerlerde toplaşsalar da, teşebbüsçiler, Meclis azalarını ep bir sıqıştıracaqlar, olarnı ekstremistik faaliyetinde qabaatlaycaqlar. Men bellesem, açıqtan-açıq toplaşuvlar yasaq etilir, ve bütün areketler nezaret etilecek. Rusiye qorquzuv siyasetini pekite», – dedi Danilov.
Qırımtatar halqı totalitar ve avtoritar qurumları üküm etken vaqıtta bile yaşadı, – Meclis reisi muavini
Meclis reisi muavini Nariman Celâl Qırım.Aqiqatqa bergen izaatında Meclis şimdiki vaziyette küreşniñ başqa yollarını qıdıracaq.
«Biz Mecliste soñki imkânımızğa qadar çalışacaqmız. Biz Meclisniñ işini toqtatacaqları, yasaqlaycaqları, ekstremistik teşkilât olaraq adalandıracaqlarını tahmin ete edik. Amma, qırımtatar halqı totalitar qurumları üküm etkende bile, yaşadı, faaliyet etti. Onıñ içün birleşip, şimdiki siyasetke uyğun küreş usullarını araycaqmız»,– dedi Celâl.
Qırım.Aqiqatqa izaat bererek, Meclisniñ tış alâqalar bölügi reisi Ali Hamzin, şimdiki vaqıtta qırımtatarlarnıñ inkişafı boyunca köntseptsiyasınıñ yañartılması lâzim.
Hamzin şunı qayd etti: «Meclis – bu qırımtatar milliy areketiniñ küreşinde tek bir parçadır. Meclis – qırımtatarlarnıñ bütün küreşi degil. 20-nci asırnıñ milliy areketniñ eñ büyük yeñişi halqnıñ avdetidir. Endi ise, Rusiye üküm etken vaqıtta ilerideki inkişafnı tüşünmek kerek».
Evelden haber etilgeni kibi, Qırım «baş naziri» Sergey Aksönov «Kоmmersant» gazetasına bergen intervyüsında Rusiyeli akimiyetni qabul etmegenlerini Qırımdan quvıp yiberecegini aytqan edi.
Qırımtatar halqı işğal etilgen Qırımda ep taqip etilmekte. Mahsus hızmetler mektep, ev, medreselerde, camilerde tintüvlerni keçirmekteler.
