Salı künü,santâbrniñ 16-nda saba, silâlı adamlar Meclis binasını blok ettiler. Meclis azaları haber etkeni kibi, içinde tintüv ötkerdiler. Bu kibi tedbir Meclis azası Eskender Bariyevniñ evinde de teşkil etildi. Taqiq işlerniñ sebepleri aqqında haber etmeyler. Meclis reisi Refat Çubarov bu areketlerge qıymet keserek, «qırımtatarlar ve serbestlikni sevgen adamlar kerçek telüke astında qaldılar» dep ayttı. Meclis teşebbüsçileri eminler, bu kibi vaqialar endiden soñ sıqlaşacaq, mütehassıslarnıñ fikirince, bu vaziyetten sebep Meclis qapаtıla bile.
Sentâbrniñ 16-nda saba Meclis binasını er taraftan sarıp aldılar, - altı maskalı arbiy urbada adam, avtomatlarnen turdılar, olarnen birlikte 10 politsiya hadimi bar edi. Binanıñ içinde taqiq işleri ötkerile edi, amma tavsilâtlı malümatnı ne Meclis azalarına, ne de matbuat vastalarına haber etmediler. Радио Свобода mühbiri Naciye Femi ikâye ete:
– Binanı blok etkende, onıñ içinde bir qaç insan buluna edi: qaravul, Meclisniñ eki azası, ve «Qırım» hayriye fondunıñ reberi. Bina etrafında Meclis azaları, matbuat vastaları vekilleri toplaştılar, amma izaatlarnı alıp olamadılar. Olarğa tek taqiq işleri ötkerilgeni aqqında bildirgen ediler. Meclis azalarnıñ fikirince, diniy kitaplarnı, vesiqalarnı qıdırdılar. Toplanğanlarğa politsiya hadimleri Rusiye memuriy kodeksiniñ toplaşuv, numayışlarnıñ azırlav ve ötkerüvinde bozuvlar aqqında maddeni ketirip, dağılmağa tevsiye ettiler. Meraqlı fakt: qoruyıcı organlarınıñ hadimleri rusiyeli urbda olsalar bile, ukrain vesiqalarnı kösterdiler. Kün evelsi, gece daa bir vaqia yüz berdi. Gece belgisiz şahıslar Meclis binası üzerinde asılı turğan ukrain bayraqnı alıp taşladılar, bunı kameralar yazıp aldı. Bayraqnı kene de tiklediler, ertesi künü tintüv teşkil etildi. Meclis azaları bunıñ episi, qırımtatarlarnı qorquzmaq içün yapıla, deyler.
Salı künü, saba Meclis azası Eskender Bariyevniñ evinde tintüv ötkerildi. Onıñ bilgisayarını ve tehnikasını tahliye ettiler.
Refat Çubarov Facebookta yazğanı kibi, Bariyevge, endi «Qırımda er kes alışqan qararnı kösterdiler – «silâ, yasaqlanğan kitaplar» ve yanına alıp ketirgen eki «iştirakçi» ile birlikte davetsiz musafirler evde er şeyni qarıştırp çıqtılar, atta bala oyuncaqlarını tinttiler». Bundan evel, Qarasuvbazar regional meclis reisi Mustafa Asabanıñ evinde tintüv ötkerildi. Onıñ evinden 3 kitap alıp kettiler. Meclis reisi muavini Dilâver Akiyev tintüv ve taqiq işlerni qırımtatarlarğa arşı yapılğan provokatsiya, dep adlandırdı: «Saylavlardan soñ, bu kibi tedbirler halqımızğa qarşı da sıq ötkerilecegini bekleymiz», – dedi Dilâver Akiyev.
Qırımtatarlar, bu vaqialar - mayıs ayında başlağan adiselerniñ devamı, dep belleyler. O vaqıt yüzlernen qırımtatarlar Kiyevden Qırımğa qaytqan Mustafa Dejmiyevni qarşılamağa barğan ediler. İştirakçilerniñ aytqanına köre, körüşüv yerine OMON hadimi tolu onlarnen yük maşinalar, BTR-ler keldi, qavğa yüz berdi, avağa bir qaç atış yapıldı. Cemilevni Qırımğa yibermediler. Bir qaç künden soñ, prokuror Natalya Poklosnkaya Refat Çubarovğa, yarımadada «ekstremistik faaliyetke yol berilmemesi» aqqında tenbiyelev ile teşrif buyurdı ve Meclisni qapatacağınen qorquzdı. Cemilevnen körüşüvde iştirak etken qırımtatarlarnıñ evilerinde ale daa tintüvler ötkerile, olarnı mahkemege çekeler, dep bildire Радио Свобода hadimi Naciye Femi:
– Şu aktsiyada iştirak etken adamlarğa mahkemege davetnameler kelmege devam ete, olardan büyük para cöremesi alına. Meclis azaları bunıñ episi bağlı olğanını aytalar. Qırım musulmanları, Meclis teşebbüsçilerniñ evlerinde tintüvler ötkerile. Silâlı adamlar tañda evlerge atılıp kireler. Qırımtatarlarğa öz tilini, medeniyetini inkişaf etmek içün imkânlar berilgeni aqqında resmiy şiarlar seslndirilse de, qırımtatar tili Anayasada devlet tili olaraq qayd etilgen,Vladimir Putin qırımtatarlarnıñ aqlanuvı aqqında vesiqanı imzalağan olsa da, bunıñ episi tek kâğıt ve sözde qalmaqta. Bir sıra qırımtatarlarnıñ fikirince, Moskvada, Qırımda ne olğanını ya añlamay, ya da mahsus vaziyetni kerginleştirmege isteyler. Em de Qırım akimiyetiniñ Meclisnen dialog qurmağa niyeti olmağanını köremiz. Meclis azaları, bütün yapılğan areketlerni kerçek muhalifet olğaan qırımtatarlarğa qarşı qorquzuv areketleri kibi tanıylar. Meclis azaları aytqanı kibi, Sovetler devirinde, qırımtatar halqı dissident halqı olğanı içün, atta Sovet birliginiñ resmiy halqlar cedveline kirsetilmegen edi. Şu yıllar içinde belli bir immunitet pekitildi. O vaqıt taqip etüv, apisler mevcut edi. Er alda, qırımtatarlar milliy areketni devam ete ediler. Bugünki künde, qırımtatarlar eski zamanlar qayta, dep aytalar. Adamlar qorqmaylar, tek Qırım akimiyetiniñ, (qırımtatarlarnıñ fikirince) añlaşılmağan munasebetine yazıqsınalar.
«Moskovskiy komsomolets» gazetasınıñ baş muarrir muavini Ayder Mujdabayev Радио Свобода –ğa bergen intervyüsında Meclisteki tintüvlerniñ sebpleri ve ileride olması mümkün vaqialar aqqında söz yürüte:
– Bu tintüvler Qırım akimiyet organlarına «saylavlar»nıñ yekünlemesinen bağlı, yani endi olar istegenlerni yapa bileler. «İstegenleri» ise, açıq-aydın, silâsız çalışqan qırımtatarlar, qırımtatar teşkilâtlarğa qarşı daimiy basqı, sıqıştıruvdır. Gazeta muarririyetlerinde, cemaat vekilleriniñ evlerinde tintüvler, uydurılğan memuriy bozuvlar qorqu müitini doğurmaq kerek. Cezasız qalacaqlarını köstermek, qırımtatarlarnıñ ümütsizlikke qapılmalarını isteyler. Men bunı aytıp, kederlenem, Qırımdan adamlar telefon açıp, nedir be, dep soraylar. Olar bunı kerçekten de añlmaylar, çünki iç bir vaqıt rusiyeli devlette yaşamadılar, rusiyede ise, bu kibi şelerni çoqtan qullanalar.
– Sizniñ fikiriñizce, bunıñ devamı ne olaсаq? Kimgedir qarşı cinaiy iş açılacaqmı, Meclisni qapatırlarmı?
– Men bellesem, Meclisni de-fakto qapatırlar, bu kibi tintüvler ATR qırımtatar teleradiokompaniyasında da ötkerilmyesi mümkün. Bu qırımtatar tilinde laqırdı etken yekâne matbuat vastadır, o insanlarğa vatanda raat yaşacaqlarına ümüt bere. Men bellesem, ATR – bu nevbeteki nişan. Ve Meclis. Men tek bir şeyni bilem, qırımtatrlar silâlı qarşılıqnı köstermeycekler. Bunıñ episi ileri ketken insaniyetlikniñ közü ögünde olıp keçecek. Amma, şimdilik, ne Rusiyeniñ içinde, ne de tışında çorlanğanlarnı körmeyim. Qırımtatarlar öz başına qaldılar, bu evelden de olğan bir şey, – dey Ayder Mujdabayev.
Bundan evel, Meclis qırımtatarlarğa sentâbr 14 künü keçken Devlet şurası ve yerli akimiyet organlarına saylavlarnı boyokot etmege çağırğan edi. Refat Çubarov aytqanı kibi, saylavlar «Qırım toprağına ne tınçlıq, ne de barışıq ketirir».
