Aqmescit – Meclisniñ uquq idaresi reberi Teyfuk Gafarov ekinci ıntıluv ile Aqmescit meri muavini vazifesine tayin etildi. Şeer yolbaşçıları arasında peyda olğan onıñ namzeti ekseriyet içün tesadüfiy bir al oldı. Faqat, Gafarov yañı akimiyet ile işbirlik tutmağa kerekligini çoqtan ayta edi. Ne sebepten mezkür vazifege keçmege razı olğanı, Meclisni terk etecekmi ya yoq, em de nasıl meselelernen oğraşacağı aqqında Aqmescit meriniñ yañı muavini Qırım.Aqiqatqa bergen intervyüsında ikâye etti.
– Mer muavini vazifesini sizge kim teklif etti?
– Bu yer boş olğanı içün belli bir vaqıt içinde muzakereler kete edi. Milletlerara meselelernen oğraşacaq adam kerek edi. Cumhuriyet ve şeer yolbaşçılığı qırımtatarlardan daa eyi bu meseleni iç bir kimse al etip olamaz kibi fikirge keldiler. Kim soy adımnı aytqanını şimdi aytmağa küç, amma belli bir muzakereler devamında menim soy adımnı seslendirdiler. Bundan soñ, şeer yolbaşçıları maña bu vazifege keçmege teklif ettiler.
– Bu vazife sizge nege kerek?
– Kerçek aytsam, men çoq tüşündim. Men 5 yıl çalışqan cemaat qabulhanem bar edi, Mecliste de adamlarnı qabul ete edim. Men şunı añladım: adliyeci, uquqçi olıp çoq meselelerni çezip olamam. Memuriy resurs kerek. Bir çoq vaziyetlerde menim qolumdan bir şey kelmey edi. Baqasıñ: adamnı acıysıñ, amma iç bir şey yapıp olamadıq. Mer muavini olmağa teklif etilgende, çoq tüşündim, mesleatlaştım, em Meclis azaları, em regional vekillernen. Çeşit fikiriler yañğıradı. Bugünki künde vaziyet qolay degil. Biz keçici bir müddetemiz, bir sıra sualler qanun tarafından idare etilmey, Qırım Cumhuriyetinde yañı uquqiy sistema qurula desek, yañlış olmaz. Bu ceryanlarda iştirak etmesek, meselelerni nasıl etip çezecegimiz, belli degil.
Men razı olmağa qarar aldım (mer muavini vazifesine. – Muellif qaydları.), onı doğru dep sayam. Yapqan areketlerimniñ neticesi eyi olsun dep er şeyni yapacam, bir çoq ğayelerim bar, amma olar aqqında şimdi aytmaycam.
– Siz birden razı oldıñız?
– Er kün sayılı, künde çeşit şeyler yüz bere. Kimdir ayat toqtadı, dep belley, amma öyle degil. Meseleler eksilmedi: kimniñdir yaşamağa yeri yoq, resmiyleştirilmegen topraq meseleleri bar ve ilâhre. Bu suallerni çezmege imkân bar. Bularnıñ episi mart-aprel aylarında muzakere etile edi. Men o vaqıt ta şu fikirde edim, öz halqımıznıñ meselelerinen oğraşmalımız. Meclis azaları çeşit noqtai nazarlarnı bildire ediler. Amma, menimce bu yöñelişte areket etmek kerekmiz.
– Meclis reisi Refat Çubarov Facebook saifesinde yazğanı kibi, bağlanıp, sizni bu vazifeden vazgeçmege qandırmağa tırıştı. Nasıl delliler ketire edi?
– Çeşit delliler seslendirdi. Biz epimiz aynı şeylerni isteymiz, amma irişim yollarımız farqlı. Onıñ öz fikirleri bar, vaziyetniñ başqaca ilerilemesini tahmin ete. Menim öz baqışım bar. İleride ayat kösterir. Men başından aytqan edim, şimdi de aytam: menim Mecliske qarşı çıqmağa niyetim yoq, biz birlikte çalışmalımız.
– Siz qırımtatar halqı lideri Mustafa Cemilevnen bağ tutasızmı?
– Men milliy areketke yaqında qoşuldım, onıñ içün Mustafa ağanen bağımız pekinmedi. Evelden iş boyunca bağlana edik. Soñki sefer baarde laqırdı etken edik. Men er kesnen bağ tutmağa tırışam. Men iç bir regionğa ait degilim, meni iç bir maliye gruppası desteklemey. Menim öz fikirim bar, oña köre areket etem.
– Meclisniñ qararına baqmadan akimiyetke qoşulğan şahıslar aqqında qırımtatarlar arasında menfiy fikirler tarqala. Soñki misal – «Devlet şurası» «reisiniñ muavini» vazifesine tayinlengen Remzi İlyasov, ondan evel, Qırım parlamentiniñ prezidiumına qoşulğan Enver Abduraimov. Sizniñ qararıñıznı teñkid etken adamlarğa, atqan adımıñıznı bile-bile yapqanıñıznı nasıl etip añlatacaqsıñız?
– Birinciden, Enver Abduraimov ve Remzi İlyasovnı bir sırağa qoymaq doğru degil – farqlı vaziyetler, sebepler, aqibetler. Abduraimov milliy areketke qarşı turıp, bunı yaptı, İlyasovnıñ Devlet şurasında çalışmaq zaruriyetinen bağlı fikirleri bar edi ve Qurultaynıñ qırımtatarlarnıñ meselelerini çezmek içün akimiyetke qoşulmaq kerekligi aqqında qararı bar edi. Ekinciden, qırımtatar cemiyetinde çeşit fikirler bar. Bizim halqımız akimiyette bulunğan qırımtatarlarğa nisbeten belli bir sürette yanaşa.Men qararıma çeşit davranğan adamlarnı bilem. Men iç beklemegen adamlardan hayırlav sözlerini eşittim. Nasıl añlatacam? Öz işimnen, akimiyetke ne içün qoşulğanım, ne ve nasıl yapqanımnı tasdiqlamağa tırışacam. Ne qadar çoq muzakereler keçirsek, körüşsek, adamlar da malümatnıñ yetişmemezliginden qurtulırlar.
– Meclis azalarından kimi sizni hayırladı?
– Kimnen bağ tutam - olar hayırladılar. Em de, birinci kere tayin etip olamağan vaqıtta, çoqusıları telefon açıp desteklediler.
– Ne içün sizni bu vazifege ekinci ıntıluvdan soñ taiyn ettiler?
– Şu toplaşuvda kvorum içü kerekli qadar deputat yoq edi, ekseriyeti saylav bölüklerinde edi. Bazılarnen tanış degilmiz, olar meni bilmeyler, bazıları menim mevamımnı añlamay ediler. Şu vaqıttan berli olarnen körüşüip, öz fikirilerimni añlattam. Netice müsbet oldı.
– Siz Mecliste qalacaqsızmı?
– Men azalıqtan vazgeçmeycem, işimi devam etecem. Meni Qurultay sayladı. İleride sualler toplansa, Qurultaynı çağırtsınlar, öz fikirlerimni añlatırım. Meclisniñ, akimiyet, saylavlarda iştirak etmesi ya da yoq qararına kelgende, men adliyeci olıp, Meclisniñ nizamnamesini ögrendim. Demek, esas meseleler boyunca qararlarnı Qurultay qabul ete, Meclis olarnı yerine ketire. Biz saylavlarda iştirak etmelimiz, kibi fikirdem. Deputatlarımız omasa, müim suallerni kim köterecek. Qırımtatarlar içün vaziyet ağır olacaq.
– Şimdiki vaqıtta Meclisniñ uquq idaresi yolbaşçısı olıp qalmaqtasıñız?
– Ebet. Ve nasıl qararlar alınacağı aqqında aytmağa küçtir.
– Evelden Aqmescit meri Viktor Ageyevnen tanış ediñizmi?
– Yoq.
– Sizniñ ögüñizde nasıl meseleler qoyuldı?
– Yaqın vaqıtta bunı muzakere etecekmiz. Birinciden yerli meclislernen körüşmege isteyim. Ebet, menim tayin etilüvimnen memnüniyetsizlik bildirecektirler. Amma, menim içün toplaşıp, qırımtatarlar yaşağan qasabalardaki meselelerni ögrenmek müimdir. Bu faaliyetimniñ bir yöñelişi. Tek qırımtatarlarnıñ degil de, diger sürgün etilgen halqlarnıñ meselelerinen oğraşacam. Olarnıñ vekillerinen de körüşecem, al-vaziyetlerni ögrenecem.
– Bir de bir firqağa kirmege istegiñiz barmı?
– Tek istegim – çalışmaqtır.
– Firqa terkibindemi?
– İç bir kimse maña şartlar qoymadı
– Yani siz bitarafsız?
– Ebet. İleride nasıl olacaq aytıp olamam
– Siz adliyeci olaraq, Qırım işğal etilgeni ve BMT-nıñ mart 27 künü çıqqan rezolütsiyası boyunca Rusiye Qırımnı qanunsız qoştı, qararınen razısızmı?
– Men devlet işinde bulunam ve bu meseleni muzakere etmek qolaysızdır. Bu vaziyetni çeşit taraflardan baqıp, çeşit fikirlerni qabul etmek mümkün. Men tek bir şeyni bilem: men Vatanımda yaşayım. Ve menim esas vazifem Qırımda tınç yaşamamız içün er şey yapmaqtır. Mından iç bir yerge ketmege niyetim yoq.
