Seyitler rayonı — Semennoye köy sakini Ayşe Kadırova 78 yaşınnı toldurdı. Qırımtatarlarnı sürgün etkende, 1944 senesi o 8 yaşında edi. Amma, bu qorqunçlı yıllarnı o sanki dersiñ tünevin olğan kibi hatırlay.
Sürgünlikten evel, Ayşeniñ qorantası, qartbabası Zeynali Vahub temel qoyğan Zeynali köyünde yaşadı. Köyde 12 qoranta yaşay edi, er kes biri-birine soy kelgen. Babasınıñ krzleri zayıf olğanı sebebinden onı cebege almadılar, onıñ içün mayıs 18 künü 1944 senesi o qorantasınıñ yanında edi.
«Tañda qapumıznı qaqqanda, babam turıp qapunı açtı. Silâlanğn üç asker tura edi. Biz «satqın» olğanımıznı ilân etip, Qırımdan köçüreceklerini ayttılar. Biz ağlap başladıq», – dep hatırlay Ayşe Kadırova.
Azırlanmaq içün berilgen 15 daqiqa içinde olar yanlarına bir şeyler almağa yetiştirdiler.
«Anam ciyezini aldı, biz qopqa, bir çanaq, qaşıq, töşek ve yorğan aldıq», – dey qadın.
Yük maşinalar kelip, adamlarnı yüklegende, köyde şamata başlandı. «Sığırlar müñrey, köpekler avulday, mışıqlar miyavlay edi, qorqunçlı bir sesler, gurültiler eşitile edi»,– dep ağlay yibere Ayşe bita.
Soñra ğurbetlik yolu başlandı. Vаgonlarda nefes almağa çare yoq edi. Pencereni tek Qırımdan çıqqan soñ açmağa ruhset berdiler. Özbekistannıñ Kitab stantsiyasına kelgen soñ, qırımtatarlarnı baraklarda yerleştirip başladılar.
«Bu baraklarnı sanki mahsus bizler içün yasağanlar», – dey Ayşe bita.
Bütün qırımtatarlarnı könseorva işhanesiniñ qurucılığına yolladılar. Qadın ve balalar tolalar yasadılar, erkekler ağaç pıçtılar. Qurucılıq yerine yaqın bir püsür arıq bar edi. Bu kirli suvnı adamlar içe-içe hastalanıp başladılar.
«Künde 10-15 adam öle edi, biz olarnı kömmege yetiştirmey edik», – dey ihtiyar qadın.
Yıllar devamında Ayşe Kadırova mektepte rus tili ocası olıp çalıştı. Qırımtatarlar vatanğa kütleviy şekilde qaytıp başlağanınen – Qırımğa qayttı, amma sürgünlik yılları ve ğurbetlikte yaşayışnı ömür billâ añında saqlı qaldı.