Aqmedscit — 86 yaşına kelgen Cevair Mamutova Aqmescit civarındaki Davidovka qasabasında yaşay. Amma, Yaltağa yaqın olğan dülber manzaralı Köreiz köyünde doğdı. Tuvğan yerlerinen zorluqnen ayırıldı. 1944 senesi qırımtatarlar kibi Cevair Mamutova Qırımdan sürgün etildi.
Qartananıñ qorantasında altı bala bar edi. O vaqıt o özü 16 yaşında edi. Saba 1944 senesi üç askernen bir zabit evlerine keldi. «Olardan tek bir şey: Azırlanıñız! - sözüni eşittik. Başqa bir şey aytmadılar. Bir qaç daqiqadan soñ, yanıma bir asker keldi: «Olğan şeyiñizni alıñız, sizni men doğğan yerge köçürecekler», - dep hatırlay Cevair qartana.
Amma, aile başı olarnı atıp öldüreceklerini tüşünip, iç bir şey almadı. «Men Qurannı qoluma aldım ve qardaşımnıñ elini tutıp çıqtıq», - dey qartana.
Köreizniñ qırımtatarlarını Lenin abidesi yanında topladılar. Anda, askerler nezareti altında bir kün oturdılar. Yük maşinaları kelgen soñ, olarnı Bağçasaray rayonı Süren stantsiyasına alıp kettiler.
«Vagolarğa bizni itermek degil, nıqtadılar», - dep hatırlay Cevair qartana. Vagonda qaç adam olğanını qadın endi hatırlamay. Yalıñız, ayaq basmağa yer olmağanı aqlında qaldı. «Vagon içi bit tolu edi. Biz 14 kün yolda edik. Suv bile bermediler», - dep ağlap yibere qartana.
Cevair Mamutova atta, vagonlarnıñ nasıl etip almaşqanını hatırlamay. Çünki köydeşler, qoranta azaları bam-başqa yerlerge tüştiler – kimi Uralğa, kimi Orta Asiyağa.
Cevair Mamutovanıñ qorantası Samarqand vilâyeti Payarık rayonınıñ Çilek qasabasına tüşti. Anda qırımtatarlarnıñ episi kibi kolhozda çalıştı. Eki yıldan soñ, 1946 senesi qorantası Taşkentke köçti. Anda Cevair Mamutova kâtip olıp çalıştı.
1952 senesi qadın aqayğa çıqtı, 1991 senesi qorantasınen beraber Qırımğa qayttı. Ceair Mamutova Vatanğa sürgünlikten evel yetiştirip alğan Qurannı ketirdi.