«Hayserniñ mahkeme işi» – Mustafa Cemilеvge basqımı?

Naciye Femi

Aqmescit – Qırımtatarlarnı lideri, «Batkivşçina» fraktsiyasından Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilevniñ Hayser oğlunıñ mahkeme işini Qırım prokuraturasına qaytardılar. Cemilevniñ özü ve ekspertler, taqiqat işleri boyunca organlarnıñ areketleri mahsus yapılğanında eminler. Olarnıñ fikirince, bunıñ episi, aileniñ faciasını siyasiy basqı yerine qullanmaq maqsadında yapıla.

2013 senesi mayıs ayında belli siyasetçiniñ oğlu – Hayser Cemilev öldürüvde şeklengeni içün Bağçasaray şeerinde yaqalandı. Hayser Cemilev tüfeknen muqaytsız qullanıp, apansızdan ateş açqan. Qurşun bağçada çalışqan erkekni urdı. Ölgen insan Meclis reis muavini Ahtem Çiygozniñ uzaq soyu – Fevzi Edemov, Cemilevlerniñ evinde qaravul olıp çalışa edi. Onıñ apayı ve balası qaldı. Hayser Cemilev öldürilgen
insannen dostlaşa edi.

Bu vaqia boyunca cinaiy iş açılıp, Ukraina Cinaiy kodeksiniñ 1-nci qısımınıñ 115 madde ile – aselet yapılğan öldürüv kibi belgilendi.
Mustafa Cemilev: bazarlıq olmaycaq

Halq deputatnıñ fikrince, bu kibi kvalifikatsiya ğayet sert, çünki 15 yılğa serbeslikten marum ete.

Mustafa Cemilev Radio Svoboda-ğa bergen intervyüsında: «Yanukoviç keçken yıl olğan Qurultaydan soñ, noyabr ayında öz emissarını maña yolladı, onı (Hayserni – muar.) er alda boşatırlar, amma bunıñ içün bir de bir iş yapmaq kerek olacaq, dediler. O zaman men olarnı qaytardım, – dep, qayd etti. – Menim ailem – bu bir, siyaset – ise başqa iş. İç bir zaman böyle bazarlıq olmaz».

Tamam o vaqıt, Cemilevniñ sözlerine köre, başından «silânıñ muhaytsız qulanıvı» kibi açılğan cinaiy iş, «mahsus öldürüv”ge çevirildi. Bu da, babası oğlunı qurtarmaq içün, o zamandaki akimiyetniñ er türlü teklifine qail olur, dep yapılğandır. Şimdi ise, Cemilevniñ sözlerine binaen, oğlusını er kesge belli olğan Magadanğa yollay bilecegini duydurtalar.

Bu vaqialardan evel, Hayser psihiatrik hastalarnıñ cedveline alınıp, hastahanede tedaviylene edi, şimdi ise, o kerekli ilâclarnı içmegeni Cemilevler qorantasını raatsızlamaqta. Qoranta bunı «vahşiylik» dep adlandıra, ve böyle areketlerde tek siyasiy sebeplerni köre. Aqmescitten onı qoşma «taqiqat işlerini» keçirmek içün Bağçasaraydaki vaqtınce turğan apske alıp kettiler,.

Hayser Cemilevniñ psihiatrde ihtiyacı olğanı ile, adliyecisi Aleksandr Lesovoy de razı. «Men doktor olmasam da, amma tüşünem ki menim imayelime ciddiy psihiatrik teşkerüv kerek», – dedi o.
Ukraina vatandaşını Rusiye qanunları boyunca mahkeme eteceklermi?

Rus uquqqoruyıcıları aprel 21 künü Hayser Cemilevge qarşı cinaiy iş açtılar, onıñ adliyecisi şikâyet azırlap başladı. «O, (Hayser Cemilev – muar.) ukrain vatandaşlıqnı qaldırmaq içün uquqqoruyıcı organlarına arizanen muracatta bulunğanı sebebinden azırlana. O qabaatlı olaraq tanılğan vaqia Ukraina territoriyasında 2013 senesi yüz berdi. Men qorçalağan şahıs, Qırım Cumhuriyetinde degil, Kiyevde daimiy sürette yaşay ve anda qayd etilgen, ve menimce, Rusiye Federatsiyasınıñ cinaiy kodeksiniñ 13-nci maddesine köre, işbu devletniñ qanunları oña keçmey. Hayser Cemilev ukrain qanunları esasında mahkeme etilmek kerek» – dedi Aleksandr Lesovoy.

Ukraina vatandaşına Rusiye Federatsiyasınıñ qanunları esasında ceza belgilense, adliyeci adaletli mahkeme etilmegeni sebebiden insan aqları boyunca mahkemege şikâyet etecek.
Ekspert: Cemilevge tesir etip olamazlar

Siyasiy taqiqatlar mustaqil merkeziniñ eksperti Yuliya Tişçenkonıñ aytqanına köre, Mustafa Cemilevniñ Qırım işğali ve Rusiye akimiyetiniñ devamlı teñqidinden soñ, Hayser Cemilevniñ Bağçasarayğa avuştırılması ve mahkeme işiniñ faaleştirilmesi, tesadüfiy bir al degil.

«Bunıñ episi Mustafa Cemilevge tesir etmek ya da onı idare etmek içün yapılğanını isbatlay, – dey ekspert. – Amma, menimce iç bir şeyge irişmezler. Çünki, keçken sene sabıq akimiyet tarafından bu kibi davranış kösterilgen edi. Hususan, Regionlar Firqasınıñ azaları bu işniñ ketişatına kirişecek ediler. O vaqıt, o bundan red etken edi, faqat, onı 15 yılğa qapatacaqları aqqında söz yürüte ediler».