Olga Duhniç
Küçük facialar ne parlaq ğalebeler, ne de büyük yeñilmeler yanında körülmey qalalar. Amma olar, bizim sevgi, dostluq, işanç ile tolu er künlük ayatımıznıñ tübü-tamırınen deñişmesine bir siltem olalar.Men – ruhiyatçı, ve endi 3 aftadan berli saba saat 10-ndan – 11-ge qadar telefon etip, yardım sorağan qırımlılarnıñ şikâyetlerini diñleyim. Olarnıñ sayısı o qadar çoq olğanını iç bir vaqıt tüşünmegen edim. Kerçekten, çoq ekenler. Olarnıñ ikâyeleri yutqan ya da yeñilgenler aqqında degil. Lâkin çoqusı, elbette, "yutquzğanlar" telefon eteler. Bular – siyasiy baqışları farqlı olğan qoranta azaları – analar, bitalar, qızlardır. Bu kibi qorantalar da bar eken.
20 yıldan berli Qırımda yaşağan adamlar siyasiy deñişme ve ceryanlarğa ve kendi noqtai-nazarlarına baqmadan, biri-birini sevip, dostlaşıp, "hohol"lar ve "moskal"ler aqqında şaqalar üstünde beraber küle ediler. Bir ay evelsi er şey deñişti. Çünki aqiqiy cenk onı iç beklemegen yerde – qorantalarda başlandı.
Kiyevdeki aliy oquv yurtlarından birinde 1-nci kursta oquğan Aqyarlı qız telefon etti. Anası, onı Maydanda gipnoz etgenlerini tüşünip, Kiyevge qaytmasın dep, pasportını çekip aldı.
"Banderovvetslerni" qorçalamağa istegen oğlannıñ anası qasevet çeke. Ulu Vatan cenkinde küreşip, nişanlar qazanğan qartbabasınıñ torunını nasıl etip qolğa almaqnı tüşüne.
Yaş qırımtatar anna bağlandı. Vatannı terk etip olamay, Rusiye işğalini alğışlağan dostları- sınıfdaşlarınen davalaştı, Qırımda apansızdan peyda olğan rus askerlerinden qorqıp otura. Qasevetten birinci ay emizdirgen ananıñ sütü qaçtı.
Ukrainli qadın telefon açtı. Aqayı oğluna "merametli" askerlerni kösterip, olar qoruycılar dep aytqanını bildirdi. Qadın yayğara qopara, "natsist" aqayınen beraber yaşamağa istemey ve oğlu içün qorqa.
Daa bir qadın telefon etti, onıñ aqayı Qırımnıñ mensüpligi mevzusında doğmuş ağasınen davalaştı. Endiden, eki iş adamı mal-mülküni mahkemede bölecek olalar. Bu vaziyette ne yapmalı?
Er telefon bağı – kimniñdir bir ya da bir buçuq saatlıq ömür parçasını ifadeley. Onda, em elem, em qayğı, em közyaş, çaresizlik duyula. Bağlantılar çoqlaşqanı sayın, kim kimniñ tarafdarı olğanı müim olmağanı, amma, biz – Qırımda yaşağanlarnıñ bir aydan berli özara, qoranta içinde, tuvğanlar, dostlar arasında cenk alıp barğanımız añlaşıla.
Aile içinde olğan küreş, siyasiy cenklerden daa da qızğın ve qanlı ola. Çünki, esas dava adamlarnıñ qafalarında olğanı içün, duşmanlar iç ölmey, qurbanlar ise arta. Bu daa, eñ qorqunçlısı degil.
Bu alda cenk meydannı terk etmege imkânsızdır. Qurban ketken ayatında ğalebeni de elde etalmazsın, küreş te manasızdır.
Telefon açqanlar esasen başqalarğa tesir etme, qanaatlendirme yolları aqqında soraylar. Yaqın adamnıñ "işançını qazanmaq" usullarını soraylar. "Añlamaq"-nı iç te közge almaylar.
Bu ayatiy ikâyelerni tarif etkende, siyasiy baqışlarımız farqlanğan tanışlarım, bunda tek öpke köreler. "Qırımımızda ise, qan tökülmedi", "Bu işniñ başında sizniñ Maydanıñız tura edi", "Bu olmaycaq şey, eñ esası biz yeñdik", "Sizniñ yaramay insanlarıñız bizim yahşı öldürdiler" ve ilâhre. Endi yüz bergen adiselerde umumiy bir facia körmekten uzaq olğanlar, kene de cemaatçılıqnı zarar körgen ve körmegen, yeñgen ve yeñilgenlerge, sağ qalğanar ve saqatlanğanlarğa bölmege devam eteler. Bunıñ episi, endi yutquzğan cenkniñ devamıdır. Onı da öz-özümizge yutquzdırdıq.
Qırımnıñ işğalini tarihiy adaletniñ qansız tiklenüvi aqqında çoq aytmaq mümkün. Amma, tarih adaletni tanımay. Cenk, regionda çoqluqnıñ seçimine quvanğan babanıñ, içtimaiy ağlarda mavı-sarılı bayraqlarnı neşir etken analarnıñ, BTR-ni toqtat, ana, – degen balanıñ qafasında toqtamadı. Ümüt etem ki, bu ikâyelerniñ qaramanaları siz degilsiñiz.
Olga Duhniç, siyasiy ruhiyatçı
"Fikir" rubrikasında bildirilgen tüşünceler müelliflerniñ noqtai nazarını bildirip, muarririyetnen aynı olmaması mümkün