Rusiyeniñ Ukrayinağa büyük istilâsınıñ bir yılı qırımlılarğa nasıl tesir etti? Qırımlılar içün yılnıñ angi vaqiaları eñ müim oldı? Qırım içün yaqın kelecek içün tahmin nedir? Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov Qırım.Aqiqatqa öz baqışçları aqqında aytıp berdi.
Milliy Meclis reisiniñ fikrince, bu yıl qırımlılar içün eñ müim şey yarımadanıñ işğalden azat etilmesine insanlarğa ümüt berilmesidir.
Keçken sene dünya Ukrayina etrafında birleştiRefat Çubarov
"Ukrayina Silâlı quvetleriniñ cesareti, ukrayin milletiniñ birligi Qırımda yaşağan insanlarğa bütün bular Qırımnıñ azat etilmesi ile yekünlenecegine pek büyük ümüt berdi. İşğal etilgen Qırımda yaşağan bütün halqımaznı bir fenomen kibi qayd etmelimiz. Olarnıñ ekseriyeti qırımtatarlar, qavmiy ukrayinler Ukrayina devletine sadıq qalalar. Bu fenomendir ve onı saqlamaq ve pekitmek kerek", - dep qayd etti Refat Çubarov.
Milliy Meclis reisi, onıñ fikrine köre dünyanıñ Ukrayina etrafında birleşkenini köstergen ekinci Qırım platforması sammitiniñ emiyetini qayd ete.
"Bu inanılmaz edi - sadece Ğarptaki insanlarnıñ degil, eñ müimi siyasetçilerniñ zihniyetinde müim deñişmeler oldı. Kene cebe Rusiye arbiylerine qarşı çıqqan biñlernen ölgen Ukrayina askeri sayesinde. Bu Zagrebdeki Parlament sammiti de: "Qırım platforması" aza memleketleriniñ yolbaşçıları toplandı. Ve olar kene Rusiyeniñ bir terrorcı memleket olaraq esine ketirilmesi kerekligini ayttılar. Rusiyege pek ağır sözler, Ukrayinağa ise onı desteklegen eñ samimiy sözler dediler. Keçken sene dünya Ukrayina etrafında birleşti", - dedi o.
Adamlar azatlıq isteylerRefat Çubarov
Ukrayinanıñ siyasiy ve arbiy reberligi Qırımdaki insanlarnı daima hatırlamalıdır.
"Arbiy obyektlerge ilk darbeler sayesinde ruhu köterilgen Qırımdaki adamlarımızğa kene qaytmaq isteyim. Saq yaqınlarındaki Novofedirivka ve 10-11 rusiye arbiy uçağınıñ yoq etilmesi Qırımda Ukrayina devlet suverenitetiniñ ğayrıdan tiklenilmesini beklegen adamlarnı o qadar ruhlandırdı ki. Soñra Canköy civarında büyük bir arbiy yedekler anbarı yoq etildi, Qara deñiz flotu ştabınıñ binasına ücüm. Adamlar azatlıq isteyler", - dey siyasetçi.
Refat Çubarov, menligini ve metanetini saqlağan siyasiy mabüslerni unutmamağa çağıra. O, yaqın kelecekte Qırımda basqılar ve tevqiflerniñ sayısı artacağını tüşüne.
"Artıq eki siyasiy mabüs apishanede vefat etti. Konstantin Şiringniñ ciddiy yürek hastalığı bar edi. O bundan öldi. Daa doğrusı onı öldürdiler. Çünki onı tedaviylemediler. Cemil Gafarovnıñ büyrek yetersizligi bar edi, büyrekleri pek hasta edi. Em Konstantin, em Cemil aqqında aytmaq kerekmiz, olar öldürilgeni aqqında er kes bilmeli. Olar yañı adamlarnı tutacaqlar ve olarnı apishanelerge oturtacaqlar. Amma epimiz yahşı bilemiz ki ve halq ikmeti de bunı dey: tañ atmazdan evel qaranlıq daa da qoyudır", - dey Meclis reisi.
Qırım sakinlerini Ukrayinanıñ olarnı Rusiye ile işbirlik etkenleri içün cezalaycağı ile qorqutmağa tırışacaqlar.
"Adamlarnı keri qaytmaqtan qorqutmaq içün ve Ukrayinanıñ qaytmasına qarşı areketler ettirmek içün biñlerce delil tapmağa tırışacaqlar. Amma bunı yapamazlar, çünki birincide, bizim devlet siyasetimiz şunda ibarettir ki, işğalcilernen kerçekten işbirlik etkenler, diger insanlarnıñ aqlarına qarşı areket etkenler elbette cezalanacaq. Amma işğal etilgen topraqta yaşağan ve Ukrayina vatandaşı olaraq qalğan ve bütün bu doquz yıl Qırımnıñ azat etilmesini beklegenlerniñ arzusı niayet kerçekleşecek", - dep saya Çubarov.
Çubarov, şimdi Qırım ne zaman azat etilecegi aqqında er angi tahmin bermek qıyındır dedi, amma o, bunıñ 2023 senesi olacağına inanğanını bildirdi.
''Er angi tahminlerden uzaqlaşmaq isteymiz, amma Qırımtatar halqı Meclisiniñ faaliyetinde bu sene azat etilecegini bekleymiz. Ve biz artıq bazı tedbirlerni planlaştıramız", - dey Meclis reisi.
MALÜMAT: Ukrayinağa qarşı Rusiye silâlı ücümi 2022 senesi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.
Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.
Rusiye Ukrayinağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.