AQŞ, OSCE-de Rusiye Qırımnı arbiyleştirgenini ve serbest gemicilikke keder etkenini tenqit etti.
Bunı aprelniñ 30-ında OSCE Daimiy şurasınıñ onlayn oturışında AQŞ elçisi Ceyms Gilmor ayttı, bildire "Ukrinform" agentligi.
"AQŞ, OSCE-de Rusiye Qırımnı arbiyleştirgenini ve Keriç boğazında ve Azaq deñizinde serbest gemicilikke keder etkenini tenqit ete", - yaza Gilmornıñ sözlerinden matbuat.
Hatırlatayıq, Avropa Birligi Rusiyeni BMT mahkemesiniñ 2017 senesi aprel 19-ı tarihli qararını ömürge keçirmege ve Qırımtatar Milliy Meclisiniñ yasağını lâğu etmege çağırttı.
Daa evel Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov Rusiyede ve işğali altındaki Qırımda Qırımtatar Milliy Meclisiniñ yasağı yıllığında halqara toplulıqnı «Qırım ve Qara ve Azaq deñizleri üzerinde Ukraina devlet suvereniteti ğayrıdan tiklengenine qadar Rusiyege basqı quvetleştirmesini devam ettirmesine» çağırıp, yarımada meselelerini aprelniñ 30-nda olacaq «normand formatında» muzakere etmege teklif etti.
2016 senesi Rusiye kontrolindeki Qırım Yuqarı mahkemesi, soñra da Rusiye Yuqarı mahkemesi qırımtatarlarnıñ temsiliy organı olğan Meclisni yasaqlamağa qarar aldı. Onı Rusiye topraq bütünligini bozmağa tırışa ve insanlarnı qorquza dep, ekstremist teşkilât dep sayğanlar.
Meclis yasağı teklifi işğal etilgen Qırımnıñ sabıq prokurorı Natalya Poklonskayağa aittir.
2017 senesi Ukraina BM halqara mahkemesinde Rusiyeni Ukrainadaki terrorizm tedbirlerine para bergeni ve qol tutqanı, em de Ukrainağa qarşı istilâ yapıp, ırqiy ayırımda iştirak etkeni sebebinden mesüliyetke çektirmek içün oña qarşı dava açtırdı.
Ukraina, BM Halqara mahkemesine muracaat etip, vaziyetniñ acele olğanına emiyet berip, vaqtınca tedbir almağa rica etti. 2017 senesi aprelniñ 19-nda mahkeme Ukraina talaplarınen bağlı Rusiyege qarşı muvaqqat tedbirlerini kirsetmege qarar aldı.
Vesiqada Rusiyeden Meclis faaliyetini yasaq etmek qararı ile qırımtatar halqınıñ menfaatlarını temsil etmesi mevzusında aq-uquqlarınıñ bozulmasını toqtatmağa ve işğal etilgen yarımadada ukrain ve qırımtatar tillerinde tasil berilmesini temin etmekni talap etti.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.