Qırımda insan aqlarınıñ bozuluvı boyunca bir çoq keniş aks-sada doğurğan işlerni alıp barğan «Agora» Halqara insan aqlarını qorçalav gurppasınıñ azası advokat Aleksey Ladin Qırım.Aqiqatqa, tahqiqat tedbirine şaat sıfatında çağırılğanda insan özüni nasıl tutmaq ve nege diqqat etmek keregini ikâye etti.
Aq-uquq qorçalayıcısı, ilk nevbette, yarımadada cariy olğan qanunlarğa binaen, insannıñ mahkeme tedbirinde şaat olaraq iştirak etmekten vazgeçmege aqqı olmağanına diqqat ete.
Şaat olsañız, bir de-bir insanğa kerçekte olıp keçkenlerni obyektiv şekilde qayd etmege yardım ete bilirsiñizAleksey Ladin
Aleksey Ladin: «Uquqqoruyıcı organlar içün, özleri davet etken şaatlarnıñ (tahqiqat areketlerinde – QA) iştirak etmesi sıq-sıq daa elverişlidir. Bu sebepten, bir de-bir tahqiqat tedbiriniñ ötkerilmesinde şaat sıfatında iştirak etseñiz, böylelikle bir de-bir insanğa kerçekte olıp keçkenlerni obyektiv şekilde qayd etmege yardım ete bilirsiñiz. Uquqqoruyıcı organlarınıñ hadimleri bir de-bir qanunsız areketler yapmasın, yanlarında bir şey ketirip bir yerge qoymasın ve başqa bir şey yapmasınlar, dep», – dey.
Aleksey Ladin
Şaatlarnı eñ çoq tintüvler yapığanda celp eteler. Adet üzre, bu, eki kişi ola. Adliyeci, operativ tedbirler yapılğanda insannıñ özüni nasıl tutmaq keregini añlata.
Eki şaat ve tintüv yapqan uquqqoruyıcı orğanlarınıñ hadimleri aynı odada aynı vaqıtta bulunmaq kereklerAleksey Ladin
«Tintüv yapılğanda şaatlar, polis hadimleriniñ yapqanlarını diqqatnen közetmek kerekler. Eki şaat ve tintüv yapqan uquqqoruyıcı orğanlarınıñ hadimleri aynı odada aynı vaqıtta bulunmaq kerekler. Şaatlar er vaqıt polis hadimini ve onıñ bütün areketlerini körsünler, tışarıdan ketirilgen bir de-bir şeyni bir yerge qoymaq içün iç bir, atta nazariy imkân olmasın dep, evde ya da kvartirada kimseniñ taraf-taraf dağılmağa aqqı yoq. Tahqiqat ve protsessual areketler bitken soñ şaatlar tahqiqat areketleriniñ protokolını imzalamaq kerekler. Protokolnı imzalamadan evel, men, bu vesiqa ile diqqatnen tanış olmaqnı tevsiye etem. Protokolda aks etilgen areketler kerçekten olğan şeylerge uymaq kerekler», – añlata advokat.
Aleksey Ladin, tintüv kibi tahqiqat areketleriniñ adet üzre pek çoqqa barğanını – dört, beş ve daa çoq saat devam etkenini qayd ete.
Bir de-bir eksiklik ya da kerçekke uymağan şeyler tapqan olsañız, bunı protokolğa kirsetmege ve öz mulâazañıznı öz qoluñıznen imzalamağa aqqıñız barAleksey Ladin
«Buña köre, em şaatlar, em de evlerinde tintüv yapılğan insanlarnıñ diqqatı eksile, ve yalıñız bir istek – bütün kâğıtlarnı tezce imzalap ketmek istegi peyda ola. Menim mesleatım ve tevsiyem şu ki, tahqiqat areketinden soñ protokolnı diqqatnen oqumaq ve yalıñız kerçekke uyğan şeylerni imzalamaq. Bir de-bir eksiklik ya da kerçekke uymağan şeyler tapqan olsañız, bunı protokolğa kirsetmege ve öz mulâazañıznı öz qoluñıznen imzalamağa aqqıñız bar» – tevsiye ete aq-uquq qorçalayıcısı.
Bundan daa evel advokat Nikolay Polozovnıñ añlatqanına köre, tahqiqat tedbirleriniñ iştirakçileri protokolğa sıñırsız sayıda mulâazalar ilâve etmek mümkünler. Bunı yapqan soñ üstünde mulâazalar yazılğan yapraqlar protokolğa ilâve etilmek kerek. Olarnıñ ilâve etilmesi aqqında malümatnı ise doğrudan protokolğa yazıp, içinde yalıñız qaç saife olğanlarını degil, aynı zamanda mundericelerniñ tasvirini qayd etmek kerek.