Meraba, Katâ!
Sen taaciplenirsiñ, amma seni sıq hatırlayım. Biz bir qaç aydan berli laqırdı etmeymiz. Ayat bunıñ içün sebepler bere….Nahoş sebepler…
Aramızdaki añlaşılmamazlıqlar Maydandan başlandı. Men öz közlerimnen körgen şeylerni aytıp bergen edim, sen maña işanmadıñ. Kiyevde yaşağan diger dostumız Valâğa da qulaq asmadıñ, tek Tanânıñ sözlerini közge aldıñ, o da. Kiyevde bir qaç afta yaşap, merkeziy meydanındaki çöplükni körip, kendi dairesinde püsürlikni körmegen. Em de Maydanda Avropa birligi degil, başqa maqsadlar ile turğanını añlamayıp, ne içündir Avropadan pek qorqtıñ, faqat iç bir vaqıt anda barmadıñ.
Qızıñ Lvovğa ekskursiyağa barıp, «banderovets»ler aqqında fikiri deñişken edi – «Men endi olarnı añlayım, coyacaq şeyleri bar edi». Amma, bu da saña yetişmedi.
Seiñ canıñ ağıra edi: «Maydanğa qol tutmağan adamlarnı ne içündir aqılsız, dep sayalar». O vaqıt men muqayt olmağa tırıştım. Şimdi ise, aytqanıñ doğru olıp çıqqanı, şübesizdir.
«Aylığımıznı keçiktirip bereler, devamı ne – cenkmi?»
O vaqıt şahsiy işhanedeki aylıq meselesi Kiyevdeki vaqialarnen bağlı olğanını men añlamay edim. Cenk aqqında laflar da hucur kele edi. Amma, sen aqlı ediñ. Cenk başqa taraftan keldi. Em de vatandaşlara degil – seniñ vatanıñ menimkine ücüm etti.
Aylıq ise…İşhaneñ tek yazdı para qazanğanını bilem, soñ, qazanıp oldıñızmı?
Şu «referendumğa» barğandа bunı tüşündiñmi? Evelden saylavlarğa çoq barmay ediñ de…
«Sen meni añlamaq kereksiñ, ana-babañ da vatanğa qaytmağa arz eye ediler de».
Yoq, hatırlamayım. Avdetimiz farqlı oldı. Bunıñ aqqında birinci qaydlarımda yazğan edim, seniñ sayeñde men bloger olıp qaldım. Ve da bir şey: sen raat-raat Aluştada yaşamağa devam etkende, menim anam-babam, Qırımnıñ çölünde öz parasına alğan evni resmiyleştirip olamay ediler.
«Ukraina meni aşap-içirtti, amma sevmey edi».
Saña nasıl sevgi yetişmey edi? Ukraina seni horanlar yerine haytarmanı oynamağa mecbur ettimi? Ya da Moskva Patriarhatı kilselerine barmağa yasaqladı? Ya da rus tilde laqırdı etkeniñ içün kimdir sögdi? Ya da merkezde miting ötkermege yasaq etildimi? Bunıñ aqqında ne içün evelden aytmağan ediñ?
Men ise, büyük devletniñ bir milletke qarşı çıqqanını kördim. Daa bir tanışım Lidanı televizorden kördim, o Kiyevge köçip, çoq yıllar qurğan evni satacaq ola eken. Lida, qarışıq bir tilde laf ete, amma bu da onı «benderovka» dep adlanmasına yeterli oldı.
Rus tilinde laf etken Larisa da köçmege azırlana. Olar bu devletniñ vatandaşları olmağa istemeyler.
Kiyev sakini Valâ keçenleri kelgen edi, amma Canköyde yaşağan anasınıñ dairesinde bir afta yaşap dayanmadı: «Evelden bülbuller uyata edi, endi ise, qarğalar uça. Hucur bir al…». Em de passajir-yük demir yolu, arbiy şeerge çevirildi, dey. Amma, televizorde Qırımda er şey yahşı olğanını köstereler, degilmi?
«Endi ise anam peyda oldı».
Ne içün sen onı iç bir vaqıt yoqlap barmay ediñ? Qırımda, Ukrain Sovet Cumhuriyetinde doğıp, Ukrainada yaşamağa devm ettiñ. Böyle şekilde analar degil, ögey analar keleler. Men belledim, bu teşviqatnıñ neticesi, amma bir psiholog añlattı – bu rus adamğa has olğan tarz-arekettir. Olarnıñ milliy menligi tek devletleri olğan vaqıtta uyana.
Vatan özü kelip, olarnı «qorçalap» başlasa, vatanperverlik duyğuları birden alevlenip başlay.
Sen menim, halqım aqqında tüşünmediñmi? Kendi vatanda özümizni yat adamlar kibi duyamız.
Sen öz oğluñnı tüşünmediñ. Onı da bir kün orduğa çağırıp, bir kimseni «qorçalamağa» yollarlar. Aqayıñ da – arbiy adamı. Onıñ içün emir eñ yüksek yerde. Belki bu sebepten, Maydanda adamlarnı öldürmge mümkün dep saya edi.
Sen dostluğımız devam etecegine işanğan ediñ, amma bu hıyanetlikten soñra, dostluq bağımız üzüldi.
«Bizler seçim yapmamız içün, Maydanda turmağan ediñmi?»
Men seçimni başqa türlü tüşüngen edim. Devlet kelecegi içün küreşkende arqasına pıçaq sapladılar. Vatanımnıñ kelecegini tuvğan topraqları bam-başqa yerde bulunğan adamlar çezmemek kerekligini çoqtan añladım.
Yerli sakin - mında doğıp ösken soyu degil, bir qaç nesilniñ tamırları mında olğan soyudır.
Amma, sen aqlısıñ, er kes seçimini yaptı. Ve er kes aqiqiy yüzüni kösterdi. Men de endiden soñ, adamlarnı milleti boyunca degil, grajdanlıq mefküresi boyunca ayıracam.
Biz bir Qırımda yaşap ta, çeşit devlet vatandaşları olamız. Men Prezidentimni saylamaq içün bir yüz kilometrni keçmek kerekim, saña ise, prezident «referendumğa» bir ilâve olaraq qoşuldı.
Menim devletim orduğa yardım toplay, sen ise, Qırımda tolğan qaçaqlarğa yardım kösterdiñmi? Olar da siz kibi vatanlarına qaytmağa qarar aldılar. Ukrainanıñ şarqına seniñ devletiñ açıq ücüm etmedi. Daa hayırsız yol taptı.
Doğğan künü munasebetinen seniñ sms-ni gece aldım. Belki de, evеlce yollamağa saqınğandırsıñ. Er alda şu künü, inauguratsiya edi. Er kes meni çift bayramnen hayırladı. Tilekler de başqa edi.
Endi ise, sms te yollap olamazsıñ – seniñ başqa nomeriñ ve operatorıñ bar. Devletiñ, keçmişten ayırmaq içün bütün küçüni sarf ete.
İşte, seni sıq hatırlayım, Katâ. Er şey yeri-yerine yerleşir, dep ümüt etem. Biz memleketimizge qaytırmız, sen de, vatanıña qaytırsıñ, onı uzaqtan degil de, yaqından sevip yaşamağa dayanıp olsañ, elbet. Çünki, çoq yıllar yaşağan devletniñ aqiqiy grajdanı öyle de olıp olmadıq.
Elzara Beşuyli, bloger, Qırım sakini
«Bloglar» rubrikasında bildirilgen tüşünceler müelliflerniñ noqtai nazarını bildirip, muarririyetnen aynı olmaması mümkün