Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy COVID-19 qırğınlığı bitken soñ Rusiyede ve işğal etilgen Qırımda tutulğan ukrainalı siyasiy mabüslerniñ qaytarılmasına irişmege niyetlene. Bu aqta Prezident ofisiniñ matbuat hızmeti bildire.
«Şimdi Rusiyede ya da Qırım apishanelerinde bulunğan siyasiy mabüslerimizniñ COVID-19 qırğınlığından soñ deñişimi aqqında Rusiye Federatsiyasınen laf etemiz», – dep bildire Zelenskıynıñ aytqanlarını matbuat hızmeti.
Onıñ qayd etkenine köre, tutulğan şahıslarnı azat etüvniñ üç basamaq neticelerine köre Ukraina 130 vatandaşından ziyadesini qaytardı. Hususan bu siyasiy mabüsler ve Keriç boğazı rayonında Rusiye FSBsi esir alğan deñizciler. 76 insan 2019 senesi dekabr ayında Parijde olğan Normand formatı memleketleriniñ liderler körüşüvinden soñ qayttı.
Mayısnıñ 20-nde ötkerilgen matbuat konferentsiyasında Zelenskıy Ukraina işğal altındaki topraqları, hususan işğal etilgen Qırımnı qaytarmaq fikirlerinden vazgeçmey, dep işandırdı.
Ukraina Yuqarı Radasınıñ İnsan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisova, Rusiye apishanelerinde tutulğan ukrainalı siyasiy mabüslerniñ farqlı sayısı aydınlatqan edi: 113-ten 115-ke qadar, 80-den çoq – qırımtatarıdır. Qırımtatar resurs merkeziniñ cedvelinde 86 qırımlı siyasiy mabüs bar. Qırım aq qorçalayıcı gruppası da aynı raqam aqqında ayta.
Sentâbrniñ 7-nde deñişim çerçivesinde rusiyeliler tutqan 35 ukrainalı Ukrainağa qayttı, Rusiyege Ukrainada çeşit cinayetlerde, şu cümleden Vatanğa hainlik yapqanında qabaatlanğan 35 Rusiye ve Ukraina vatandaşı teslim etildi. Oleg Sentsov, Oleksandr Kolçenko, Volodımır Baluh, Edem Bekirov, Yevğen Panov, Pavlo Ğrıb, Stanislav Klıh, Mıkola Karpük, Roman Suşçenko, Artur Panov, Oleksiy Sizonovıç ve 2018 senesi noyabrde zapr etilgen 24 deñizci azat etildi.
Kyivdeki Rusiye elçihanesi Ukraina tarafından azat etilgenlerniñ fotoresimini derc etti, amma anda aytılğan 35 insandan tek 24-ü bar. Rusiyege teslim etilgenlerniñ resmiy cedveli alâ daa yoq. Rusiyege MH17 uçaq seferiniñ davasında şübheli Vladimir Tsemah ve «RİA Novosti Ukraina» baş muarriri Kirill Vışinskiy teslim etilgeni belli.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
